سرپل ذهاب

سرپل ذهاب (زهاب) (کردی:سه رپێڵ زه هاو) یکی از شهرهای مهم استان کرمانشاه ایران و مرکز شهرستان سرپل ذهاب است. مردم این شهر کرد هستند و به زبان کردی حرف می زنند. در شهرستان سرپل ذهاب پیروان شیعه، سنی و یارسان در کنار هم زندگی می کنند.این شهر مرزی ایران در زمان جنگ ایران و عراق به شدت آسیب دید اما بعد از جنگ بازسازی شد. این شهر در ۴۵ درجه و ۵۲ دقیقه طول شرقی و ۳۴ درجه و ۲۴ درجه عرض جغرافیایی و در غرب کشور و منتهی الیه شیب ارتفاعات زاگرس بر سر راه بین المللی تهران – بغداد موسوم به جاده کربلا واقع گردیده است.سرپل ذهاب یکی از پایتخت های زمان مادها بوده.
نقش برجسته آنوبانی نی (کهن ترین کتیبهٔ سنگی آسیا)
دکان داوود
آرامگاه احمد بن اسحاق
سرابگرم
آبشار پیران
باغ های گلین
ارتفاعات دالاهو
منطقه پاتاق
مال یاسین
شهر سرپل ذهاب بر اساس مطالعه آثار باستانی و کتیبه های آن از قبیل کتیبه و سنگ نوشته آنوبانینی پادشاه لولوبی ها (که قدمت آن ۴۸۰۰ سال است) که در ضلع شمال شرقی که بر سینه رشته کوه همیشه استوار زاگرس حک شده است، یکی از باستانی ترین شهرهای دنیا (و بر اساس مستشرق مشهور راولینسون، هشتمین شهر باستانی دنیا) محسوب می شود. کتیبهٔ آنوبانی نی یکی از قدیمی ترین و به عبارتی اولین هنر معماری روی سنگ آسیا به شمار می رود. کتیبهٔ بیستون ۲۰۰۰ سال بعد از حک این کتیبه حکاکی شد و از خیلی جهات به نقش برجستهٔ آنوبانینی شباهت دارد و این گونه حدس زده می شود که کتیبهٔ بیستون را با تقلید از این کتیبه خلق کرده اند.
از دیگر آثار باستانی شهرستان سرپل ذهاب می توان به نقش آنوبانینی دکان داوود، طاق گرا، قلعه گبری و ده ها اثر باستانی و تاریخی دیگر اشاره نمود. گستردگی بازهٔ تاریخی این آثار باستانی، به روشنی گویای تداوم تمدن در این شهر در طول تاریخ می باشد.
سرپل ذهاب در طول تاریخ کهن خود، با اسامی مختلفی شناخته شده است از جمله پاتیر که مربوط به دوران لولوبی ها و مادها می باشد (پاتیر در زمان لولوبی ها نام کوه داخل شهر سرپل ذهاب بوده و بعدها به نام شهر معروف شده است، یا شاید آنچنان که دیاکونوف در" تاریخ ماد "معتقد است که «باتیر» که قدیمی ترین نام سرپل زهاب است نام یکی از نیاکان زرتشت بوده است) و نیز حلوان که بیش از بقیه نامها معروف است. برخی این اسم را برگرفته از اسم رود گذرنده از این شهر (الوند) می دانند.