مهدی محقق

مهدی محقق (متولد ۱۰ بهمن ۱۳۰۸ خورشیدی) نویسنده، علامه، ادیب، فقیه، مجتهد، نسخه پژوه و پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی، مصحح و شارح کتب ادبی و فلسفی و فقهی، استاد دانشگاه تهران است.وی در شهر مشهد به دنیا آمد و دارای مدرک دکتری الهیات و معارف اسلامی از دانشگاه تهران و دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران است. وی بنیان گذار دائرةالمعارف تشیع و عضو سابق هیئت امنای بنیاد دائرةالمعارف اسلامی و رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و مدیر مؤسسهٔ مطالعات اسلامیدانشگاه تهران ـ دانشگاه مک گیل و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
عضو و رئیس انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی
عضو هیئت امنای انجمن فلسفهٔ ایران
عضو هیئت امناء و مدیر عامل بنیاد دائرةالمعارف اسلامی در سال ۱۳۶۲
سرپرست گروه فلسفه و کلام بنیاد پژوهش های اسلامی
عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی
عضو وابستهٔ فرهنگستان علوم پزشکی (گروه طب اسلامی)
عضو شورای علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
سرپرست گروه پژوهش های طب اسلامی، وزارت بهداشت در سال ۱۳۷۵
عضو شورای عالی پژوهشکدهٔ تاریخ علم
دو دوره رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مدیر مؤسسهٔ مطالعات اسلامی
در دهم بهمن ۱۳۰۸ خورشیدی در مشهد در خانواده ای روحانی به دنیا آمد. پدرش حاج شیخ عباسعلی محقق خراسانی و پدربزرگش ملا بمانعلی محقق دامغانی بود. مهدی محقق تا نه سالگی در آن شهر بود و سپس در سال ۱۳۱۷ به تهران منتقل گردید و تحصیلات خود را در سطح ابتدایی و متوسطه دنبال کرد. از سال ۱۳۲۳ شروع به تحصیلات حوزه ای کرد و برای استفاده از محضر استادان بزرگ در سال های ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ به مشهد آمد و در مدرسهٔ نواب اقامت گزید و علوم حوزوی را در حوزه های علمیهٔ مشهد و تهران تا مرحلهٔ اجتهاد فرا گرفت و موفق به اخذ درجهٔ اجتهاد از آیت الله محمدحسین کاشف الغطاء و آیت الله محمدتقی خوانساری گردید.
در سال ۱۳۲۷ وارد دانشگاه تهران شد و دورهٔ دکتری الهیات را در سال ۱۳۳۷ به پایان رسانید و در سال ۱۳۳۸ موفق به اخذ درجهٔ دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید و در سال ۱۳۳۹ پس از شرکت در آزمون دانشیاری به عضویت هیئت آموزشی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درآمد و پیش از آن به مدت نه سال در دبیرستان های تهران تدریس کرده بود که مدت سه سال از آن مدیر بخش کتب خطی کتابخانهٔ ملی فرهنگ هم بود. در سال ۱۳۴۰ از طرف دانشگاه لندن دعوت برای تدریس در دانشکده مطالعات مشرق زمین و آفریقا شد و به مدت دو سال در آن دیار به سر برد. در سال ۱۳۴۵ به مقام استادی دانشگاه نائل آمد و تا سال ۱۳۶۱ که بازنشسته گردید با همان سمت در گروه های زبان و ادبیات فارسی و عربی و فلسفه و علوم اجتماعی دانشگاه اجتماعی دانشگاه تهران به تدریس درس های مختلف پرداخت. طی سال های ۱۳۴۷-۱۳۴۴ و ۱۳۵۷-۱۳۵۵ و ۱۳۶۱-۱۳۶۰ در دانشگاه مک گیل کانادا به تدریس فلسفه و کلام و عرفان اسلامی پرداخت و در سال ۱۳۴۷ شعبهٔ مؤسسهٔ مطالعات اسلامی آن دانشگاه را در تهران تأسیس کرد و نتیجهٔ آن نشر بیش از شصت اثر نفیس در زمینه های مختلف علوم اسلامی است که با همکاری متجاوز از سی تن از استادان داخل و سی تن از استادان خارجی در دو مجموعهٔ «سلسلهٔ دانش ایرانی» و «تاریخ علوم در اسلام» فراهم آورد و به جامعهٔ علمی تقدیم داشت.

مهدی محقّق (۱۳۰۸ / ۱۹۳۰) استاد زبان فارسی، پژوهشگر ایرانی در بررسی های اسلامی و فلسفی.
• «در حالی که ادبیات فارسی ما در دوران قاجاریه را اغلب مستشرقین به دست داشتند مثل مثنوی مولانا که نیکسون بر روی آن کار می کرد، استاد فروزانفر ادبیات فارسی را رشد داد … این استاد برجسته کتاب خوانده و کتاب شناس بود و من افتخار شاگردی وی را داشتم.»• «جای بسی تأسف است که که نظام علمی ما نمی تواند نمونه های علمی نسل گذشته را در برابر نسل جوان امروز قرار دهد تا از نَفَس گرم آنان شوق و ذهنی در طبقهٔ طلبه و دانشجو به وجود آید تا دیگر ما فریاد وا اسفاها بلند نکنیم که هر دانشمندی که از میان می رود بگوییم: .» -> او دیگر جانشینی ندارد

[ویکی فقه] «مهدی محقق» در بهمن ۱۳۰۸ ش در مشهد متولد شد. وی در حوزه تا درجه اجتهاد پیش رفت. مدرک دکترای خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران دریافت کرد. همچنین در دانشگاه های خارج از کشور نیز تدریس داشته است.
«مهدی محقق» در بهمن ۱۳۰۸ ش در مشهد، در خانواده ای روحانی به دنیا آمد و تا نه سالگی در آن شهر بود و سپس در سال ۱۳۱۷ ش به تهران منتقل گردید و تحصیلات خود را در سطح ابتدایی و متوسطه دنبال کرد.
تحصیلات حوزوی
از سال ۱۳۲۳ ش شروع به تحصیلات حوزوی کرد و برای استفاده از محضر استادان بزرگ، در سال های ۱۳۲۶ و ۱۳۲۷ ش به مشهد آمد و در مدرسه نواب اقامت گزید و علوم حوزوی را در حوزه های علمیه مشهد و تهران تا مرحله اجتهاد فراگرفت و موفق به اخذ درجه اجتهاد از آیت الله کاشف الغطاء و سید محمدتقی خوانساری گردید.
تحصیلات دانشگاهی
در سال ۱۳۲۷ ش وارد دانشگاه تهران شد و دوره دکتری الهیات را در سال ۱۳۳۷ ش به پایان رسانید و در سال ۱۳۳۸ ش موفق به اخذ درجه دکتری در زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید و در سال ۱۳۳۹ ش پس از شرکت در آزمون دانشیاری، به عضویت هیئت آموزش گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران درآمد
فعالیت ها و تدریس
...