برکه

برکه . [ ب َ رَ ک َ / ک ِ ] (از ع ، اِمص )افزونی و فراخی و بسیاری . (مهذب الاسماء). افزونی . (ترجمان علامه ٔ جرجانی ترتیب عادل ). برکت :
کجا نبید است آنجا بود جوانمردی
کجا نبیداست آنجایگه بود برکه .

منوچهری .

برکه بر عمر تو و مال تو و جان تو باد
امر امر تو و سلطان همه سلطان تو باد.

منوچهری .

یکی از وزراء معزول شد و بحلقه ٔ درویشان درآمد و برکه ٔ صحبت ایشان در وی سرایت کرد. (گلستان ). و رجوع به برکت شود.

برکة. [ ب ِک َ ] (ع اِ) سینه و پوست سینه ٔ شتر که در خفتن ملاصق زمین شود، یا جمع برک است ، یا برک سینه ٔ آدمی است وبرکة غیر آدمی ، یا برک باطن سینه است و برکة ظاهر آن . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || نوعی از نشست . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). || گوسپند دوشیدنی . تثنیه ٔ آن برکتان . ج ، برکات . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (ناظم الاطباء). || دوشیدنی از دوشیدن بامداد. || نوعی از بُردهای یمنی . (از اقرب الموارد). چادری است یمنی . (ناظم الاطباء). || استادنگاه آب ریگ .(منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). || حوض . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). آبگیر کوچک . (ناظم الاطباء). اصطخر. (یادداشت مؤلف ). حوض بزرگ .(یادداشت مؤلف ). حوض آب . (غیاث اللغات ) (آنندراج ).غدیر. جائی که در آن آب ایستاده باشد. مستنقع آب . (اقرب الموارد). مرداب . (یادداشت مؤلف ) :
برین برکه گفتم نجویم زمان
اگر یارمندی کند آسمان .

فردوسی .

نبید پیش من آمدبشاطی برکه
بخنده گفتم طوبی لمن یری مکه .

منوچهری .

خوشم نبید و خوشم روی آنکه داد نبید
خوشم جوانی و این بوستان و این برکه .

منوچهری .

آب ِ چو نیل برکه ش میگون شد
صحرای سیمگونش خضرا شد.

ناصرخسرو.

چندان چاههاء عظیم و برکه ها کرد و دیهها که بیشترین بجایست . (مجمل التواریخ ).
در باغ برکه رقص تموج همی کند
بیچاره برکه را چه سر رقص کردن است ؟

انوری .

رخ نمکزار شد از اشک و ببست از تف آه
برکه ٔ اشک نمک را چو جگر بگشائید.

خاقانی .

هر کش تف سموم بیابان ظلم خست
عدل از شفای برکه ٔ کوثر نکوتر است .

خاقانی .

از سحاب فضل و اشک حاج و آب شعر من
برکه ها از برکه های بحر عمان دیده اند.

خاقانی .

فسرده شد آن آبهای روان
که آمد سوی برکه ٔ خسروان .

نظامی .

بیاراست این برکه ٔ لاجورد
سفال زمین را بریحان زرد.

نظامی .

به پیرامن برکه ٔ آبگیر
ز سوسن بیفکن بساط حریر.

نظامی .

اوان منقل آتش گذشت و خانه ٔ گرم
زمان برکه ٔ آبست و صفه ٔ ایوان .

سعدی .

اگر برکه ای پر کنند از گلاب
سگی در وی افتد شود منجلاب .

سعدی .

نمرد آنکه ماند پس از وی بجای
پل و برکه و خوان و مهمانسرای .

سعدی .

- برکه ٔ لاجورد ؛ کنایه از آسمان . (آنندراج ) :
بیاراست این برکه ٔ لاجورد
سفال زمین را بریحان زرد.

نظامی .

برکه به دریاچه یا مرداب یاسدیا تالاب سرسبز و زیبا یی گفته میشود که معمولا بر اثر عوامل طبیعی بر روی یک یا چند رودخانه یا جویبار ایجاد میشود و خود یک اکوسیسیتم یا همان زنجیره زیست محیطی تقریبا کامل میباشد و موجودات زنده و مخصوص خود را داراست که اکثر آنان در شرایط غیر از ( برکه یا مشابه آن ) امکان ادامه بقا و زندگی را ندارند ( در برکه بخاطر جریان داشتن و جای گزین شدن آب تازه بجای آب مونده آب بطور کامل راکت و ساکن نمیماند و نمیگندد ) . پس برکه زنجیره زیست محیطی زنده ای است و دارای شرایط خواص نیز میباشد و فقط گودال یا چاله یا جمع مانده آبی که باز مانده و در دراز مدت میگندد و. . . یا هر اسم و معنی مانند اینها که دارای خواص برکه نمیباشاند معنی نمیدهد.

طایفه پیر برکه ایل لر بختیاروند
ساکن در خوزستان
چهار مال بختیاری

طایفه برکه ایل بهداروند

آب گیر

چاله ی کوچک آب

یعنی آبگیر در کل اسم خاص و زیباییه

هوالعلیم

بِرکِه : آبگیر طبیعی ؛

ناگفته نماند حوض واستخر و آب انبار را نمی توان برکه نامید. . .

دریاچه

برکه کلمه گرفته شده از فعل ترکی birikmek به معنی جمع شدن ، ذخیره شدن ، تلمبار شدن ، که از آن کلمه birike شکل گرفته که بعد از ساده سازی تلفظ به صورت birke ( بیرکه ) درآمده و به محل ذخیره شد ، محل جمع شدن یا حالت جمع شدگی یا ذخیره شدگی ماده یا هرچیز دیگری اشاره می کند که به صورت berke ( برکه ) در فارسی مورد استفاده قرار گرفته است
مثلا وقتی می گوییم 》》》برکه آب 《《《در واقع میگوییم محل جمع شدن آب یا ذخیره گاه آب که بعدها با حذف آب ، برکه به صورت مستقل به محلی که آب ذخیره میشود گفته شده و با کلماتی چون دریا ، دریاچه ، اقیانوس برای بیان محل تجمع آب البته در مقیاسی کوچکتر مورد استفاده قرار گرفته است.
از دیگر مشتقات فعل birikmek می توان به موارد زیر اشاره کرد
biriktirmek پس انداز کردن ، اندوختن
birikim پس انداز ، اندوخته

برکه یا در اصل بیرکه ( birke ) برگرفته از فعل ترکی birikmek به معنی جمع شدن ، ذخیره شدن ، می باشد که به معنای محل جمع شد یا ذخیره شد می باشد و وقتی مثلا می گوییم برکه آب معنی آن محل جمع شدن آب یا ذخیره گاه آب می باشد.

Borkah در زبان ملکی گالی بشکرد
روپوشی زنانه که بخش زیادی از صورت و کونه ها را می پوشاند.