کانون وکلای دادگستری

کانون وکلا یا کانون وکلای دادگستری انجمنی غیردولتی در کشورهای مختلف است که در جهت پشتیبانی از وکلا و نیز نظارت بر عملکرد آن ها تشکیل می شود.در ایران کانون وکلای دادگستری مؤسسه ای است مستقل و دارای شخصیت حقوقی که در مقر هر دادگاه استان تشکیل می شود.
دادن پروانه وکالت به داوطلبانی که واجد شرایط قانونی باشند.
اداره امور راجع به وکالت دادگستری و نظارت بر اعمال وکلا و کارگشایان.
رسیدگی به تخلفات و تعقیب انتظامی وکلا و کارگشایان دادگستری به وسیله دادسرا و دادگاه انتظامی وکلا.
معاضدت قضایی.
فراهم آوردن وسایل پیشرفت علمی و عملی وکلا.
این نهاد قدیمی ترین سازمان مردم نهاد ایرانی است که به موجب لایحه استقلال کانون وکلا در سال ۱۳۳۱ به عنوان نهادی با شخصیت حقوقی و مستقل وجود آمد، هرچند پیش از آن هم موجودیت داشت.هیئت مدیره، رئیس، دادگاه انتظامی وکلا و دادسرای انتظامی وکلا از نهادهای هر کانون هستند.وظایف کانون وکلا به قرار زیر است:

در قانون وکالت مصوب ۲۰/ شهریور ۱۳۱۴ش، مقرر شد که وکلای دادگستری هیئت مدیرۀ کانون وکلا را از طریق انتخابات عمومی تعیین کنند (مادۀ ۱۹)، اما به علت دشواری هایی که وجود داشت، این انتخابات انجام نشد و به موجب مادۀ ۲۰ قانون وکالت مصوب ۱۳۱۵ش، تعیین اولین هیئت مدیرۀ کانون در اختیار دادگستری قرار گرفت و نخستین هیئت مدیرۀ کانون وکلای دادگستری در ۲۶/ اسفند/۱۳۱۶ش به همت متین دفتری تعیین شدند. کانون وکلا به عنوان مجمع وکلای دادگستری، تا سال ها وابسته به دادگستری بود، تا این که، در زمان دولت ملی گرای محمد مصدق، در اسفند ۱۳۳۱ش لایحۀ قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری به تصویب رسید و پس از سقوط حکومت دکتر مصدق و الغای کلیۀ لوایح مصوب او، لایحۀ مذکور مجدداً به تصویب کمیسیون های مشترک مجلس رسید. طبق مادۀ یک لایحۀ استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب اسفند ۱۳۳۴ش، «کانون وکلای دادگستری مؤسسه ای است مستقل و دارای شخصیت حقوقی که در مقرّ دادگاه هر استان تشکیل می گردد...». مطابق همین ماده تشکیل کانون وکلا در نقاطی که هنوز ایجاد نشده، موکول به آن بود که حداقل ۶۰ نفر وکیل دادگستری در آن جا به شغل وکالت اشتغال داشته باشند. تا فروردین ۱۳۷۶ش، سه کانون وکلا مطابق مادۀ مذکور تشکیل شده بود: کانون وکلای دادگستریِ مرکز، فارس و آذربایجان شرقی. اما به موجب تبصرۀ ۲ مادۀ ۶ قانون کیفیت اخذ پروانۀ وکالت دادگستری مصوب فروردین ۱۳۷۶ش مقرر شد «محدودۀ حوزۀ هر کانون به پیشنهاد وزیر دادگستری و تصویب رئیس قوۀ قضائیه مشخص خواهد شد». بر این اساس، حوزه هایی در سراسر کشور، تعیین و دَه کانون وکلای دادگستری تشکیل شد: ۱. حوزۀ کانون وکلای دادگستری تهران، ۲. مازندران، ۳. خراسان، ۴. کرمان، ۵. خوزستان، ۶. آذربایجان غربی، ۷. آذربایجان شرقی، ۸. اصفهان، ۹. گیلان، ۱۰. فارس.