کمدی ( شادی نامه ) ( به یونانی باستان: κωμῳδία / kōmōidía ) و ( به لاتین: comoedia ) یکی از سبک های نمایشی است که از واژهٔ یونانی kōmōidía ( متشکل دو بخش κῶμος kỗmos، جشنی به افتخار دیونسیوس، و ἀοιδή ( آواز ) ) ریشه می گیرد.
به ظاهر هدف کمدی خنده و تفریح است اما در حقیقت مسائل جدی در پردهٔ شوخی نموده می شود . در کمدی شخصیت قهرمانان و شکست هایشان بیشتر جنبهٔ شادی آور و عمدتا سرگرمی دارد و معمولاً بیننده بدان توجه جدی نمی کند . تماشاگر ازقبل می داند که فاجعهٔ بزرگی اتفاق نخواهد افتاد بلکه سیر حوادث در جهت کامرانی قهرمان یا قهرمانان است . قهرمانان کمدی اکثرا افرادی از قشر متوسط یا پایین جامعه اند که درطول نمایش مرتکب اشتباهات و یا رفتارهایی میشوند که مخاطب بر دردسرسازبودن یا اشتباه بودن این اهمال اشراف کامل دارد . ( سطح آگاهی مخاطب از قهرمان در مورد مسایل و رخدادها بالاتر است و همین موجب خنده است . )
ارسطو می نویسد : " کمدی تقلید و محاکاتی است از اطوار و اخلاق زشت، نه این که توصیف و تقلید بدترین صفات انسان باشد؛ بلکه فقط تقلید و توصیف اعمال و اطوار شرم آوری است که موجب ریشخند و استهزاء می شود. آن چه موجب ریشخند و استهزاء می شود امری است که در آن عیب و زشتی هست، اما آزار و گزندی از آن ( عیب و زشتی ) به کسی نمیرسد. [۱]
محتویات [نمایش]
ساختار کمدی یونان[ویرایش]
1. پیش درآمد ( Prologue ) : در این بخش، شخصیت اصلی برای رسیدن به خواسته های خویش، طرحی عجیب ( و به گمان خود هوشمندانه ) را مطرح می کند تا به آرزوهای عجیب و غریب خود دست یابد. این طرح شگفت انگیز، شالودۀ شکل گیری حوادث کمیک بعدی را پی ریزی می کند و فضایی شاد و مفّرح پدید می آورد. اندیشۀ شخصیت اصلی در این بخش معمولاً بسیار تخیلی و غیر عملی است.
2. پارادوس ( Parados ) : واژۀ پارادوس در اصل به بخشی از بنای معماری تماشاخانه های یونانی اطلاق می شد که در دو طرف صحنۀ اصلی ( ارکسترا ) قرار داشت و همسرایان نمایش از آنجا وارد صحنه می شدند. در ساختار نمایشنامه های یونانی، پارادوس به بخشی گفته می شد که طی آن، گروه همسرایان، در حال خواندن سرود، وارد صحنه می شدند و مستقر می گردیدند. در خلال شعرهایی که همسرایان در پارادوس می خواندند، خود را معرفی می کردند.
3. آگون ( Agon ) : این واژه به معنای مناظره یا جدل است. این بخش، شامل مباحثه ای است میان شخصیت اصلی ( که نقشۀ تخیلی و اندیشۀ شگفت و البته شادی آور خود را در پرولوگ مطرح کرده ) و مخالفان او. گاه یک رکن آگون، گروه همسرایان هستند که در برابر شخصیت اصلی می ایستند و با او مجادله می کنند. شالودۀ کشمکشِ نمایشنامه ها، در آگون بنا نهاده می شود. در این بخش انواع شوخی های کلامی، دست درازی های جسمانی و حتی نزاع و کتک کاری را نیز می توان مشاهده نمود.
4. پاراباسیس ( Parabasis ) : بخشی از سرودهای دسته جمعی همسرایان است. در این بخش همسرایان، به سوی تماشاگران گام بر می دارند و به گونه ای رو در رو با آنان سخن می گویند. آنها، در این گفتار چهره به چهره، گاه نظرات نویسنده را بیان می کنند و گاه داوران مسابقات نمایشنامه نویسی را در جشنواره های تئاتری، مورد خطاب قرار می دهند و حتی گاه به شوخی، تهدید می کنند تا جایزۀ اول را به آنها اختصاص دهند. پاراباسیس معمولاً نمایشنامه را به دو بخش تقسیم می کرد و پس از آن، اپیزودها، یا وقایع اصلی به نمایش در می آمد.
5. اپیزود ( Episode ) : اپیزودها، در حقیقت عبارت بودند از جریان اصلی نمایش که روایت مرکزی در درون آنها نقل می گردید. تعداد اپیزودها در کمدی یونانی اغلب به سه تا محدود می شد، اما گاهی کمتر یا بیشتر بود. اپیزودها یا صحنه های اجرایی، از مقدمات داستان اصلی شروع می شد و سرانجام به نقطۀ اوج می رسید. در واقع اندیشۀ شاد و مفرح مطرح شده در پرولوگ، در اپیزودها پی گرفته می شد و روند داستانی آن شکل می گرفت.
6. استاسیمون ( Stssimon ) : به سروخوانی های میان هر اپیزود، استاسیما یا استاسیمون گفته می شد. این تصنیف های غنایی در آثار آریستوفان، اغلب با روایت های اسطوره ای و حکایت های تاریخی قدیمی پیوند دارند.
7. اگزودوس ( Exodos ) : آن بخش از نمایشنامه که طی آن همسرایان به آخرین سرود خود می رسیدند و صحنه را ترک می نمودند. سرود پایانی همسرایان در کمدی ها معمولاً با صحنه های جشن و به ویژه جشن عروسی همراه بود. از این رو بخش آخر کمدی های یونانی، «کوموس» ( Comos ) نامیده می شد. این صحنه اغلب با موسیقی همراه می گردید و طی آن، کشکمکش، به گره گشایی نهایی می انجامید و شخصیت های نمایش همگی برای جشن و سرور از صحنه خارج می شدند. [۲]
نویسندگان نامدار[ویرایش]
آریستوفان ( ۴۵۶ق. م - ۳۸۶ق. م ) ( به یونانی: Ἀριστοφάνης ) از کمدی نویسان یونان باستان بوده است که بیش از چهل کمدی نگاشته است. از میان چهل اثر او، تنها یازده اثر باقی مانده است که از آن میان، می توان به صلح، پرندگان و غوکان و ابرها اشاره کرد. کمدی های او از بار اجتماعی و سیاسی برخوردار است. [۳]
مناندر ( به یونانی: Μένανδρος ) ( پیرامون ۳۴۲ تا ۲۹۱ پیش از میلاد )
نمایش نامه نویس و شاعر هزل سرای یونانی بود. [۴]
ویلیام شکسپیر ( به انگلیسی: William Shakespeare ) ( ۱۵۶۴ - ۱۶۱۶ ) شاعر و نمایشنامه نویس انگلیسی که وی را بزرگ ترین نویسنده در زبان انگلیسی دانسته اند. [۵]
چخوف ( به روسی: Анто́н Па́влович Че́хов ) ( ۲۹ ژانویه ۱۸۶۰ - ۱۵ ژوئیه ۱۹۰۴ ) داستان نویس و نمایش نامه نویس برجستهٔ روس است. [۶] هر چند چخوف زندگی کوتاهی داشت و همین زندگی کوتاه همراه با بیماری بود اما بیش از ۷۰۰ اثر ادبی آفرید. . [۷]
مولیر ( به فرانسوی: Jean - Baptiste Poquelin ) که با نام
مولیر ( به فرانسوی: Molière ) شناخته می شود را همراه با کورنی و ژان راسین یکی از ۳ درام نویس برتر قرن هفدهم فرانسه و بزرگترین کمدى نویس تاتر اروپا و هنرپیشه ى
تئاتر میدانند . [۸]
اسک . . .