خرداد
فارسی به انگلیسی
Khordad is the third month of the Iranian calendar [has 31 days]
فرهنگ اسم ها
اسم: خرداد (پسر) (فارسی، اوستایی، پهلوی) (تلفظ: khordād) (فارسی: خرداد) (انگلیسی: khordad)
معنی: کمال، درستی، ماه سوم از سال خورشیدی، ماه آخر بهار، [قدیمی] روز ششم از هر ماه خورشیدی، ( پهلوی، harvdāt )، به معنی کمال و رسائی و صحت، ( در گاه شماری ) ماه سوم از سال شمسی، پس از اردیبهشت و پیش از تیر، دارای سی و یک روز، ( در قدیم ) روز ششم از هر ماه شمسی در ایران قدیم، [خرداد در اوستا هئوروتات haurvatāt آمده است، هئوروتات به معنی کامل، تمام و بی نقص و بی عیب میباشد]، ( اعلام ) از شخصیتهای شاهنامه، یکی از پنج تن بزرگان درگاه قباد، که انوشیروان او را شاهد گرفت که اگر مزدک در مباحثه با موبدان فروماند، قباد مزدک را به انوشیروان تسلیم کند، رسایی، نام ماه سوم از سال شمسی، نام فرشته نگهبان آب، نام یکی از پنج تن بزرگان درگاه قباد پادشاه ساسانی
معنی: کمال، درستی، ماه سوم از سال خورشیدی، ماه آخر بهار، [قدیمی] روز ششم از هر ماه خورشیدی، ( پهلوی، harvdāt )، به معنی کمال و رسائی و صحت، ( در گاه شماری ) ماه سوم از سال شمسی، پس از اردیبهشت و پیش از تیر، دارای سی و یک روز، ( در قدیم ) روز ششم از هر ماه شمسی در ایران قدیم، [خرداد در اوستا هئوروتات haurvatāt آمده است، هئوروتات به معنی کامل، تمام و بی نقص و بی عیب میباشد]، ( اعلام ) از شخصیتهای شاهنامه، یکی از پنج تن بزرگان درگاه قباد، که انوشیروان او را شاهد گرفت که اگر مزدک در مباحثه با موبدان فروماند، قباد مزدک را به انوشیروان تسلیم کند، رسایی، نام ماه سوم از سال شمسی، نام فرشته نگهبان آب، نام یکی از پنج تن بزرگان درگاه قباد پادشاه ساسانی
فرهنگ فارسی
در آیین زردشتی یکی از امشاسپندان مظهر کمال اهور مزدا درین جهان و در جهان مینوی بخشایش ایزدی جزای اعمال نیکوکاران است .نگهبانی آب با اوست و موکل روز ششم هر ماه شمسی ( خردادروز ) و سومین ماه هر سال شمسی (خردادماه ) است .
ماه سوم ازسال خورشیدی، ماه آخربهار
( اسم ) ۱ - ماه سیم از سال شمسی . ۲ - روز ششم از ماه شمسی .
نام مادر اردشیر و قنطره خرداد و میان ایدج و رباط در سمرقند منسوب بدوست آن از عجایب دنیاست طول آن هزار ذرع و بالای آن صد و پنجاه ذرع و بیشتر پایه آن از ارزیر و آهن است .
ماه سوم ازسال خورشیدی، ماه آخربهار
( اسم ) ۱ - ماه سیم از سال شمسی . ۲ - روز ششم از ماه شمسی .
نام مادر اردشیر و قنطره خرداد و میان ایدج و رباط در سمرقند منسوب بدوست آن از عجایب دنیاست طول آن هزار ذرع و بالای آن صد و پنجاه ذرع و بیشتر پایه آن از ارزیر و آهن است .
فرهنگ معین
(خُ ) [ په . ] (اِ. ) ۱ - نام یکی از امشاسپندان و ایزد موکل بر آب . ۲ - ماه سوم از سال شمسی . ۳ - نام روز ششم از هر ماه خورشیدی .
لغت نامه دهخدا
خرداد. [ خ ُ ] (اِ) نام ماه سیُم است از سال شمسی و آن مدت بودن آفتاب است در برج جوزا. (از برهان قاطع). ماه آخر بهار است . (از ناظم الاطباء). خردادماه جلالی است و مطابق جوزای عرب و ایار سریانی و سی ودو روز است ، اول آن تقریباً مطابق بیستم ماه مه ٔ فرانسوی است . مایوس رومی از دهم اردیبهشت شروع میشود وتا دهم خرداد ادامه دارد. (یادداشت بخط مؤلف ). بهندی آنرا اساره نامند. (شرفنامه ٔ منیری ) :
ماه خرداد بر تو فرخ باد
آفرین باد بر مه خرداد.
ز جور لشکر خرداد ومرداد
تواند داد ما را هیچکس داد؟
محالست این طمع هیهات هیهات
کسی دیدی که دادش داد خرداد
زبهر آنکه تا در دامت آرد
چو مرغان مر ترا خرداد خور داد.
کرا خورداد گیتی مرد بایدْش
از آن آید پس خرداد مرداد.
زینت باغ ماه خرداد است
گر بباده گرایی از داد است .
فروغ روی و رایت گر فتد بر تیره شب گردد
ز روز آخر خرداد روشن تر شب یلدا.
- کارخانه ٔ خرداد ؛ کنایه از موقع روییدن گیاهها :
بزوج نامیه نقش بهار می بندد
نسیم خلق تو در کارخانه ٔ خرداد.
|| نام روز ششم باشد از هر ماه شمسی و فارسیان در این روز عید کنند بنابر قاعده ٔ کلی که میان ایشان مقرر است که چون نام ماه و نام روز موافق باشد جشن و عید نمایند و این جشن را جشن خردادگان خوانند. نیک است در این روز طلب حاجات از ملائکه و فرشته هاکردن و زن خواستن . (از برهان قاطع) (از انجمن آرای ناصری ) (از فرهنگ جهانگیری ) (از آنندراج ) (از ناظم الاطباء) :
پراندیشه از بلخ شد سوی ری
بخرداد فرخنده از ماه دی .
مه اردیبهشت و روز خرداد
جهان از خرمی چون کرخ بغداد.
- خردادروز ؛ روز خرداد.
برون رفت شادان بخردادروز
بنیک اختر و فال گیتی فروز.
|| (اِخ ) نام فرشته ای است که موکل است بر آبها و درختان ، امور و مصالحی که در ماه خرداد واقع شود بدو تعلق دارد. رب النوع جهنم . مالک دوزخ :
چو زردشت از آنجای برگاشت روی
همانگاه خرداد شد پیش اوی
به زرتشت گفتا که ای پاک جان
سپردم بتو آبهای روان .
|| نام آتشکده ای بوده است بسیار بزرگ و عالی . (برهان قاطع) (از آنندراج ) (از انجمن آرای ناصری ) (از ناظم الاطباء). برای اطلاع دقیق از آن به ص 176 و 120 و 226 کتاب مزدیسنا تألیف محمد معین رجوع شود :
همه بیابان زآن روشنایی آگه شد
چو جان آذر خرداد زآذر خرداد.
آهن و پولاد با عزمت ندارد محکمی
آتش خرداد با خشمت ندارد التهاب .
ماه خرداد بر تو فرخ باد
آفرین باد بر مه خرداد.
فرخی .
ز جور لشکر خرداد ومرداد
تواند داد ما را هیچکس داد؟
ناصرخسرو.
محالست این طمع هیهات هیهات
کسی دیدی که دادش داد خرداد
زبهر آنکه تا در دامت آرد
چو مرغان مر ترا خرداد خور داد.
ناصرخسرو.
کرا خورداد گیتی مرد بایدْش
از آن آید پس خرداد مرداد.
ناصرخسرو.
زینت باغ ماه خرداد است
گر بباده گرایی از داد است .
مسعودسعد (دیوان چ رشید یاسمی ص 655).
فروغ روی و رایت گر فتد بر تیره شب گردد
ز روز آخر خرداد روشن تر شب یلدا.
مسعودسعد.
- کارخانه ٔ خرداد ؛ کنایه از موقع روییدن گیاهها :
بزوج نامیه نقش بهار می بندد
نسیم خلق تو در کارخانه ٔ خرداد.
سیف اسفرنگی (از جهانگیری ).
|| نام روز ششم باشد از هر ماه شمسی و فارسیان در این روز عید کنند بنابر قاعده ٔ کلی که میان ایشان مقرر است که چون نام ماه و نام روز موافق باشد جشن و عید نمایند و این جشن را جشن خردادگان خوانند. نیک است در این روز طلب حاجات از ملائکه و فرشته هاکردن و زن خواستن . (از برهان قاطع) (از انجمن آرای ناصری ) (از فرهنگ جهانگیری ) (از آنندراج ) (از ناظم الاطباء) :
پراندیشه از بلخ شد سوی ری
بخرداد فرخنده از ماه دی .
فردوسی .
مه اردیبهشت و روز خرداد
جهان از خرمی چون کرخ بغداد.
(ویس و رامین ).
- خردادروز ؛ روز خرداد.
برون رفت شادان بخردادروز
بنیک اختر و فال گیتی فروز.
فردوسی .
|| (اِخ ) نام فرشته ای است که موکل است بر آبها و درختان ، امور و مصالحی که در ماه خرداد واقع شود بدو تعلق دارد. رب النوع جهنم . مالک دوزخ :
چو زردشت از آنجای برگاشت روی
همانگاه خرداد شد پیش اوی
به زرتشت گفتا که ای پاک جان
سپردم بتو آبهای روان .
فردوسی (از جهانگیری ).
|| نام آتشکده ای بوده است بسیار بزرگ و عالی . (برهان قاطع) (از آنندراج ) (از انجمن آرای ناصری ) (از ناظم الاطباء). برای اطلاع دقیق از آن به ص 176 و 120 و 226 کتاب مزدیسنا تألیف محمد معین رجوع شود :
همه بیابان زآن روشنایی آگه شد
چو جان آذر خرداد زآذر خرداد.
فرخی (دیوان چ عبدالرسولی ص 36).
آهن و پولاد با عزمت ندارد محکمی
آتش خرداد با خشمت ندارد التهاب .
امیر معزی (از جهانگیری ).
خرداد. [ خ ُ ] (اِخ ) نام مادر اردشیر، و قنطره ٔ خرداد و میان ایدج و رباط در سمرقند منسوب بدوست . آن از عجایب دنیاست ، طول آن هزار ذرع و بالای آن صدوپنجاه ذرع و بیشتر پایه ٔ آن از ارزیز و آهن است . (یادداشت بخط مؤلف ).
خرداد. [ خ ُ ] ( اِ ) نام ماه سیُم است از سال شمسی و آن مدت بودن آفتاب است در برج جوزا. ( از برهان قاطع ). ماه آخر بهار است. ( از ناظم الاطباء ). خردادماه جلالی است و مطابق جوزای عرب و ایار سریانی و سی ودو روز است ، اول آن تقریباً مطابق بیستم ماه مه فرانسوی است. مایوس رومی از دهم اردیبهشت شروع میشود وتا دهم خرداد ادامه دارد. ( یادداشت بخط مؤلف ). بهندی آنرا اساره نامند. ( شرفنامه منیری ) :
ماه خرداد بر تو فرخ باد
آفرین باد بر مه خرداد.
تواند داد ما را هیچکس داد؟
کسی دیدی که دادش داد خرداد
زبهر آنکه تا در دامت آرد
چو مرغان مر ترا خرداد خور داد.
از آن آید پس خرداد مرداد.
گر بباده گرایی از داد است.
ز روز آخر خرداد روشن تر شب یلدا.
بزوج نامیه نقش بهار می بندد
نسیم خلق تو در کارخانه خرداد.
پراندیشه از بلخ شد سوی ری
بخرداد فرخنده از ماه دی.
جهان از خرمی چون کرخ بغداد.
برون رفت شادان بخردادروز
بنیک اختر و فال گیتی فروز.
چو زردشت از آنجای برگاشت روی
ماه خرداد بر تو فرخ باد
آفرین باد بر مه خرداد.
فرخی.
ز جور لشکر خرداد ومردادتواند داد ما را هیچکس داد؟
ناصرخسرو.
محالست این طمع هیهات هیهات کسی دیدی که دادش داد خرداد
زبهر آنکه تا در دامت آرد
چو مرغان مر ترا خرداد خور داد.
ناصرخسرو.
کرا خورداد گیتی مرد بایدْش از آن آید پس خرداد مرداد.
ناصرخسرو.
زینت باغ ماه خرداد است گر بباده گرایی از داد است.
مسعودسعد ( دیوان چ رشید یاسمی ص 655 ).
فروغ روی و رایت گر فتد بر تیره شب گرددز روز آخر خرداد روشن تر شب یلدا.
مسعودسعد.
- کارخانه خرداد ؛ کنایه از موقع روییدن گیاهها : بزوج نامیه نقش بهار می بندد
نسیم خلق تو در کارخانه خرداد.
سیف اسفرنگی ( از جهانگیری ).
|| نام روز ششم باشد از هر ماه شمسی و فارسیان در این روز عید کنند بنابر قاعده کلی که میان ایشان مقرر است که چون نام ماه و نام روز موافق باشد جشن و عید نمایند و این جشن را جشن خردادگان خوانند. نیک است در این روز طلب حاجات از ملائکه و فرشته هاکردن و زن خواستن. ( از برهان قاطع ) ( از انجمن آرای ناصری ) ( از فرهنگ جهانگیری ) ( از آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ) : پراندیشه از بلخ شد سوی ری
بخرداد فرخنده از ماه دی.
فردوسی.
مه اردیبهشت و روز خردادجهان از خرمی چون کرخ بغداد.
( ویس و رامین ).
- خردادروز ؛ روز خرداد.برون رفت شادان بخردادروز
بنیک اختر و فال گیتی فروز.
فردوسی.
|| ( اِخ ) نام فرشته ای است که موکل است بر آبها و درختان ، امور و مصالحی که در ماه خرداد واقع شود بدو تعلق دارد. رب النوع جهنم. مالک دوزخ : چو زردشت از آنجای برگاشت روی
فرهنگ عمید
۱. ماه سوم از سال خورشیدی، ماه آخر بهار.
۲. [قدیمی] روز ششم از هر ماه خورشیدی.
۲. [قدیمی] روز ششم از هر ماه خورشیدی.
دانشنامه عمومی
خُرداد (در فارسی افغانستان:جوزا)، سومین ماه سال خورشیدی و سومین و آخرین ماه فصل بهار است. این ماه ۳۱ روز دارد و از روز ۶۳م سال شروع شده و در روز ۹۳م سال پایان می یابد.
٢١_١٣٩٥، حبیب،خواننده،آهنگ ساز،نوازنده و ترانه سرای ایرانی.
۲–۱۳۹۰- ناصر حجازی، مربی و فوتبالیست ایرانی.
۱۲–۱۳۹۲- جلال الدین طاهری، محقق ایرانی، الاهیدان و فیلسوف اسلامی.
۱۶–۱۳۸۶- رونالد ریگان، چهلمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا.
۲۵–۱۳۹۱- حسن کسائی، استاد ممتاز موسیقی کلاسیک ایرانی.
۲۷–۱۳۹۲- جلیل شهناز، نوازنده تار ایرانی.
۳۱–۱۳۹۲- عبدالعزیز فرمانفرمائیان، معمار ایرانی.
۳۱_۳_۱۳۷۳دکتر چمران
۵_۱۳۹۷، ناصر ملک مطیعی، بازیگر ایرانی.
برج فلکی خردادماه برج جوزا (دوپیکر) است که سومین برج فلکی از دایرةالبروج است. نماد برج خرداد، دو پیکره نامیده می شود.
در گاه شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه سوم گاه شماری اوستایی نو برگرفته شده است. در گاه شماری ششمین روز هر برج خرداد روز نام دارد و در خردادروز از خردادماه، جشن خردادگان برگزار می شود. «خرداد» در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» نام یکی از امشاسپندان است.
هـَیوروَتات (Haurvtāt) به معنی تندرستی و در زبان پهلوی خُردات یا هُردات به معنی رسایی و کمال است. نیبرگ هئورتات را از خانواده salvus لاتینی به معنی تندرستی و خوشی جهانی می داند.هـَیوروَتات، در اسطوره های ایرانی و زرتشتی، پنجمین امشاسپند و پاسدارنده آب ها و سرسبزی است.
٢١_١٣٩٥، حبیب،خواننده،آهنگ ساز،نوازنده و ترانه سرای ایرانی.
۲–۱۳۹۰- ناصر حجازی، مربی و فوتبالیست ایرانی.
۱۲–۱۳۹۲- جلال الدین طاهری، محقق ایرانی، الاهیدان و فیلسوف اسلامی.
۱۶–۱۳۸۶- رونالد ریگان، چهلمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا.
۲۵–۱۳۹۱- حسن کسائی، استاد ممتاز موسیقی کلاسیک ایرانی.
۲۷–۱۳۹۲- جلیل شهناز، نوازنده تار ایرانی.
۳۱–۱۳۹۲- عبدالعزیز فرمانفرمائیان، معمار ایرانی.
۳۱_۳_۱۳۷۳دکتر چمران
۵_۱۳۹۷، ناصر ملک مطیعی، بازیگر ایرانی.
برج فلکی خردادماه برج جوزا (دوپیکر) است که سومین برج فلکی از دایرةالبروج است. نماد برج خرداد، دو پیکره نامیده می شود.
در گاه شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه سوم گاه شماری اوستایی نو برگرفته شده است. در گاه شماری ششمین روز هر برج خرداد روز نام دارد و در خردادروز از خردادماه، جشن خردادگان برگزار می شود. «خرداد» در اوستا «هـَئوروَتات» و در پهلوی «خُردات» یا «هُردات» نام یکی از امشاسپندان است.
هـَیوروَتات (Haurvtāt) به معنی تندرستی و در زبان پهلوی خُردات یا هُردات به معنی رسایی و کمال است. نیبرگ هئورتات را از خانواده salvus لاتینی به معنی تندرستی و خوشی جهانی می داند.هـَیوروَتات، در اسطوره های ایرانی و زرتشتی، پنجمین امشاسپند و پاسدارنده آب ها و سرسبزی است.
wiki: خرداد
خرداد (ابهام زدایی). خرداد به این موارد اشاره دارد:
خرداد سومین ماه هجری شمسی در تقویم رسمی ایران
خرداد یا هیوروتات پنجمین امشاسپند در آیین مزدیسنا
خرداد سومین ماه هجری شمسی در تقویم رسمی ایران
خرداد یا هیوروتات پنجمین امشاسپند در آیین مزدیسنا
wiki: خرداد (ابهام زدایی)
خرداد (روزنامه). خرداد روزنامه ای بود به مدیرمسئولی عبدالله نوری و سردبیری علی حکمت، که از روز شنبه ۱۴ آذر ۱۳۷۷ در ایران منتشر شد و در سال ۱۳۷۸ توقیف شد.
عیسی خندان
عمادالدین باقی
این روزنامه در کنار روزنامه صبح امروز با انتشار بیشترین تحلیل ها و اخبار مربوط به ماجرای قتل های زنجیره ای ایران، آن را به پرونده ای ملی تبدیل نمودند.
عمادالدین باقی از نویسندگان این روزنامه بود.
عیسی خندان
عمادالدین باقی
این روزنامه در کنار روزنامه صبح امروز با انتشار بیشترین تحلیل ها و اخبار مربوط به ماجرای قتل های زنجیره ای ایران، آن را به پرونده ای ملی تبدیل نمودند.
عمادالدین باقی از نویسندگان این روزنامه بود.
wiki: خرداد (روزنامه)
دانشنامه آزاد فارسی
خُرداد
(در اوستایی: هَئوروَهَ تاتَه، به معنی کمال و رَسایی) یکی از اَمشاسپَندان در آیین زَردُشتی. خرداد در اوستا اغلب با اَمُرداد همراه است. این دو، نمایندۀ کمال و دوام در جهان مینوی و پرستاران آب و گیاه در جهانِ خاکی اند. سومین و ششمین روز هر ماه در تقویم زَردُشتیان خرداد نامیده می شود.
(در اوستایی: هَئوروَهَ تاتَه، به معنی کمال و رَسایی) یکی از اَمشاسپَندان در آیین زَردُشتی. خرداد در اوستا اغلب با اَمُرداد همراه است. این دو، نمایندۀ کمال و دوام در جهان مینوی و پرستاران آب و گیاه در جهانِ خاکی اند. سومین و ششمین روز هر ماه در تقویم زَردُشتیان خرداد نامیده می شود.
wikijoo: خرداد
نقل قول ها
خرداد (جوزا) سومین ماه سال خورشیدی و آخرین ماه فصل بهار است.
• «خرداد همیشه مهم ترین ماه سال برای مردم ایران بوده چرا که رقم زننده سرنوشت مردم ایران است؛ چه این سرنوشت خوب باشد و چه بد. هر خردادی که می آید و می رود، می تواند باعث شور و نشاط در مردم شود و می تواند یأس و ناامیدی به همراه داشته باشد.» -> منیژه حکمت
• «خرداد، ماه پرحادثه و پرتلاطمی است به هزارویک دلیل ساده و پیچیده. اول اینکه نتیجه امتحان بچه ها در خردادماه اعلام می شود. دوم به این خاطر که سوم خرداد روز آزادی خرمشهر است؛ یعنی یکی از مهم ترین پیروزی های کشور در حفظ تمامیت ارضی و سوم اینکه روز دوم خرداد هنوز برای مردم مهم است.» -> بهروز بقایی
• «خرداد همیشه مهم ترین ماه سال برای مردم ایران بوده چرا که رقم زننده سرنوشت مردم ایران است؛ چه این سرنوشت خوب باشد و چه بد. هر خردادی که می آید و می رود، می تواند باعث شور و نشاط در مردم شود و می تواند یأس و ناامیدی به همراه داشته باشد.» -> منیژه حکمت
• «خرداد، ماه پرحادثه و پرتلاطمی است به هزارویک دلیل ساده و پیچیده. اول اینکه نتیجه امتحان بچه ها در خردادماه اعلام می شود. دوم به این خاطر که سوم خرداد روز آزادی خرمشهر است؛ یعنی یکی از مهم ترین پیروزی های کشور در حفظ تمامیت ارضی و سوم اینکه روز دوم خرداد هنوز برای مردم مهم است.» -> بهروز بقایی
wikiquote: خرداد
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] خرداد، نام یکی از امشاسپندان، نام ششمین روز ماه و سومین ماه سال در گاه شماری های زردشتی ایران و نام سومین ماه سال در گاه شماری هجری شمسی است.
واژه خرداد از صورت اوستاییhaur vatat و واز دو جزء haurva به معنی تام و کامل و بی عیب و data به معنی قانون، کاربردی دیرینه در متون ایران پیش از اسلام دارد. این واژه، به صورت های صرفی گوناگون، در اوستا و متون ایرانی میانه (اعم از فارسی میانه، پهلوی و سغدی) دیده می شود. این واژه در متون سغدی و مانوی به صورت rt t، با اندک تغییری در متون کتابی پهلوی به صورت hwrdt و در متون کتیبه ای پهلوی به صورت hwld (t) /hwrd (t) و در سفال نوشته های نَسا به صورت hrwtt به کار رفته است. در متون دوره اسلامی این نام به صورت های خرداد، خرداذ و خرذاذ آمده است. ابوریحان بیرونی، علاوه بر صورت های مذکور، نام ماه خرداد را به صورت هروداد و ردد نیز ضبط کرده است (صورت سغدی واژه). در گویش طبری نام این ماه به صورت هَرَماه ضبط شده است که تصحیفی از شکل خرداد به شمار می آید.
خرداد در امشاسپندان
خرداد در مقام یکی از امشاسپندان وظایف خاصی برعهده داشته است. خرداد، ششمین امشاسپند از میان هفت امشاسپند و همکارِ تیر و باد و فروردین، و فرشته موکل بر آبهاست. به نوشته بیرونی، خرداد عهده دار تربیت خلق و موکل بر درختان و گیاهان و رفع آلودگی از آب هاست. بنابر بندهش، خرداد سَروَرِ سال ها و ماه ها و روزهاست. در متن پهلوی دیگری، به نام سی روزه، نیز به سروری خرداد بر روزهای سال اشاره شده است. یکی از یشتهای کوچک اوستا متعلق به خرداد امشاسپند است که در آن به ستایش خرداد اشاراتی شده است از میان موجودات اهریمنی (دیوان)، دیو «تَریز» متضاد خرداد است. در تعدادی از متون پهلوی نام خرداد به صورت جفت در کنار دیگر امشاسپند، امرداد، ذکر شده است. شباهت واژگانی جفت خرداد و مرداد با نام جفت اسطوره ایِ بابِلی، هاروت و ماروت ، باعث شده است تا درباره یکی بودن این دو جفت یا تحت تأثیر قرار گرفتن آن ها از یکدیگر بحث هایی مطرح شود؛ اما به نظر می رسد یافتن منشأ مشترک دیگری برای این دو مفهوم، جز شباهت واژگانی، دشوار است (برای شباهت های هاروت و ماروت با جفت خرداد و مرداد رجوع کنید به اینجا).
خرداد در دین زردشتی
خرداد یکی از روزهای ماه در گاه شماریهای رایج در ایران در دوران اشکانی و ساسانی بوده است. هم به ششمین روز هر ماه و هم به سومین ماه هر سال خرداد اطلاق می شده است. مهم ترین وقایع مذهبی زردشتی در روز خرداد از ماه فروردین (ششمین روز از ماه فروردین) که نوروز بزرگ یا نوروز کبیر نامیده می شود، رخ داده یا رخ خواهد داد. از جمله این که در این روز، جهان و نخستین انسان (کیومرث) آفریده شد و در همین روز بود که زردشت به پیامبری مبعوث گردید و این پیش بینی که همه رخدادهای مربوط به رستاخیز در دین زردشتی، در همین روز اتفاق می افتد.
خرداد در ایران باستان
...
واژه خرداد از صورت اوستاییhaur vatat و واز دو جزء haurva به معنی تام و کامل و بی عیب و data به معنی قانون، کاربردی دیرینه در متون ایران پیش از اسلام دارد. این واژه، به صورت های صرفی گوناگون، در اوستا و متون ایرانی میانه (اعم از فارسی میانه، پهلوی و سغدی) دیده می شود. این واژه در متون سغدی و مانوی به صورت rt t، با اندک تغییری در متون کتابی پهلوی به صورت hwrdt و در متون کتیبه ای پهلوی به صورت hwld (t) /hwrd (t) و در سفال نوشته های نَسا به صورت hrwtt به کار رفته است. در متون دوره اسلامی این نام به صورت های خرداد، خرداذ و خرذاذ آمده است. ابوریحان بیرونی، علاوه بر صورت های مذکور، نام ماه خرداد را به صورت هروداد و ردد نیز ضبط کرده است (صورت سغدی واژه). در گویش طبری نام این ماه به صورت هَرَماه ضبط شده است که تصحیفی از شکل خرداد به شمار می آید.
خرداد در امشاسپندان
خرداد در مقام یکی از امشاسپندان وظایف خاصی برعهده داشته است. خرداد، ششمین امشاسپند از میان هفت امشاسپند و همکارِ تیر و باد و فروردین، و فرشته موکل بر آبهاست. به نوشته بیرونی، خرداد عهده دار تربیت خلق و موکل بر درختان و گیاهان و رفع آلودگی از آب هاست. بنابر بندهش، خرداد سَروَرِ سال ها و ماه ها و روزهاست. در متن پهلوی دیگری، به نام سی روزه، نیز به سروری خرداد بر روزهای سال اشاره شده است. یکی از یشتهای کوچک اوستا متعلق به خرداد امشاسپند است که در آن به ستایش خرداد اشاراتی شده است از میان موجودات اهریمنی (دیوان)، دیو «تَریز» متضاد خرداد است. در تعدادی از متون پهلوی نام خرداد به صورت جفت در کنار دیگر امشاسپند، امرداد، ذکر شده است. شباهت واژگانی جفت خرداد و مرداد با نام جفت اسطوره ایِ بابِلی، هاروت و ماروت ، باعث شده است تا درباره یکی بودن این دو جفت یا تحت تأثیر قرار گرفتن آن ها از یکدیگر بحث هایی مطرح شود؛ اما به نظر می رسد یافتن منشأ مشترک دیگری برای این دو مفهوم، جز شباهت واژگانی، دشوار است (برای شباهت های هاروت و ماروت با جفت خرداد و مرداد رجوع کنید به اینجا).
خرداد در دین زردشتی
خرداد یکی از روزهای ماه در گاه شماریهای رایج در ایران در دوران اشکانی و ساسانی بوده است. هم به ششمین روز هر ماه و هم به سومین ماه هر سال خرداد اطلاق می شده است. مهم ترین وقایع مذهبی زردشتی در روز خرداد از ماه فروردین (ششمین روز از ماه فروردین) که نوروز بزرگ یا نوروز کبیر نامیده می شود، رخ داده یا رخ خواهد داد. از جمله این که در این روز، جهان و نخستین انسان (کیومرث) آفریده شد و در همین روز بود که زردشت به پیامبری مبعوث گردید و این پیش بینی که همه رخدادهای مربوط به رستاخیز در دین زردشتی، در همین روز اتفاق می افتد.
خرداد در ایران باستان
...
wikifeqh: خرداد
[ویکی شیعه] خرداد (ماه). خرداد سومین ماه از سال خورشیدی (شمسی) است که در تقویم کنونی ایران ۳۱ روز دارد.
wikishia: خرداد_(ماه)
پیشنهاد کاربران
ماه خرداد یه کى از ماه هاى شمسى از که در فصل بهار ♥️ به وجود مى آید
خرداد=خر داد
خر= اخورا=خورشید
داد=دادا
اخورادادا=اهورا دادای آسمانی
دادا=ماما=مادر=ماه
خرداد= خداوند XY آسمانی
خر= اخورا=خورشید
داد=دادا
اخورادادا=اهورا دادای آسمانی
دادا=ماما=مادر=ماه
خرداد= خداوند XY آسمانی
در اوستا " هورتات " به معنای رسایی و کمال.
خطای در عبارت " نام ماه سوم از سال شمسی " و صحیح آن " نام برج سوم از سال شمسی"
سومین ماه سال خورشیدی و سومین و آخرین ماه فصل بهار است. برابر ماه جوزا افغانستان و شش روز هر ماه گاهنامه پارسی معادل واژه هـَیوروَتات به معنی تندرستی و در زبان پهلوی خُردات یا هُردات به معنی رسایی و کمال است. نیبرگ هئورتات را از خانواده salvus لاتینی به معنی تندرستی و خوشی جهانی می داند. هـَیوروَتات، در اسطوره های ایرانی و زرتشتی، پنجمین امشاسپند و پاسدارنده آب ها و سرسبزی است
خرداد:
دکتر کزازی در مورد واژه ی " خرداد" می نویسد : ( ( خرداد در پهلوی در ریخت هردات hordāt بکار می رفته است. در اوستایی هَئُوروَتات ا ست و پنجمین از امشاسپندان ششگانه یا ویژگی های بنیادین اهورامزداست . این ویژگی به معنی کمال و " بَوَندگی " است . خرداد ، در گاهشماری کهن ایران که پایه ی آن بر سی روز ماه نهاده شده بوده است ، نه بر هفته ، شش روز است. ) )
( ( برون رفت شادان به خرداد روز
به نیک اختر و فال گیتی فروز ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 306. )
دکتر کزازی در مورد واژه ی " خرداد" می نویسد : ( ( خرداد در پهلوی در ریخت هردات hordāt بکار می رفته است. در اوستایی هَئُوروَتات ا ست و پنجمین از امشاسپندان ششگانه یا ویژگی های بنیادین اهورامزداست . این ویژگی به معنی کمال و " بَوَندگی " است . خرداد ، در گاهشماری کهن ایران که پایه ی آن بر سی روز ماه نهاده شده بوده است ، نه بر هفته ، شش روز است. ) )
( ( برون رفت شادان به خرداد روز
به نیک اختر و فال گیتی فروز ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 306. )
مایه ٔ خرداد. [ ی َ / ی ِ ی ِ خ ُ ] ( ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) کنایه از آتش است باتوجه به اینکه خرداد نام یکی از آتشکده های معروف بوده است :
همیشه تا بپرستند مایه ٔ کشمیر
همیشه تا بفروزند مایه ٔ خرداد.
مسعودسعد ( دیوان چ یاسمی ص 128 ) .
همیشه تا بپرستند مایه ٔ کشمیر
همیشه تا بفروزند مایه ٔ خرداد.
مسعودسعد ( دیوان چ یاسمی ص 128 ) .
کلمات دیگر: