اردیبهشت

اسم: اردیبهشت (دختر) (فارسی) (طبیعت) (تلفظ: 'ordibeheSt) (فارسی: ارديبهشت) (انگلیسی: ordibehesht)
معنی: نام دومین ماه از سال خورشیدی، نام سومین روز از هر ماه شمسی در ایران قدیم، نام فرشته ای که نماینده پاکی و نگهبان آتش است، ماه دوم تقویم هجری شمسی، دومین ماه از فصل بهار، نام ماه دوم از سال شمسی، نام فرشته ای که نماینده پاکی است و نگهبانی آتش با اوست، نام روز سوم از هر ماه شمسی در ایران قدیم

یکی از امشاسپندان وی در جهان مینوی نماینده پاکی و تقدس و قانون ایزدی اهورا مزداست و در جهان خاکی نگهبانی آتش بدو سپرده است . موکل بر روز سوم هر ماه شمسی ( اردیبهشت روز ) و ماه دوم هر سال شمسی ( اردیبهشت ماه ) است . بخش ۱ .
( اسم ) ۱ - نام یکی از امشاسپندان : اردیبهشت . ۲ - ماه دوم از سال خورشیدی و آن میان. فروردین و خرداد است . ۳ - روز سوم از هر ماه ایرانی .

(اُ یا اَ بِ هِ ) (اِ. ) ۱ - نام یکی از امشاسپندان . ۲ - دومین ماه از سال خورشیدی . ۳ - سومین روز از هر ماه شمسی ایرانی .

اردی بهشت. [ اَ /اُ ب ِ هَِ ] ( اِ ) در اوستا، اَشَه وَهیشتَه و در پهلوی اُرت وَهیشت مرکب از دو جزء است : اول اَرتَه به معنی درستی و راستی و پاکی و تقدس. دوم وهیشته صفت عالی از وِه به معنی به و خوبست و کلمه مرکب به معنی بهترین راستی است. مؤلف برهان آرد: معنی ترکیبی این لغت به معنی مانند بهشت باشد چه ارد به معنی شبیه و مانند آمده است و چون این ماه وسط فصل بهار است و نباتات در غایت نشو و نما و گلها و ریاحین تمام شکفته و هوا در نهایت اعتدال ، بنابراین اردیبهشت خوانند ( ! ). رجوع به شمس اللغات و جهانگیری و غیاث اللغات شود. و بیرونی در آثارالباقیه ( ص 219 ) آرد: و معنی هذاالاسم الصدق ُ خیر و قیل بل هُو منتهی الخیر. || ( اِخ ) نام یکی از امشاسپندان در آئین ایرانیان باستان که در جهان مینوی نماینده پاکی و تقدس و قانون ایزدی اهورمزداست و در جهان خاکی نگهبانی آتش با اوست و نیز نگهبانی دومین ماه هر سال و سومین روز هر ماه بدو سپرده است. بقول بندهشن ( فصل 27 ) گل مرزنگوش به او اختصاص دارد. ایزد آذر و ایزد سروش و ایزد بهرام از یاران اردی بهشت شمرده شده اند و ایندرا که بقول بندهش و دینکرت ، دیو فریفتار و گمراه کننده است ، دشمن بزرگ و رقیب او است. در گاتها اردیبهشت در میان امشاسپندان رتبه اول را دارا است ولی در دیگر بخشهای اوستا رتبه او پس از بهمن است. مؤلف برهان آرد: نام فرشته ای است که محافظت کوهها کند و تدبیر امور و مصالح ماه اردیبهشت تعلق بدو دارد... در این روز نیک است بمعبد و آتشکده رفتن و از پادشاهان حاجت خود خواستن و بجنگ و کارزار شدن - انتهی. و در شمس اللغات آمده است : فرشته ای که تدبیر کوهها و روز اردی بهشت بدومتعلق است و او رب النهار [ ظ: النار ] است. و رجوع بجهانگیری شود. بیرونی در آثارالباقیه ( ص 219 ) آرد:( ( اردیبهشت هو ملک النار و النور و هما یناسبانه و قد وکله اﷲ بذلک و بازالة العلل و الامراض بالأدویة والاغذیة و باظهار الصدق من الکذب و المحق من المبطل بالایمان التی ذکروا انّها بینة فی الابستا. ) ) :
همه ساله اردی بهشت هژیر
نگهبان تو بر هُش و رای و ویر.همه ساله اردی بهشت هژیر
نگهبان تو باد و بهرام و تیر.چو سوزد تنش را به اردی بهشت
روانش بیابد خوشی در بهشت. || ( اِ ) اسم ماهی است در تاریخ یزدجردی. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). ماه دویم از سال شمسی. ( جهانگیری ) ( برهان ). و آن میانه فروردین ماه و خردادماه است. ماه دوم بهار.مدّت بودن آفتاب در برج ثور. ( برهان ). مدت ماندن آفتاب در برج ثور. ( شمس اللغات ). ثور: آفتاب اندرین ماه بر دور راست در برج ثور باشد و میانه بهار بود. ( نوروزنامه ). و آن مطابق است با ثور عربی و نیسان سریانی و افلیریوس ( اوریل ) اروپائی و جیهه هندی و دارای سی ویک روز است :

۱. ماه دوم از سال خورشیدی، ماه دوم بهار.
۲. [قدیمی] روز سوم از هر ماه خورشیدی، اردیبهشت روز.
۳. [قدیمی] در آیین زردشتی، یکی از امشاسپندان که در جهان مینوی نمایندۀ پاکی و تقدس و در جهان خاکی نگهبان آتش و موکل بر اردیبهشت روز است: اردیبهشت روز است ای ماه دلستان / امروز چون بهشت برین است بوستان (مسعودسعد: ۵۴۵ ).