تاریخ نیشابور

wiki: ابوعبدالله الحاکم نیشابوری (۴۰۵–۳۲۱ هـ ق) دانشنامه ای به زبان عربی در معرفی شهر نیشابور، بزرگان و دانشمندان ربع و شهر نیشابور در قرن چهارم هجری قمری است. نسخه اصلی این کتاب در دسترس نیست. نسخه مختصری از اصل آن بر جای مانده است. مترجم و تلخیص کنندهٔ آن محمد بن حسین خلیفهٔ نیشابوری بوده است. محمدرضا شفیعی کدکنی نیز مصصح این کتاب به فارسی است.
تصحیح تاریخ نیشابور، محمدرضا شفیعی کدکنی
در ویکینبشته عربی
مشارکت کنندگان (Hakim al-Nishaburi) در ویکی پدیای انگلیسی
دانشنامه اسلام
بخش زندگینامه ها که مشتمل بر احوال دوهزار و ششصد و هشتاد تن از دانشمندان و بزرگان نیشابور است، برای مورخان ایران و اسلام، سرچشمه ای است که می تواند بسیاری از پرسش های بی پاسخ را جواب گوید و تا کسی در جستجوی این گونه مسائل نباشد، قدر و قیمتِ این نوع مطالب را کمتر می تواند دریابد.
کتاب با مقدمه ای دربارهٔ فضیلت خراسان و نیشابور، با احادیثی از پیامبر اسلام، آغاز می شود. پس از آن گفتارهایی از بزرگان دیگر در همان زمینه می آورد.
سپس نویسنده به معرفی بزرگانی که در عصر اسلامی از نیشابور بوده اند، می پردازد.

wikijoo: تاریخ_نیشابور

wikifeqh: صحابه و تابعین و بعضی بزرگان دیگر در این باره، آغاز شده، آنگاه مؤلف بزرگانی را معرفی کرده است که در عصر اسلامی از نیشابور برخاسته اند یا به آنجا وارد شده و مقیم گشته یا از آنجا گذشته اند و سپس به تاریخ و جغرافیای نیشابور پرداخته است. وی در بخش زندگی نامه ها شرح حال 2680 تن از بزرگان نیشابور را آورده و آنها را در هشت طبقه دسته بندی کرده است که با صحابۀ پیامبر اکرم(ص) آغاز و با معاصران مؤلف ختم می شود.
مختصر تاریخ نیشابور نیز مشتمل است بر ذکر 28 تن از صحابه، 71 تن از بزرگان تابعین، 83 تن از اتباع تابعین، 614 تن از اتباع اتباع، 512 تن از علمای نیشابور و دیگر عالمانی که به آن شهر آمده و به نشر علم پرداخته اند، 323 تن از دانشمندان ساکن نیشابور و 950 تن از مشایخ حدیث که حاکم نیشابوری از آنها حدیث شنیده است. در تکمله نیز، 99 تن از مشایخ حدیث حاکم نیشابوری که پس از تألیف کتاب درگذشته اند، ذکر شده اند. حاکم نیشابوری پس از زندگی نامه ها،در بخشی مهم، آگاهی های سودمندی دربارۀ تاریخ و جغرافیای خراسان بزرگ، پیشینۀ نیشابور قبل از اسلام، پیدایش اسلام در آن جا، معماری شهر و...و همچنین اطلاعاتی از برخی از شهرهای دیگر ایران آورده است.