مترادف موزه : پای افزار، پای پوش، کفش، چکمه، نمایشگاه آثار تاریخی، هنری و
برابر پارسی : دیرینکده، گنج خانه، گنجینه، نمایشگاه
موزه
مترادف موزه : پای افزار، پای پوش، کفش، چکمه، نمایشگاه آثار تاریخی، هنری و
برابر پارسی : دیرینکده، گنج خانه، گنجینه، نمایشگاه
فارسی به انگلیسی
museum
boot, museum
فارسی به عربی
متحف
مترادف و متضاد
اخراج، پوتین، پوتین یاچکمه، چاره یا فایده، موزه
موزه
پایافزار، پایپوش، کفش، چکمه
نمایشگاه آثار (تاریخی، هنریو )
۱. پایافزار، پایپوش، کفش، چکمه
۲. نمایشگاه آثار (تاریخی، هنریو )
فرهنگ فارسی
محل نگهداری و نمایش آثار باستانی و هنری و مجموعه‌ها و اشیای نفیس متـ . گنجینه * مصوب فرهنگستان اول
( اسم ) ۱ - مجموعه آثار هنری و باستانی ۲ - محل حفظ و نمایش آثار هنری و باستانی و مجموعه های مختلف : [ پادشاه ... ما ( ناصر الدین شاه قاجار ) از غرایب آثار طبیعت عالم و خلاصه یادگار شاهنشاهان عجم موزه ای ایجاد فرمود ... ] ( الماثر و الاثار . ۹۸ ) [ ریاست موزه همایونی ] ( مراه البلدان ج ۱ ضمیمه ص ۳٠ )
قسمی از حلوا .
قسمی از حلوا .
فرهنگ معین
(زِ ) [ په . ] (اِ. ) چکمه .
( ~. ) [ فر. ] (اِ. )۱ - مجموعه آثار باستانی . ۲ - محلی که آثار باستانی را در آن نگه داری کنند.
( ~. ) [ فر. ] (اِ. )۱ - مجموعه آثار باستانی . ۲ - محلی که آثار باستانی را در آن نگه داری کنند.
(زِ) [ په . ] (اِ.) چکمه .
( ~.) [ فر. ] (اِ.)1 - مجموعه آثار باستانی . 2 - محلی که آثار باستانی را در آن نگه داری کنند.
لغت نامه دهخدا
موزه . [ مو / م َ زَ / زِ ] (اِ) قسمی از حلوا. (ناظم الاطباء). نام حلوایی است . (از برهان ) (آنندراج ).
موزة. [ م َ زَ ] (ع اِ) یکی موز (مویز). (منتهی الارب ). رجوع به موز شود.
موزة. [ م َ وَزْ زَ ] (ع ص ) ارض موزة؛ زمین مرغابی ناک . (منتهی الارب ، ذیل وزز) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). رجوع به وز شود.
( موزة ) موزة. [ م َ وَزْ زَ ] ( ع ص ) ارض موزة؛ زمین مرغابی ناک. ( منتهی الارب ، ذیل وزز ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). رجوع به وز شود.
موزة. [ م َ زَ ] ( ع اِ ) یکی موز ( مویز ). ( منتهی الارب ). رجوع به موز شود.
موزه. [ زَ / زِ ] ( اِ ) به ترکی چکمه گویند. ( از برهان ). چکمه و معرب آن موزج است. ( از المعرب جوالیقی ص 311 ). خف. موزج. ( دهار ) ( منتهی الارب ). مندل. مندلی.نخاف. قسوب. ( منتهی الارب ). یک نوع پاافزار که تا ساق پا و زیر زانو را می پوشاند و چکمه نیز گویند. ( ناظم الاطباء ). پای افزار چرمین بلند ساق. پاافزار. مخف. مسخی. نوعی کفش پوزدار. پاچیله. ( یادداشت مؤلف ). نوعی پای افزار ساقه دار و ساقه ها عادتاً تا زانو رسد اما از شواهد برمی آید که بر کفش ساقه کوتاه نیز اطلاق شده است ، آنکه نیم موزه یا نیم چکمه گویندش :
یک سو کنمش چادر یک سو نهمش موزه
این مرده اگر خیزد ورنه من و چلغوزه.
ابا خواسته بود دو گوشوار
دو موزه بدو در ز گوهر نگار.
سراپای او چادر خون کشید.
یکی خنجری داشتی آبگون.
به موزه درون پر ز مشک و عبیر.
وان معده کافرش چو خم غوزه ست.
لفج چون موزه خواجه حسن عیسی کژ.
موزة. [ م َ زَ ] ( ع اِ ) یکی موز ( مویز ). ( منتهی الارب ). رجوع به موز شود.
موزه. [ زَ / زِ ] ( اِ ) به ترکی چکمه گویند. ( از برهان ). چکمه و معرب آن موزج است. ( از المعرب جوالیقی ص 311 ). خف. موزج. ( دهار ) ( منتهی الارب ). مندل. مندلی.نخاف. قسوب. ( منتهی الارب ). یک نوع پاافزار که تا ساق پا و زیر زانو را می پوشاند و چکمه نیز گویند. ( ناظم الاطباء ). پای افزار چرمین بلند ساق. پاافزار. مخف. مسخی. نوعی کفش پوزدار. پاچیله. ( یادداشت مؤلف ). نوعی پای افزار ساقه دار و ساقه ها عادتاً تا زانو رسد اما از شواهد برمی آید که بر کفش ساقه کوتاه نیز اطلاق شده است ، آنکه نیم موزه یا نیم چکمه گویندش :
یک سو کنمش چادر یک سو نهمش موزه
این مرده اگر خیزد ورنه من و چلغوزه.
رودکی.
و [ صقلابیان ] همه پیراهن و موزه تا به کعب پوشند. ( حدود العالم ).ابا خواسته بود دو گوشوار
دو موزه بدو در ز گوهر نگار.
فردوسی.
یکی خنجر از موزه بیرون کشیدسراپای او چادر خون کشید.
فردوسی.
همیشه به یک ساق موزه درون یکی خنجری داشتی آبگون.
فردوسی.
یکی خوب دستار بودش حریربه موزه درون پر ز مشک و عبیر.
فردوسی.
حلقوم جوالقی چو ساق موزه ست وان معده کافرش چو خم غوزه ست.
عسجدی ( از لغت فرس اسدی ).
چشم چون جامه غوک آب گرفته همه سال لفج چون موزه خواجه حسن عیسی کژ.
منجیک.
بوبکر حصیری را و پسرش را خلیفه با جبه و موزه به خانه خواجه آورد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 160 ). جامه و موزه و کلاه خواست ( امیرک ) و بپوشید. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 226 ). بوالقاسم دست به ساق موزه فروکرد و نامه برآورد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 369 ). وی نخست ببرید و اندازه نگرفت پس بدوخت تا موزه و قباتنگ و بی اندام آمد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 261 ). حسنک پیدا آمد بی بند جبه ای داشت حبری رنگ با سیاه می زد و موزه میکاییلی نو در پای. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 180 ). پس از آن به مدتی دراز مقرر گشت که حال خصمان چنان بود که طغرل چندین روز موزه و زره از خود دور نکرده بود و چون بخفتی سپر بالین کردی. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 619 ). رکابدار را فرموده است پوشیده تا آن رادر اسب نمد یا میان آستر موزه چنان که صواب بیند پنهان کند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 405 ). ابراهیم بن المهدی را بیافتند با چادر و موزه و همچنان پیش مأمون آوردندش بر سان زنان. ( مجمل التواریخ و القصص ).موزه . [ زَ / زِ ] (اِ) به ترکی چکمه گویند. (از برهان ). چکمه و معرب آن موزج است . (از المعرب جوالیقی ص 311). خف . موزج . (دهار) (منتهی الارب ). مندل . مندلی .نخاف . قسوب . (منتهی الارب ). یک نوع پاافزار که تا ساق پا و زیر زانو را می پوشاند و چکمه نیز گویند. (ناظم الاطباء). پای افزار چرمین بلند ساق . پاافزار. مخف . مسخی . نوعی کفش پوزدار. پاچیله . (یادداشت مؤلف ). نوعی پای افزار ساقه دار و ساقه ها عادتاً تا زانو رسد اما از شواهد برمی آید که بر کفش ساقه کوتاه نیز اطلاق شده است ، آنکه نیم موزه یا نیم چکمه گویندش :
یک سو کنمش چادر یک سو نهمش موزه
این مرده اگر خیزد ورنه من و چلغوزه .
و [ صقلابیان ] همه پیراهن و موزه تا به کعب پوشند. (حدود العالم ).
ابا خواسته بود دو گوشوار
دو موزه بدو در ز گوهر نگار.
یکی خنجر از موزه بیرون کشید
سراپای او چادر خون کشید.
همیشه به یک ساق موزه درون
یکی خنجری داشتی آبگون .
یکی خوب دستار بودش حریر
به موزه درون پر ز مشک و عبیر.
حلقوم جوالقی چو ساق موزه ست
وان معده ٔ کافرش چو خم غوزه ست .
چشم چون جامه ٔ غوک آب گرفته همه سال
لفج چون موزه ٔ خواجه حسن عیسی کژ.
بوبکر حصیری را و پسرش را خلیفه با جبه و موزه به خانه ٔ خواجه آورد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 160). جامه و موزه و کلاه خواست (امیرک ) و بپوشید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 226). بوالقاسم دست به ساق موزه فروکرد و نامه برآورد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 369). وی نخست ببرید و اندازه نگرفت پس بدوخت تا موزه و قباتنگ و بی اندام آمد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 261). حسنک پیدا آمد بی بند جبه ای داشت حبری رنگ با سیاه می زد و موزه ٔ میکاییلی نو در پای . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 180). پس از آن به مدتی دراز مقرر گشت که حال خصمان چنان بود که طغرل چندین روز موزه و زره از خود دور نکرده بود و چون بخفتی سپر بالین کردی . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 619). رکابدار را فرموده است پوشیده تا آن رادر اسب نمد یا میان آستر موزه چنان که صواب بیند پنهان کند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 405). ابراهیم بن المهدی را بیافتند با چادر و موزه و همچنان پیش مأمون آوردندش بر سان زنان . (مجمل التواریخ و القصص ).
ده جای به زر عمامه ٔ مطرب
صد جای دریده موزه ٔ مؤذن .
از این سپس تو ببینی دوان دوان در دشت
به کفش و موزه برافکنده صدهزار سیان .
بهانه جستم در شعر موزه قافیه کرد
بدین بهانه فرست آن بهای موزه ٔ من .
چو جفت موزه ٔ او آمدی ز یال سهیل
اگر نبودی در خوک آیت تحریم .
گفت در کیش اهل دریوزه
بیست پا را بس است یک موزه .
بنگر که هیچ موضع از موزه ٔ تو تر شده است یا نی . (انیس الطالبین ص 132).
موزه ز آهن کرده اند اندر تقاضای ظفر
تا به معنی برعدو جوشن چو چادر کرده اند.
سپرد راه دویی موزه زان به پا افتاد
کلاه زد دم وحدت از آن بود بر سر.
قلمی فوطه و کرباس و ندافی و قدک
یقلق و طاقیه و موزه و کفش و دستار.
قرنوص ؛ نوک موزه . صرم و صرمان ؛ موزه ٔ نعل زده . هدم ؛ موزه ٔ کهنه . هبرزی ؛ موزه ٔ نیکو. منقار؛ نوک موزه . جرموق ؛ نوعی از کفش که بالای موزه پوشند و به فارسی خرکش گویند. مهمز؛ میخ آهنین که بر پاشنه ٔ موزه ٔ رائض باشد که بر تهیگاه اسب توسن زند. صلال و صلالة؛ ساق موزه .تدبیس ؛ موزه ٔ خود را زدن بر چیزی تا آواز برآید از آن . مفقع؛ موزه ٔ نوکدار. مُلَکَّم . موزه ٔ درپی کرده . موق ؛ موزه ٔ درشت که بر موزه ٔ دیگر پوشند. فرطوم ؛ بینی موزه . نقل ؛ موزه و نعل کهنه درپی کرده . انقال ؛ موزه نیکو کردن . (تاج المصادر بیهقی ). تنقیل ؛ موزه و جزآن نیکو بکردن . (تاج المصادر بیهقی ). خف ملدس ؛ موزه ٔ پاره زده . (منتهی الارب ).
- بی موزه ؛ بی کفش . بی چکمه . بدون پوشیدن چکمه و کفش به پا :
چه بودت گرنه دیوت راه گم کرد
که بی موزه درون رفتی به گلزار.
- پای در موزه کردن ؛ چکمه پوشیدن . پای در کفش یا چکمه قرار دادن . (از یادداشت مؤلف ) : پای در موزه کردی برهنه در چنین سرما و شدت و گفتی بر چنین چیزهاخوی کرد باید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 120).
- خار در موزه ٔ کسی افتادن ؛ کنایه است از وحشت و اضطراب بدو دست دادن . (یادداشت مؤلف ). نظیر کیک در تنبان کسی افتادن : و خبر به برادرش والی کرمان برسید. خار در موزه اش افتاد و سخت بترسید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 242).
- دست موزه ؛ تحفه و ارمغان و ره آورد. (یادداشت مؤلف ).
- || وسیله و آلت و ابزار. (یادداشت مؤلف ). رجوع به ماده ٔ دست موزه شود.
- سرموزه ؛ کفشی که در ماوراءالنهر روی موزه به پا میکردند همچون گالوشهای امروزی که در برخی از شهرستانهای ایران از روی پوتین در برف و بوران می پوشند. (از یادداشت مؤلف ). موق . و رجوع به ماده ٔ سر موزه در جای خود شود.
- سنگ در موزه ٔ کسی فتادن (یا افتادن ) ؛ کنایه است از ناراحت و پریشان و مضطرب گشتن او. کیک در شلوار کسی افتادن . (از یادداشت مؤلف ) :
چرخ را با شرفش سنگ فتد در موزه
کوه را با سخطش کیک فتد در شلوار.
- سیه موزگان ؛ موزه سیاهان . موزه ٔ سیاه رنگ به پا کردگان :
بسی خواهرانند بر راه رز
سیه موزگان و سمن چادران .
- موزه ٔ بلغار ؛ ظاهراً مراد چکمه ای است که از بلغار آرند :
صد کفش و گیوه در طلبش بیش می درم
چون آرزوی موزه ٔ بلغار می کنم .
- موزه پوشیدن ؛ تخفف . (منتهی الارب ). چکمه به پا کردن . چکمه پوشیدن : خوارزمشاه موزه و کلاه پوشید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 355).
- موزه ٔ چینی ؛ کفش و چکمه ای که در چین ساخته و دوخته باشندش . (از یادداشت مؤلف ). موزه ٔ منسوب به چین یا در چین دوخته یا به تقلید موزه ٔ ساخت چین درست شده :
از خر و بالیک آنجای رسیدم که همی
موزه ٔ چینی می خواهم و اسب تازی .
- موزه در پای آوردن ؛ کنایه از مضطرب وسراسیمه شدن . (آنندراج ) (از مجموعه ٔ مترادفات ص 337). بی تأمل و اندیشه به کاری پرداختن :
اگر سرمایه ٔ شاهی وقار است
شه آن باشد که چون کوه استوار است
به هر کاری نیارد موزه در پای
به هر بادی نجنبد چون خس از جای .
- موزه در گل ماندن ؛ کنایه است از درمانده شدن و پای بند گشتن و دشواری و سختی کشیدن . (برهان ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). کنایه از مقید و گرفتار شدن است . (از مجموعه ٔ مترادفات ص 341).
- موزه ٔ شتر ؛ خف . سپل شتر. سبل . (مجمل اللغة).
- موزه کشیدن ؛ بیرون آوردن موزه از پای . درآوردن موزه .
- موزه و گل ؛ کنایه از ماندگی و پای بندی است . (از آنندراج ). کنایه از دشواری و صعوبت کاری است . مقابل موی و خمیر یا موی و ماست که کنایه از سهولت و آسانی عمل است و سهل الحصولی آن :
تا دی مثل او مثل موزه و گل بود
اکنون مثل او مثل موی و خمیر است .
- نیم موزه ؛ نیم چکمه . نوعی موزه با ساقه ٔ کوتاه :
کاندرین مهرگان فرخ پی
زو مرا نیم موزه نیم قباست .
- امثال :
پیش از آب موزه کشیدن ؛ بیرون آوردن کفش پیش از رسیدن به رودخانه . (از امثال و حکم دهخدا).بیش از حد تعجیل و شتاب داشتن .
|| مقصود زیره ای (تخت کفشی است ) که به توسط ریسمان یا تسمه ای که از میان انگشت ابهام و سبابه ٔ پا گذرانیده می شده و پاشنه را دور می زده است روی پا بسته می شده و محتمل است که همین نوع موزه در بسیاری از موارد کفش یانعلین خوانده شده باشد. یونانیان و رومانیان بعضی از اوقات چنین کفشی می پوشیده اند. (از قاموس کتاب مقدس ).
یک سو کنمش چادر یک سو نهمش موزه
این مرده اگر خیزد ورنه من و چلغوزه .
رودکی .
و [ صقلابیان ] همه پیراهن و موزه تا به کعب پوشند. (حدود العالم ).
ابا خواسته بود دو گوشوار
دو موزه بدو در ز گوهر نگار.
فردوسی .
یکی خنجر از موزه بیرون کشید
سراپای او چادر خون کشید.
فردوسی .
همیشه به یک ساق موزه درون
یکی خنجری داشتی آبگون .
فردوسی .
یکی خوب دستار بودش حریر
به موزه درون پر ز مشک و عبیر.
فردوسی .
حلقوم جوالقی چو ساق موزه ست
وان معده ٔ کافرش چو خم غوزه ست .
عسجدی (از لغت فرس اسدی ).
چشم چون جامه ٔ غوک آب گرفته همه سال
لفج چون موزه ٔ خواجه حسن عیسی کژ.
منجیک .
بوبکر حصیری را و پسرش را خلیفه با جبه و موزه به خانه ٔ خواجه آورد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 160). جامه و موزه و کلاه خواست (امیرک ) و بپوشید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 226). بوالقاسم دست به ساق موزه فروکرد و نامه برآورد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 369). وی نخست ببرید و اندازه نگرفت پس بدوخت تا موزه و قباتنگ و بی اندام آمد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 261). حسنک پیدا آمد بی بند جبه ای داشت حبری رنگ با سیاه می زد و موزه ٔ میکاییلی نو در پای . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 180). پس از آن به مدتی دراز مقرر گشت که حال خصمان چنان بود که طغرل چندین روز موزه و زره از خود دور نکرده بود و چون بخفتی سپر بالین کردی . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 619). رکابدار را فرموده است پوشیده تا آن رادر اسب نمد یا میان آستر موزه چنان که صواب بیند پنهان کند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 405). ابراهیم بن المهدی را بیافتند با چادر و موزه و همچنان پیش مأمون آوردندش بر سان زنان . (مجمل التواریخ و القصص ).
ده جای به زر عمامه ٔ مطرب
صد جای دریده موزه ٔ مؤذن .
ناصرخسرو.
از این سپس تو ببینی دوان دوان در دشت
به کفش و موزه برافکنده صدهزار سیان .
عمعق بخارایی .
بهانه جستم در شعر موزه قافیه کرد
بدین بهانه فرست آن بهای موزه ٔ من .
سوزنی .
چو جفت موزه ٔ او آمدی ز یال سهیل
اگر نبودی در خوک آیت تحریم .
سوزنی .
گفت در کیش اهل دریوزه
بیست پا را بس است یک موزه .
سعدی .
بنگر که هیچ موضع از موزه ٔ تو تر شده است یا نی . (انیس الطالبین ص 132).
موزه ز آهن کرده اند اندر تقاضای ظفر
تا به معنی برعدو جوشن چو چادر کرده اند.
احمدبن حامد کرمانی .
سپرد راه دویی موزه زان به پا افتاد
کلاه زد دم وحدت از آن بود بر سر.
نظام قاری .
قلمی فوطه و کرباس و ندافی و قدک
یقلق و طاقیه و موزه و کفش و دستار.
نظام قاری .
قرنوص ؛ نوک موزه . صرم و صرمان ؛ موزه ٔ نعل زده . هدم ؛ موزه ٔ کهنه . هبرزی ؛ موزه ٔ نیکو. منقار؛ نوک موزه . جرموق ؛ نوعی از کفش که بالای موزه پوشند و به فارسی خرکش گویند. مهمز؛ میخ آهنین که بر پاشنه ٔ موزه ٔ رائض باشد که بر تهیگاه اسب توسن زند. صلال و صلالة؛ ساق موزه .تدبیس ؛ موزه ٔ خود را زدن بر چیزی تا آواز برآید از آن . مفقع؛ موزه ٔ نوکدار. مُلَکَّم . موزه ٔ درپی کرده . موق ؛ موزه ٔ درشت که بر موزه ٔ دیگر پوشند. فرطوم ؛ بینی موزه . نقل ؛ موزه و نعل کهنه درپی کرده . انقال ؛ موزه نیکو کردن . (تاج المصادر بیهقی ). تنقیل ؛ موزه و جزآن نیکو بکردن . (تاج المصادر بیهقی ). خف ملدس ؛ موزه ٔ پاره زده . (منتهی الارب ).
- بی موزه ؛ بی کفش . بی چکمه . بدون پوشیدن چکمه و کفش به پا :
چه بودت گرنه دیوت راه گم کرد
که بی موزه درون رفتی به گلزار.
ناصرخسرو.
- پای در موزه کردن ؛ چکمه پوشیدن . پای در کفش یا چکمه قرار دادن . (از یادداشت مؤلف ) : پای در موزه کردی برهنه در چنین سرما و شدت و گفتی بر چنین چیزهاخوی کرد باید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 120).
- خار در موزه ٔ کسی افتادن ؛ کنایه است از وحشت و اضطراب بدو دست دادن . (یادداشت مؤلف ). نظیر کیک در تنبان کسی افتادن : و خبر به برادرش والی کرمان برسید. خار در موزه اش افتاد و سخت بترسید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 242).
- دست موزه ؛ تحفه و ارمغان و ره آورد. (یادداشت مؤلف ).
- || وسیله و آلت و ابزار. (یادداشت مؤلف ). رجوع به ماده ٔ دست موزه شود.
- سرموزه ؛ کفشی که در ماوراءالنهر روی موزه به پا میکردند همچون گالوشهای امروزی که در برخی از شهرستانهای ایران از روی پوتین در برف و بوران می پوشند. (از یادداشت مؤلف ). موق . و رجوع به ماده ٔ سر موزه در جای خود شود.
- سنگ در موزه ٔ کسی فتادن (یا افتادن ) ؛ کنایه است از ناراحت و پریشان و مضطرب گشتن او. کیک در شلوار کسی افتادن . (از یادداشت مؤلف ) :
چرخ را با شرفش سنگ فتد در موزه
کوه را با سخطش کیک فتد در شلوار.
انوری .
- سیه موزگان ؛ موزه سیاهان . موزه ٔ سیاه رنگ به پا کردگان :
بسی خواهرانند بر راه رز
سیه موزگان و سمن چادران .
منوچهری .
- موزه ٔ بلغار ؛ ظاهراً مراد چکمه ای است که از بلغار آرند :
صد کفش و گیوه در طلبش بیش می درم
چون آرزوی موزه ٔ بلغار می کنم .
نظام قاری .
- موزه پوشیدن ؛ تخفف . (منتهی الارب ). چکمه به پا کردن . چکمه پوشیدن : خوارزمشاه موزه و کلاه پوشید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 355).
- موزه ٔ چینی ؛ کفش و چکمه ای که در چین ساخته و دوخته باشندش . (از یادداشت مؤلف ). موزه ٔ منسوب به چین یا در چین دوخته یا به تقلید موزه ٔ ساخت چین درست شده :
از خر و بالیک آنجای رسیدم که همی
موزه ٔ چینی می خواهم و اسب تازی .
علی قرط.
- موزه در پای آوردن ؛ کنایه از مضطرب وسراسیمه شدن . (آنندراج ) (از مجموعه ٔ مترادفات ص 337). بی تأمل و اندیشه به کاری پرداختن :
اگر سرمایه ٔ شاهی وقار است
شه آن باشد که چون کوه استوار است
به هر کاری نیارد موزه در پای
به هر بادی نجنبد چون خس از جای .
امیرخسرو دهلوی (از آنندراج ).
- موزه در گل ماندن ؛ کنایه است از درمانده شدن و پای بند گشتن و دشواری و سختی کشیدن . (برهان ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). کنایه از مقید و گرفتار شدن است . (از مجموعه ٔ مترادفات ص 341).
- موزه ٔ شتر ؛ خف . سپل شتر. سبل . (مجمل اللغة).
- موزه کشیدن ؛ بیرون آوردن موزه از پای . درآوردن موزه .
- موزه و گل ؛ کنایه از ماندگی و پای بندی است . (از آنندراج ). کنایه از دشواری و صعوبت کاری است . مقابل موی و خمیر یا موی و ماست که کنایه از سهولت و آسانی عمل است و سهل الحصولی آن :
تا دی مثل او مثل موزه و گل بود
اکنون مثل او مثل موی و خمیر است .
انوری .
- نیم موزه ؛ نیم چکمه . نوعی موزه با ساقه ٔ کوتاه :
کاندرین مهرگان فرخ پی
زو مرا نیم موزه نیم قباست .
فرخی (دیوان چ دبیرسیاقی ص 26).
- امثال :
پیش از آب موزه کشیدن ؛ بیرون آوردن کفش پیش از رسیدن به رودخانه . (از امثال و حکم دهخدا).بیش از حد تعجیل و شتاب داشتن .
|| مقصود زیره ای (تخت کفشی است ) که به توسط ریسمان یا تسمه ای که از میان انگشت ابهام و سبابه ٔ پا گذرانیده می شده و پاشنه را دور می زده است روی پا بسته می شده و محتمل است که همین نوع موزه در بسیاری از موارد کفش یانعلین خوانده شده باشد. یونانیان و رومانیان بعضی از اوقات چنین کفشی می پوشیده اند. (از قاموس کتاب مقدس ).
موزه . [ زِ ] (فرانسوی ، اِ) جای مخصوص عتیقه جات . گنجینه . متحف . (یادداشت مؤلف ). مکانی که مجموعه ٔ بزرگی از آثار باستانی وصنعتی و چیزهایی گرانبها را در آن به معرض نمایش میگذارند و هنرمندان از آن استفاده می کنند. کلمه ٔ موزه را فرانسویان از لغت یونانی گرفته اند. موزه نام تپه ای بوده است در آتن که در آن عبادتگاهی برای موزها که نه خداوند زن بوده اند ساخته شده بود. (لغات فرهنگستان ). در جهان موزه های معروف بسیار است چون موزه ٔ لوور در فرانسه و موزه ٔ بریتانیا در لندن و موزه ٔ بررا[ ب ِ رِ رِ ] در میلان . و موزه ٔ متروپولیتن در امریکا و نیز در لنین گراد و ایتالیا و دیگر ممالک جهان .
- موزه ٔ ایران باستان ؛ موزه ای که در سال 1314 هَ . ش . برای حفظ آثار و اشیاء تاریخی و عتیق ایران تأسیس شد. این موزه پس از تصویب قانون حفظ آثار ملی در سال 1309 که بنابر آن دولت موظف به حفظ آثار ملی و نظارت در آنها بودبنیان نهاده شد و دارای آثار گرانبهایی از تمدن ایران از هزاران سال قبل از میلاد تا زمان حاضر است .
- موزه ٔ آستان قدس ؛ اشیاءنفیس آستان قدس و کتابهای آن قبلاً در چند حجره از حجره های صحن نو قرار داشت . تا اینکه در سال (1316 هَ . ش .) از محل درآمد آستان قدس بنای موزه شروع شد و در 1324 پایان یافت . مساحت آن 9398 متر مربع است و دارای نفایس بسیار است از جمله کتابخانه ٔ موزه است که از کتابخانه های درجه اول ایران و از حیث نسخ نفیس خطی قدیمی و نسخ منحصر بفرد که در طول چند صد سال گردآوری شده کم نظیر است . مقبره ٔ مرحوم شیخ بهائی در محل موزه ٔ آستان قدس واقع است .
- موزه ٔ مردم شناسی ؛ این موزه در سال 1315 هَ . ش . تأسیس یافت و هدف آن معرفی زندگی طبقات مختلف ایران از دو قرن پیش تاامروز و آثار هنری و صنایع دستی و نوع کار و پیشه های آنان می باشد.
- موزه ٔ پارس ؛ موزه ٔکنونی پارس همان باغ حکومتی نظر است و طرح آن را کریمخان زند ریخته است . در سال 1314 هَ . ش . اداره ٔ کل باستان شناسی قسمت شمال و شرق باغ را نرده های آهنی کشید و کم کم اشیاء و آثار تاریخی و نفیس فارس و شیرازرا در آن فراهم ساختند.
|| مجموعه ٔ بزرگی از آثار صنعتی و چیزهای گرانبها. (لغات فرهنگستان ).
فرهنگ عمید
چکمه.
مکانی که آثار هنری، تاریخی، و باستانی در آن نگه داری یا به معرض نمایش عمومی گذارده می شود.
مکانی که آثار هنری، تاریخی، و باستانی در آن نگه داری یا به معرض نمایش عمومی گذارده می شود.
مکانی که آثار هنری، تاریخی، و باستانی در آن نگهداری یا به معرض نمایش عمومی گذارده می‌شود.
چکمه.
دانشنامه عمومی
موزه (به فرانسوی: musée)، فارسی دری: موزیم (به انگلیسی: museum) یا آثارخانه به مکان خاصی که در آن مجموعه ای از آثار باستانی و صنعتی و اشیاء با ارزش را به معرض نمایش می گذارند، گفته می شود. ۱۸ می مصادف با ۲۸ اردیبهشت روز جهانی موزه است.
فهرست موزه های تهران
گالری عکس موزه های تهران
معرفی موزه شخصی دکتر محمدصادق محفوظی
شورای بین المللی موزه ها که زیر نظر یونسکو فعالیت می کند در بند سه و چهار اساسنامه خود موزه را این گونه تعریف کرده است:
«موزه مؤسسه ای ست دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند. هدف موزه ها، پژوهش در آثار و شواهد به جای مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آن ها به منظور بررسی و بهره معنوی است.»
نخستین موزه با مجموعه های خصوصی افراد توانمند، خانواده ها و موسسات هنری آغاز شد که شامل اشیاء طبیعی و نایاب می شد. در ایرانساخت اولین موزه به ناصرالدین شاه قاجار و پس از بازگشت وی از سفر اروپا نسبت داده می شود.
فهرست موزه های تهران
گالری عکس موزه های تهران
معرفی موزه شخصی دکتر محمدصادق محفوظی
شورای بین المللی موزه ها که زیر نظر یونسکو فعالیت می کند در بند سه و چهار اساسنامه خود موزه را این گونه تعریف کرده است:
«موزه مؤسسه ای ست دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان باز است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند. هدف موزه ها، پژوهش در آثار و شواهد به جای مانده انسان و محیط زیست او، گردآوری آثار، حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار، به ویژه به نمایش گذاردن آن ها به منظور بررسی و بهره معنوی است.»
نخستین موزه با مجموعه های خصوصی افراد توانمند، خانواده ها و موسسات هنری آغاز شد که شامل اشیاء طبیعی و نایاب می شد. در ایرانساخت اولین موزه به ناصرالدین شاه قاجار و پس از بازگشت وی از سفر اروپا نسبت داده می شود.
wiki: ژانر جنایی و درام است که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد. از بازیگران آن می توان به گائل گارسیا برنال، سایمون راسل بیل، و لتیسیا بردیسه اشاره کرد. این فیلم جایزه خرس نقره ای برای بهترین فیلم نامه را از شصت و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم برلین به دست آورد.
۲۲ فوریه ۲۰۱۸ (۲۰۱۸-02-۲۲) (شصت و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم برلین)
۲۳ اوت ۲۰۱۸ (۲۰۱۸-08-۲۳) (Mexico)
۲۲ فوریه ۲۰۱۸ (۲۰۱۸-02-۲۲) (شصت و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم برلین)
۲۳ اوت ۲۰۱۸ (۲۰۱۸-08-۲۳) (Mexico)
wiki: موزه (فیلم ۲۰۱۸)
دانشنامه آزاد فارسی
موزِه (museum)
مکان یا بنایی برای نگهداری و نمایش آثار باستانی و تاریخی، هنری، نمونه هایی از کارهای علمی و صنعتی، یا دیگر اشیای ارزشمند فرهنگی. در یونان باستان، معبد موز ها(الاهگان هنر) راموزیون یا موسیونمی خواندند. در دورۀ رنسانس و پیش از آن، واژۀ موزه به جایی اطلاق می شد که در آن محققان در مورد عتیقه های قدیمی خود تحقیق می کردند. پس از انقلاب فرانسه، فکر جمع آوری آثار هنری ملی یا متعلق به دولت در مکانی خاص، که در معرض دید همگان نیز قرار گیرد، مطرح شد و درنتیجه موزۀ لووردر ۱۷۹۳ تأسیس شد. البته پیش از آن، موزۀ بریتانیابنابر مصوبۀ ۱۷۵۳ پارلمان، به عنوان نهادی دولتی تأسیس شده بود. در ایران قانون تأسیس موزه ها در ۱۲۸۹ش (۱۹۱۰م) به تصویب رسید و اجرای آن به عهده وزارت معارف گذاشته شد. البته قبل آن چند موزه کوچک در ایران، ازجمله موزۀ نارنجستان در شیراز، تشکیل شده بود که قانون و آیین نامه مشخصی نداشتند. به تازگی موزه هایی پدید آمده اند که علاوه بر کارهای پژوهشی و نگهداری آثار ارزشمند هنری و فرهنگی، جاذبه های دیگری نیز برای بازدیدکنندگان عمومی ایجاد کنند. بنابر تحقیقی که در ۱۹۹۲ در ۱۰۰ موزه و نهاد مشابه در سراسر جهان صورت گرفت، معلوم شد که حدود۲.۵ میلیارد نمونۀ زیست شناختی در مجموعه های عمومی نگهداری می شوند که یک سوم از آن ها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند. هر سال ۳۰میلیون از این نمونه ها به سبب شرایط نامناسب نگهداری ازبین می روند.
مکان یا بنایی برای نگهداری و نمایش آثار باستانی و تاریخی، هنری، نمونه هایی از کارهای علمی و صنعتی، یا دیگر اشیای ارزشمند فرهنگی. در یونان باستان، معبد موز ها(الاهگان هنر) راموزیون یا موسیونمی خواندند. در دورۀ رنسانس و پیش از آن، واژۀ موزه به جایی اطلاق می شد که در آن محققان در مورد عتیقه های قدیمی خود تحقیق می کردند. پس از انقلاب فرانسه، فکر جمع آوری آثار هنری ملی یا متعلق به دولت در مکانی خاص، که در معرض دید همگان نیز قرار گیرد، مطرح شد و درنتیجه موزۀ لووردر ۱۷۹۳ تأسیس شد. البته پیش از آن، موزۀ بریتانیابنابر مصوبۀ ۱۷۵۳ پارلمان، به عنوان نهادی دولتی تأسیس شده بود. در ایران قانون تأسیس موزه ها در ۱۲۸۹ش (۱۹۱۰م) به تصویب رسید و اجرای آن به عهده وزارت معارف گذاشته شد. البته قبل آن چند موزه کوچک در ایران، ازجمله موزۀ نارنجستان در شیراز، تشکیل شده بود که قانون و آیین نامه مشخصی نداشتند. به تازگی موزه هایی پدید آمده اند که علاوه بر کارهای پژوهشی و نگهداری آثار ارزشمند هنری و فرهنگی، جاذبه های دیگری نیز برای بازدیدکنندگان عمومی ایجاد کنند. بنابر تحقیقی که در ۱۹۹۲ در ۱۰۰ موزه و نهاد مشابه در سراسر جهان صورت گرفت، معلوم شد که حدود۲.۵ میلیارد نمونۀ زیست شناختی در مجموعه های عمومی نگهداری می شوند که یک سوم از آن ها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند. هر سال ۳۰میلیون از این نمونه ها به سبب شرایط نامناسب نگهداری ازبین می روند.
wikijoo: موزه
موزه (پوشاک). موزِه (پوشاک)
پاپوشی ساق دار همچون چکمه. بلندی آن تا زیر زانو، غالباً از چرم و گاه از نمد و نوک سر بالا بود. ساقه کوتاهش را نیم موزه می گفتند. وزرا، بزرگان، و درباریان در دوره های خلفای عباسی، صفاریان، سامانیان، و آل بویه به پا می کردند. گاه حاجیان دربار آل بویه در موزه های ساق بلند خود، خنجر پنهان می کردند. شاهان غزنوی، سلجوقی، و خوارزمی به هنگام سوارکاری موزه های ساق بلند می پوشیدند و انتهای شلوارشان را در آن فرو می بردند. امیران و درباریان این دوره ها نیز گاه در موزه های خود ابزار و وسایل مورد نیازشان را جا می دادند. موزه های شاهان و بزرگان مزین به نقوش یا سنگ های قیمتی بود.
پاپوشی ساق دار همچون چکمه. بلندی آن تا زیر زانو، غالباً از چرم و گاه از نمد و نوک سر بالا بود. ساقه کوتاهش را نیم موزه می گفتند. وزرا، بزرگان، و درباریان در دوره های خلفای عباسی، صفاریان، سامانیان، و آل بویه به پا می کردند. گاه حاجیان دربار آل بویه در موزه های ساق بلند خود، خنجر پنهان می کردند. شاهان غزنوی، سلجوقی، و خوارزمی به هنگام سوارکاری موزه های ساق بلند می پوشیدند و انتهای شلوارشان را در آن فرو می بردند. امیران و درباریان این دوره ها نیز گاه در موزه های خود ابزار و وسایل مورد نیازشان را جا می دادند. موزه های شاهان و بزرگان مزین به نقوش یا سنگ های قیمتی بود.
wikijoo: موزه_(پوشاک)
فرهنگ فارسی ساره
دیرینکده
فرهنگستان زبان و ادب
{museum, musée (fr. )} [عمومی] محل نگهداری و نمایش آثار باستانی و هنری و مجموعه ها و اشیای نفیس
متـ . گنجینه
* مصوب فرهنگستان اول
واژه نامه بختیاریکا
( مَوزه * ) دستمال؛ روسری
( موزِه ) موذی؛ مکار؛ سیاس
( موزِه ) موذی؛ مکار؛ سیاس
پیشنهاد کاربران
موزه
برای کوتاهی و آسانی واگویی :
کَنزه ( چهری دیگری از گَنجه )
برای کوتاهی و آسانی واگویی :
کَنزه ( چهری دیگری از گَنجه )
موزه:museum
در پهلوی " موک " گونه ای کفش که در ترکی به آن چکمه گویند، برابر نسک اردویراف نامه از رشید یاسمی
موزه
دیرینکده ، گنج خانه ، گنجینه ، باستانخانه ، یادمانسرا، کَنزخانه ( کنز گویش دیگری از گنج است ) ، دَفینه سرا ( دفن پارسی است ) ، آفرید سرا
دیرینکده ، گنج خانه ، گنجینه ، باستانخانه ، یادمانسرا، کَنزخانه ( کنز گویش دیگری از گنج است ) ، دَفینه سرا ( دفن پارسی است ) ، آفرید سرا
دیرینکده ( پیشنهاد شده در بالا )
در یکی از واژه نامه های اینترنتی [همینجا]، کاربری بجای واژه ی از ریشه لاتینی �موزه� ( دیرینکده ) ، آمیخته واژه ی �یادمانسرا� را پیشنهاد نموده است. این سخن باریک و پاکیزه ( نکته ) شایان درنگ است که چون کمابیش همه ی واژه های بیگانه ی به زبان پارسی پای نهاده بویژه واژه های از ریشه عربی، آرش های گوناگون گاه دور از یکدیگر در زبان پارسی یافته و هرج و مرجی زبانی پدید آورده یا به آن دامن زده اند. درباره ی آمیخته واژه ی پیشنهادی یادشده بگمانم آن را چون واژه ای ناوابسته، همینگونه باید پذیرفت و نیازی به کاربرد آن بجای �موزه� نیست. بهترین واژه ی جایگزین �موزه� در زبان پارسی همانا دیرینکده است.
نمونه:
با همه ی نویدها برای دگردیساندن ( تبدیل ) خانه ی احمد محمود در اهواز یه یادمانسرا، خانه ی این نویسنده ی سرشناس فروخته شد.
برگرفته از پیوند زیر:
https://www. behzadbozorgmehr. com/2020/10/blog - post_5. html
در یکی از واژه نامه های اینترنتی [همینجا]، کاربری بجای واژه ی از ریشه لاتینی �موزه� ( دیرینکده ) ، آمیخته واژه ی �یادمانسرا� را پیشنهاد نموده است. این سخن باریک و پاکیزه ( نکته ) شایان درنگ است که چون کمابیش همه ی واژه های بیگانه ی به زبان پارسی پای نهاده بویژه واژه های از ریشه عربی، آرش های گوناگون گاه دور از یکدیگر در زبان پارسی یافته و هرج و مرجی زبانی پدید آورده یا به آن دامن زده اند. درباره ی آمیخته واژه ی پیشنهادی یادشده بگمانم آن را چون واژه ای ناوابسته، همینگونه باید پذیرفت و نیازی به کاربرد آن بجای �موزه� نیست. بهترین واژه ی جایگزین �موزه� در زبان پارسی همانا دیرینکده است.
نمونه:
با همه ی نویدها برای دگردیساندن ( تبدیل ) خانه ی احمد محمود در اهواز یه یادمانسرا، خانه ی این نویسنده ی سرشناس فروخته شد.
برگرفته از پیوند زیر:
https://www. behzadbozorgmehr. com/2020/10/blog - post_5. html
یونان باستان_الهگان هنر. . . موزها
موزه:
دکتر کزازی در مورد واژه ی "موزه " می نویسد : ( ( موزه در معنی کفش و پایْ ابزار ، در پهلوی در ریخت موزگ mōzag بکار می رفته است. ) )
( ( یکی خنجر از موزه بیرون کشید
سراپای او چادر خون کشید ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 354. )
دکتر کزازی در مورد واژه ی "موزه " می نویسد : ( ( موزه در معنی کفش و پایْ ابزار ، در پهلوی در ریخت موزگ mōzag بکار می رفته است. ) )
( ( یکی خنجر از موزه بیرون کشید
سراپای او چادر خون کشید ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 354. )
سلام
به انگلیسی میشه museum
به انگلیسی میشه museum
کلمات دیگر: