حزب وحدت اسلامی افغانستان

حزب وحدت اسلامی افغانستان یکی از حزب های سیاسی قوم هزاره در افغانستان است که در سال ۱۳۶۸ متشکل از ۸ حزب به وجود آمد. این هشت حزب قبلاً در ایران ایجاد شده بودند و بعدها در یک حزب متحد شدند. رهبر این حزب عبدالعلی مزاری بود که به دست طالبان کشته شد.
حزب وحدت اسلامی افغانستان به رهبری کریم خلیلی معاون پیشین رئیس جمهور افغانستان
حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان به رهبری محمد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه افغانستان
افراد معروف این حزب قبل از انشعابات عبدالعلی مزاری، قربان علی عرفانی، صادقی نیلی، سید عبدالحمید سجادی، سید محمد امین سجادی، محمد محقق، کریم خلیلی، محمد اکبری و عبدالطالب ذکی بودند.
حزب وحدت اسلامی قوم هزاره، در حال حاضر به چند حزب تقسیم شده است. ابتدا به دو شاخه مزاری و اکبری.این دو بعد از خروج شوروی، در زمان دولت مجاهدین دهه نود میلادی در جنگ داخلی بین مجاهدین در کابل و افغانستان سالها باهم درگیر جنگ بودند؛ اکبری در اتحاد با تاجیکها و ائتلاف شمال ماند. در ادامه خود آنها هم انشعاب داشته و قوم هزاره پراکنده سیاسی شده اند:
شاخه مزاری

بزرگ ترین ائتلاف حزب های سیاسی عمدتاً شیعۀ اقوام هزاره، در سال های پایانی جنگ مجاهدین_افغان با ارتش سرخ شوروی و حکومت کمونیستی افغانستان. حزب وحدت اسلامی افغانستان متشکل از 8 حزب بود که در ایران به وجود آمده بودند و در سال 1368 با رهبری عبدالعلی مزاری ائتلاف کردند. این حزب با سرنگونی جمهوری دمکراتیک افغانستان، تشکیل دولت اسلامی و شروع جنگ های داخلی، ابتدا به دو شاخۀ مزاری و اکبری منشعب شدند. شاخۀ اکبری، در زمان حکومت طالبان به ائتلاف شمال (به رهبری برهان الدین ربانی و احمدشاه مسعود) پیوست، اما شاخۀ مزاری با این شعبه و گروه های دیگر ائتلاف به مبارزه پرداخت. از افراد مهم دورۀ ائتلاف حزب وحدت اسلامی اشخاصی چون قربانعلی عرفانی، صادقی نیلی، سید عبدالحمید سجادی، سید محمدامین سجادی، محمد محقق، کریم خلیلی، محمد اکبری و عبدالطالب ذکی را می توان نام برد. این حزب طی انشعابات مکرر که حاصلش تفرقۀ بیش از پیش اقوام هزاره بوده اکنون به چندین حزب تقسیم شده که از جمله مهم ترین های آن ها به این موارد می توان اشاره کرد: حزب وحدت اسلامی افغانستان به رهبری کریم خلیلی (از شاخۀ مزاری)، حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان به رهبری محمد محقق (از شاخۀ مزاری)، حزب وحدت ملی اسلامی افغانستان به رهبری محمد اکبری (از شاخۀ اکبری)، حزب وحدت اسلامی ملت افغانستان به رهبری قربانعلی عرفانی (از شاخۀ اکبری) و حزب اقتدار ملی افغانستان به رهبری دکتر علی کاظمی (از شاخۀ اکبری). رهبران و اعضای مهم این احزاب در پارلمان و دولت های اخیر افغانستان مناصب بالایی دریافت کرده اند.