کلمه جو
صفحه اصلی

نبرد تور

دانشنامه عمومی

نبرد تور، (به انگلیسی: Battle of Tours)،(به فرانسوی:Bataille de poitiers)،(به عربی: معرکة بلاط الشهداء) که نبرد پواتیه نیز خوانده می شود جنگی در ناحیه میان شهرهای پواتیه و تور در شمال مرکزی فرانسه نزدیک روستای موسیه لا بالی نزدیک ۲۰ کیلومتری شمال شرقی پواتیه بوده است. در این جنگ از یک سو نیروهای فرانک به رهبری شارل مارتل و در سوی دیگر خلیفه اموی به فرماندهی عبدالرحمن الغافقی فرمانده نظامی آندولس بود. فرانک ها در این جنگ پیروز شده و غافقی کشته شد.
با همراهی نیروهای
اوسترازیا
نوستریا
پادشاهی بورگوین
دوک نشین شوابن
دوک نشین آکیتن
پادشاهی لمباردی
نبرد تور واقعه ای بود که ۱۲۰۰ سال پیش در اروپا اتفاق افتاد و بیشترین تأثیر را در تاریخ اسلام و مسیحیت نهاد. اسلام قدرتی بود که تازه در جهان آن روز ظهور کرده بود. بعد از فتح ایران و بخش بزرگی از روم توسط امپراتوری جدید اسلامی، دسته ای از مسلمانان با کمک بربرها (که تازه به اسلام گرویده بودند) از شمال آفریقا عزم فتح اروپا را نمودند.پیروزی این دسته کوچک از سربازان مسلمان به حدی سریع و شگفت آور بود که اروپا را در بهت فرو برد و اگر در نبرد تور مسلمانان بر امپراتوری فرانسه فائق می آمدند، فتح سراسر اروپا امری ممکن و نه چندان مشکل بود.این حادثه بزرگ جنگ تور یا پواتو نام دارد که میان سربازان اسلام و فرانک ها در دشت های فرانسه و کرانه های رودخانه لوار(loire) در اکتبر سال ۷۳۲م رخ داد.پیشروی مسلمانان در فرانسه در حقیقت دنباله فتوحات آن ها در اسپانیا محسوب می شود. زیرا با هجوم مسلمانان در سال ۷۱۱م به اسپانیا، حکومت ویزیگوت ها در این کشور ساقط شد و دو سردار بزرگ اسلام به نام های طارق بن زیاد و موسی بن نصیر سراسر اسپانیا را فتح کرده و این کشور را به یکی از استان های امپراتوری اسلامی تبدیل نمودند.هنوز بیست سال از فتح اسپانیا نگذشته بود که مسلمانان توانستند ایالات جنوبی فرانسه را تصرف کنند و بر دشت های اطراف رود رن دست یابند و در قلب فرانسه تا نقاط دوردستی پیش بروند، تا آنجا که خطر پیشروی مسلمانان در اروپا نه تنها فرانسویان، بلکه کل اروپا را دچار ترس و وحشت کرد.اولین برخورد مسلمانان با فرانسوی ها به جنگ تولوز بازمی گردد. این جنگ در سال ۱۰۲ هجری رخ داد که در آن سربازان سمح بن مالک الخولانی با فرانک ها درگیر شدند، و در این جنگ سمح بن مالک کشته شد و با کشته شدن تعداد زیادی از فرماندهان سپاه اسلام، مسلمانان مجبور به عقب نشینی شدند.بعد از جنگ تولوز، مسلمانان فرصت واکنش سریع را به این شکست نیافتند، زیرا تا مدت ده سال اسپانیای اسلامی سرگرم جنگ های داخلی میان قبایل مختلف غرب و بربر بود. تا اینکه در سال ۱۱۳ هجری عبدالرحمن بن الغافقی به فرمانروایی کل اسپانیا منصوب شد.عبد الرحمن بن عبدالله الغافقی مردی دلیر و پرهیزکار بود و از شاگردان اصحاب پیامبر اسلام یعنی تابعین محسوب می شد. او افسری بزرگ و عالی مقام بود و قدرت فرماندهی خود را در جنگ های گالیسیا به نمایش گذاشته بود. عبدالرحمن امور اسپانیا را سامان بخشید، به جمع آوری نیرو و تجهیز سپاه پرداخت تا انتقام شکست مسلمانان را در جنگ تولوز بگیرد.هنگامی که عبدالرحمن تهاجم خود را به فرانسه آغاز کرد، پیشروی او در جنوب این کشور بسیار سریع و خیره کننده بود. سربازان مسلمان به بورگاندی تاختند و لیون و بزانسون را اشغال کردند و جلوداران آن ها به سانی که تنها صد میل تا پاریس فاصله داشت رسیدند.عبدالرحمن الغافقی سپس از ناحیه غرب روی به کرانه های رود لوار نهاد تا فتح آن منطقه را تکمیل کند و از آنجا به سمت پایتخت فرانسه حرکت کند. پیشروی سربازان عبدالرحمن الغافقی در جبهه های مختلف با موفقیت های زیادی صورت انجام می گرفت، از این رو نیمی از جنوب فرانسه از شرق تا غرب در مدت چند ماه تصرف شد.نبردی که مسلمانان در اسپانیا و فرانسه آغاز کرده بودند، برای اسلام و مسیحیت هر دو حیاتی بود. مسلمانان بعد از این که دامنه فتوحات خود را در شرق به رودخانه سند در هند رساندند، مهم ترین هدف خود را فتح قسطنطنیه مرکز روم شرقی قرار دادند. برای فتح قسطنطنیه دو بار سپاه عظیمی از مسلمانان گسیل داده شد و برای ماه ها این شهر به محاصره درآمد. اما استحکام قسطنطنیه به گونه ای بود که این محاصره ها نتیجه بخش واقع نشد و سپاهیان و ناوگان مسلمانان ناگزیر شدند از پشت دروازه های شهر قسطنطنیه عقب نشینی کنند تا روم شرقی همچون سد پولادینی به حیات خود ادامه دهد.شکست مسلمانان در جبهه شرق با مسیحیت، این انگیزه را در آن ها ایجاد کرد که از راه های دیگر، به دنبال فتح قسطنطنیه باشند. این بار اسپانیا به مجرای حرکت مسلمانان تبدیل شد. آن ها بعد از فتح کامل این کشور می توانستند از راه خشکی و پس از فتح غرب اروپا خود را به شرقی ترین نقطه این قاره یعنی روم شرقی برسانند و به آرزوی دیرینه خود جامه عمل بپوشانند. زیرا به همان اندازه که رومی ها در جنگ های دریایی مهارت داشتند، مسلمانان در جنگ های زمینی از مهارت برخوردار بودند.فتوحات مسلمانان در اروپا برای مسیحیت نیز مهم و حیاتی بود. کشور فرانسه در آن روز بزرگ ترین و نیرومندترین کشور اروپایی محسوب می شد که در شمال و غرب اروپا قدرتی همانند آن وجود نداشت. از این رو فرانسه در غرب اروپا به حمایت از مسیحیت برخاسته بود، همین طور که روم شرقی در شرق اروپا از کیان مسیحیت دفاع می کرد.
پیشروی مسلمانان در اسپانیا و جنوب فرانسه زنگ خطر را برای اروپا به صدا درآورد. حملات قبایل بت پرست ژرمن از شمال و مسلمانان از جنوب موجودیت قدرت مسیحیت را در غرب اروپا به خطر انداخته بود. فتوحات مسلمانان نیز آنقدر سریع و خیره کننده بود که صدای یک جنگ بزرگ و ناخواسته در فرانسه به گوش می رسید و به نظر می آمد فرانسه و مسیحیت باید خود را برای نبردی سرنوشت ساز علیه مسلمانان آماده کنند.عبدالرحمن الغافقی با سپاهی حدود هشتاد هزار نفر در سال ۱۱۴ هجری وارد جنوب فرانسه شد و در دره «رن» اردو زد و سپس شهر اکونین را اشغال کرد و نیروهای دوک ایودیس در جنوب فرانسه را متلاشی ساخت. دوک بعد از شکست از عبدالرحمن از «شارل مارتل» پادشاه فرانسه درخواست کمک کرد. شارل مارتل که به اهمیت این جنگ واقف بود به تلاش وسیعی برای جمع آوری نیرو علیه مسلمانان دست زد. این سپاه از فرانسویان، قبایل مختلف ژرمنی و دسته های مزدور که کلیه جنگجویان شمال اروپا در میان آن ها موج می زدند در آن سوی رود راین تشکیل شده بود. این جنگجویان نیمه عریان بودند و بدن های خود را با پوست گرگ پوشانده و موهای سر خود را بافته و بر شانه های خود انداخته بودند.
محل تلاقی دو سپاه نیرومند دشتی میان شهرهای پواتیه و تور در اطراف رودخانه کلن و دو شاخه رودخانه لوار نزدیک شهر تور بود.


کلمات دیگر: