کلمه جو
صفحه اصلی

عرفیه عامه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عرفیه عامه یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای قضیه موجهه بسیطه دالّ بر دوام محمول برای موضوع تا هنگام وجود وصف عنوانی موضوع است.
قضیه عرفیه عامه که از اقسام قضایای موجهه بسیطه است، دلالت دارد بر اینکه دوام ثبوت محمول برای موضوع، مشروط به اتصاف ذات موضوع به وصف عنوانی خود است؛ پس این قضیه از جهت اشتراط آن به دوام ذات موضوع به وصف عنوانی، شبیه مشروطه عامه است. مثال قضیه موجبه: «هر نویسنده، مادام که نویسنده است، انگشت های او متحرک است». در این قضیه، تحرک انگشت ها مشروط به دوام ذات نویسنده نیست، بلکه مشروط به دوام عمل نویسندگی برای نویسنده است. مثال قضیه سالبه: لا شیء من الکاتب بساکن الاصابع دائماً مادام کاتباً.
وجه تسمیه
دلیل نام گذاری این نوع قضیه به «عرفیه» این است که عرف از قضیه سالبه بلکه از قضیه موجبه هم در حال اطلاق، همین را می فهمد؛ یعنی از «کل کاتب متحرک الاصابع» عموم مردم چنین می فهمند که این حکم برای موضوع مادامی ثابت است که در حال نوشتن باشد و دلیل نام گذاری آن به «عامه» این است که از عرفیه خاصه (که از اقسام قضایای موجهه مرکبه است) عام تر است. در متون منطقی (به زبان عربی) به دو قضیه مشروطه عامه و عرفیه عامه، «عامتان» (دو قضیه عامه) اطلاق می شود.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق).• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
...


کلمات دیگر: