جانکی گرمسیر
فرهنگ فارسی
لغت نامه دهخدا
جانکی گرمسیر. [ ن َ ی ِ گ َ ] (اِخ ) نام یکی از بخشهای شهرستان اهواز است . این بخش در قسمت شمال خاوری اهواز واقع و از طرف شمال به بخش ایزه و از خاور بشهرستان بهبهان و از جنوب به بخش رامهرمز و از باختر به بخش هفتگل محدود است . موقع طبیعی : در بخش کوهستانی با هوای گرمسیر و آب آن از رودخانه های زردمیداودو ابوالعباس و علا و صیدون تأمین میشود. محصول عمده ٔ این بخش غلات ، برنج ، کنجد، بزرک ، صیفی ، مرکبات ، انار، بلوط و بادام کوهی است . اراضی این بخش مخصوصاً برای غرس اشجار فوق العاده مستعد میباشد. مرکز بخش آبادی باغ ملک واقع در 150 هزارگزی اهواز است . این بخش از 6 دهستان زیر تشکیل شده است . دهستان حومه ٔ باغ ملک رود، زرد، میداود، قلعه تل ، ابوالعباس ، سرله . جمع آبادیهای بخش 88 و جمعیت آن در حدود 24 هزار تن است . (فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6). و رجوع به جانکی شود.
جانکی گرمسیر. [ ن َ ی ِ گ َ ] (اِخ )شعبه ای از ایل چهارلنگ بختیاری که جزء کیومرسی و دارای شعب ذیل است : مکوند، زنگند، کردزنکند، بلواسی ، آل خورشیدی ، مم ینی . (از جغرافیای سیاسی کیهان ص 76).
جانکی گرمسیر. [ ن َ ی ِ گ َ ] ( اِخ )شعبه ای از ایل چهارلنگ بختیاری که جزء کیومرسی و دارای شعب ذیل است : مکوند، زنگند، کردزنکند، بلواسی ، آل خورشیدی ، مم ینی. ( از جغرافیای سیاسی کیهان ص 76 ).
دانشنامه عمومی
ممبینی
زنگنه
مکوند
بیگدلی
بهوند
شیوخ مانگشت
کردزنگنه
شیرالی
گورگیری(گل گیری)
داوودی
گرمسیری
سروستانی
ابوالعباسی
احمد مکانی
بدرانی
یوسف شهرویی
ابراهیم حمزه
آل خورشید
بتوندی
راهدارها(رهدار)
کیوپی
گتوندی
شیوندی
تلاوری(طلاوری)
بارزی
میلاسی
کُرد
روچکی(گزستانی)
درویش
سادات طباطبایی
سادات میرسالاری
سادات هفت شهیدان در غرب لالی وطوایف شرق ایذه
طایفه جانکی گرمسیر بختیاری بین شهرستان ایذه- مسجد سلیمان- رامهرمز قرار گرفته است واژه جانکی تحریف شده نام طایفه جوانکی می باشد. (البته در تاریخ گزیده از طوایف جانکی با نام خوانکی نیز یاد شده است) بنا به قول شرف خان بدلیستی در قرن ششم و هفتم هجری در زمان اتابکان با چند طایفه دیگر از سوریه به ایران کوچیده و در این ناحیه مسکن گزیده اند. طوایف جانکی گرمسیر برخلاف سایر طوایف بختیاری از انشعابات بعضی از اقوام و ایلات مهاجر تشکیل یافته که بعضی از آنان به دلایل نامطلوبی در قرون گذشته به قلمرو جانکی مهاجرت کرده اند و برخی را نیز سلاطین وقت به این منطقه جانکی از توابع و متعلقات مالمیر بوده است که همان «ایذج » قدیم است.
جانکی بلوکی است واقع در پای کوه عظیمی که معروف و مرسوم به کوه منگشت می باشد. طول این کوه در طرف قبله تخمیناً ده فرسخ است. جانکی به طول در دامنة این کوه واقع شده. حد جانکی از طرف جنوب خاک بهمئی است. و از سمت مغرب منتهی می شود به خاک رامهرمز و از جانب شمال به خاک بختیاری و میانة شمال و مغرب جانکی محدود می شود به خاک کندزلو که از توابع شوشتر است که قلعه تل حاکم نشین جانکی محسوب می شده است که این قلعه از بناهای محمدتقی خان بختیاری چهارلنگ بوده است که در عهد فتحعلی شاه قاجار بر روی تلی بنا نهاده اند که بعداً به قلعه تل مشهور شده است. ولی امروز همان گونه که گفته شد باغملک مرکز جانکی محسوب و قلعه تل بخشی از این شهرستان است که بر سر راه (مال میر) قرار گرفته است.
در باب قدمت باغملک می توان از کتاب سفرنامة جنوب ایران نوشتة بابن و هوسه فرانسوی نقل کرد که نوشته اند: «آثار خرابه و بیوتات مقبره در باغملک دیده می شود. و آن آثار را اهل بلد منجنیق می خوانند. تپه ای در بالای سر منجنیق هست و بقعه ای دارد که آن را امیرالمؤمنین می نامند که ظاهراً مقبره یکی از خلفای عباسی است. و بقعه دیگر نیز در آنجا هست یکی معروف به دانیال خلیل است و دیگری مشهور به قاسم علی. رودخانه کوچکی از کوه منگشت از طرف قبله سرازیر و جاری می باشد که از میانه باغملک می گذرد.» لایارد در سفرنامه خود آثار باقی مانده نواحی باغملک را متعلق به عهد اتابک می داند. باغملک امروزی دارای بخشهای صیدون، قلعه تل و میداود است که سابقاً بخشی از ایذه مال میر محسوب می شده است.