مترادف مطیع : تابع، تسلیم، رام، رهوار، سربه راه، زیردست، سازگار، فرمان بر، فرمان بردار، مطاوع، منقاد، وابسته
متضاد مطیع : سرکش، نافرمان
برابر پارسی : فرمانبردار، رام، سرسپرده
مطیع
مترادف مطیع : تابع، تسلیم، رام، رهوار، سربه راه، زیردست، سازگار، فرمان بر، فرمان بردار، مطاوع، منقاد، وابسته
متضاد مطیع : سرکش، نافرمان
برابر پارسی : فرمانبردار، رام، سرسپرده
فارسی به انگلیسی
obedient
abedient
biddable, compliant, docile, ductile, duteous, dutiful, lamblike, meek, obedient, pliant, respecter, subject, submissive, subordinate, subservient, supple, tractable, yielding
فارسی به عربی
سلس , مطیع , مقدمة عربة المدفع
عربی به فارسی
تابع , رام شدني , قابل جوابگويي , متمايل , فرمانبردار , مطيع , حرف شنو , رام
مترادف و متضاد
فرعی، تابع، وابسته، مادون، فرمانبردار، مطیع، مرئوس
مادون، مطیع، مشمول، در خطر، تحت تسلط
قابل توافق، مطیع، منطبق شدنی
رام، رام شدنی، سر براه، مطیع، سربزیر، تعلیم بردار
رام، رام شدنی، سر براه، خاضع، فرمانبردار، مطیع، سربزیر، خاشع، حرف شنو
فروتن، خاضع، مطیع، حلیم، خاشع
خمیده، مطیع، نرم، تاشو، خم شو
رام، فرمانبردار، مطیع، پیشنهاد شدنی
مواظب، مطیع، وظیفه شناس، گماشت شناس
مطیع، وظیفه شناس، گماشت شناس، حلیم
تابع، تسلیم، رام، رهوار، سربه‌راه، زیردست، سازگار، فرمانبر، فرمانبردار، مطاوع، منقاد، وابسته ≠ سرکش، نافرمان
فرهنگ فارسی
المطیع الله فضل بن جعفر بیست و سومین خلیفهبنی عباس.دوران خلافت از۳۳۴ تا ۳۶۳هق
اطاعت کننده، فرمانبردار
( اسم ) فرمانبردار اطاعت کننده : برادران ... نمودند که ما فرمان سلطان را مطیع و منقادیم . جمع : مطیعین .
از شعرایی است که عهد اموی و عباسی را در یاقته است .
اطاعت کننده، فرمانبردار
( اسم ) فرمانبردار اطاعت کننده : برادران ... نمودند که ما فرمان سلطان را مطیع و منقادیم . جمع : مطیعین .
از شعرایی است که عهد اموی و عباسی را در یاقته است .
فرهنگ معین
(مُ ) [ ع . ] (اِ فا. ) فرمان بردار، اطاعت - کننده .
لغت نامه دهخدا
مطیع. [ م ُ ] ( ع ص ) ( از «طوع » )اطاعت و فرمانبرداری کننده. ( آنندراج ). فرمانبردار. ج ، مطیعون. ( مهذب الاسماء ). فرمانبردار. رام و فروتن.( ناظم الاطباء ). مطواع. مطواعة. ( اقرب الموارد ) ( محیطالمحیط ). فرمانبردار. فرمانی. پیشکار. فرمانبر. طائع. منقاد. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) :
خدا را بجاآوری بندگی
مطیعش شوی در سرافکندگی.
عشق چون پادشاه کامرواست.
برگی که از برای مطیعان کشد خدای
عاصی چگونه در خور آن برگ خوان شود.
ز جن و انس و وحوش و طیور و دیو و پری
شدند جمله مر او را مطیع و فرمانبر.
خلاف نفس که فرمان دهد چو یافت مراد.
ملوک روی زمین را به استمالت و حکمت
چنان مطیع و مسخر کند که ملک یمین را.
او را بدان که دیو جسد را مطیع گشت
حکمت سفه شده ست و سعادت شقا شده ست.
آن یابد این که هوش و خردش آشنا شده ست.
مطیع. [ م ُ ] ( اِخ ) ابن ایاس کنانی. از شعرایی است که عهد اموی و عباسی را دریافته است. شاعری ظریف گوی ملیح و متهم به زندقه بود. منشاء وی کوفه و پدرش از فلسطین بود. از عباسیان کناره گرفت و به جعفربن منصور روی آورد و تا پایان عمر هم باوی بود. با حماد عجرد شاعر دوستی داشت. وی به سال 166 هَ.ق. درگذشته است. ( از اعلام زرکلی ج 3 ص 1049 ).
خدا را بجاآوری بندگی
مطیعش شوی در سرافکندگی.
فردوسی.
دل من چون رعیتی است مطیععشق چون پادشاه کامرواست.
فرخی.
مردم روزگار وی ، وضیع و شریف او را گردن نهند و مطیع و منقاد وی باشند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 92 ). ایشان چنانکه فرموده ایم ترا مطیع و فرمانبردار باشند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 283 ). و اعیان آن نواحی در هوای ما مطیع وی گشته. ( تاریخ بیهقی ). هر که اختیار کند همگان او را مطیع باشند. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 372 ). اگر خواهد او گاو را بیارم تا ملک را مطیع باشد. ( کلیله و دمنه ). حکم او را مطیع و منقاد گشتند. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 438 ). جملگی مطیع فرمان گشتند. ( گلستان ).برگی که از برای مطیعان کشد خدای
عاصی چگونه در خور آن برگ خوان شود.
سعدی.
- مطیع شدن ؛ منقاد شدن. فرمانبردار گردیدن : ز جن و انس و وحوش و طیور و دیو و پری
شدند جمله مر او را مطیع و فرمانبر.
ناصرخسرو.
مراد هر که برآری مطیع امر تو شدخلاف نفس که فرمان دهد چو یافت مراد.
سعدی.
- مطیع کردن ؛ فرمانبر کردن و تابع و منقاد نمودن. ( ناظم الاطباء ) : ملوک روی زمین را به استمالت و حکمت
چنان مطیع و مسخر کند که ملک یمین را.
سعدی.
- مطیعگشتن ؛ مطیع شدن. منقاد و فرمانبردار گردیدن : او را بدان که دیو جسد را مطیع گشت
حکمت سفه شده ست و سعادت شقا شده ست.
ناصرخسرو ( دیوان چ سهیلی ص 53 ).
دیوش مطیع گشته به مال و پری به علم آن یابد این که هوش و خردش آشنا شده ست.
ناصرخسرو ( دیوان چ سهیلی ص 54 ).
مطیع. [ م ُ ] ( اِخ ) ابن ایاس کنانی. از شعرایی است که عهد اموی و عباسی را دریافته است. شاعری ظریف گوی ملیح و متهم به زندقه بود. منشاء وی کوفه و پدرش از فلسطین بود. از عباسیان کناره گرفت و به جعفربن منصور روی آورد و تا پایان عمر هم باوی بود. با حماد عجرد شاعر دوستی داشت. وی به سال 166 هَ.ق. درگذشته است. ( از اعلام زرکلی ج 3 ص 1049 ).
مطیع. [ م ُ ] (ع ص ) (از «طوع »)اطاعت و فرمانبرداری کننده . (آنندراج ). فرمانبردار. ج ، مطیعون . (مهذب الاسماء). فرمانبردار. رام و فروتن .(ناظم الاطباء). مطواع . مطواعة. (اقرب الموارد) (محیطالمحیط). فرمانبردار. فرمانی . پیشکار. فرمانبر. طائع. منقاد. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) :
خدا را بجاآوری بندگی
مطیعش شوی در سرافکندگی .
دل من چون رعیتی است مطیع
عشق چون پادشاه کامرواست .
مردم روزگار وی ، وضیع و شریف او را گردن نهند و مطیع و منقاد وی باشند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 92). ایشان چنانکه فرموده ایم ترا مطیع و فرمانبردار باشند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 283). و اعیان آن نواحی در هوای ما مطیع وی گشته . (تاریخ بیهقی ). هر که اختیار کند همگان او را مطیع باشند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 372). اگر خواهد او گاو را بیارم تا ملک را مطیع باشد. (کلیله و دمنه ). حکم او را مطیع و منقاد گشتند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 438). جملگی مطیع فرمان گشتند. (گلستان ).
برگی که از برای مطیعان کشد خدای
عاصی چگونه در خور آن برگ خوان شود.
- مطیع شدن ؛ منقاد شدن . فرمانبردار گردیدن :
ز جن و انس و وحوش و طیور و دیو و پری
شدند جمله مر او را مطیع و فرمانبر.
مراد هر که برآری مطیع امر تو شد
خلاف نفس که فرمان دهد چو یافت مراد.
- مطیع کردن ؛ فرمانبر کردن و تابع و منقاد نمودن . (ناظم الاطباء) :
ملوک روی زمین را به استمالت و حکمت
چنان مطیع و مسخر کند که ملک یمین را.
- مطیعگشتن ؛ مطیع شدن . منقاد و فرمانبردار گردیدن :
او را بدان که دیو جسد را مطیع گشت
حکمت سفه شده ست و سعادت شقا شده ست .
دیوش مطیع گشته به مال و پری به علم
آن یابد این که هوش و خردش آشنا شده ست .
خدا را بجاآوری بندگی
مطیعش شوی در سرافکندگی .
فردوسی .
دل من چون رعیتی است مطیع
عشق چون پادشاه کامرواست .
فرخی .
مردم روزگار وی ، وضیع و شریف او را گردن نهند و مطیع و منقاد وی باشند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 92). ایشان چنانکه فرموده ایم ترا مطیع و فرمانبردار باشند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 283). و اعیان آن نواحی در هوای ما مطیع وی گشته . (تاریخ بیهقی ). هر که اختیار کند همگان او را مطیع باشند. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 372). اگر خواهد او گاو را بیارم تا ملک را مطیع باشد. (کلیله و دمنه ). حکم او را مطیع و منقاد گشتند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 438). جملگی مطیع فرمان گشتند. (گلستان ).
برگی که از برای مطیعان کشد خدای
عاصی چگونه در خور آن برگ خوان شود.
سعدی .
- مطیع شدن ؛ منقاد شدن . فرمانبردار گردیدن :
ز جن و انس و وحوش و طیور و دیو و پری
شدند جمله مر او را مطیع و فرمانبر.
ناصرخسرو.
مراد هر که برآری مطیع امر تو شد
خلاف نفس که فرمان دهد چو یافت مراد.
سعدی .
- مطیع کردن ؛ فرمانبر کردن و تابع و منقاد نمودن . (ناظم الاطباء) :
ملوک روی زمین را به استمالت و حکمت
چنان مطیع و مسخر کند که ملک یمین را.
سعدی .
- مطیعگشتن ؛ مطیع شدن . منقاد و فرمانبردار گردیدن :
او را بدان که دیو جسد را مطیع گشت
حکمت سفه شده ست و سعادت شقا شده ست .
ناصرخسرو (دیوان چ سهیلی ص 53).
دیوش مطیع گشته به مال و پری به علم
آن یابد این که هوش و خردش آشنا شده ست .
ناصرخسرو (دیوان چ سهیلی ص 54).
مطیع. [ م ُ ] (اِخ ) ابن ایاس کنانی . از شعرایی است که عهد اموی و عباسی را دریافته است . شاعری ظریف گوی ملیح و متهم به زندقه بود. منشاء وی کوفه و پدرش از فلسطین بود. از عباسیان کناره گرفت و به جعفربن منصور روی آورد و تا پایان عمر هم باوی بود. با حماد عجرد شاعر دوستی داشت . وی به سال 166 هَ .ق . درگذشته است . (از اعلام زرکلی ج 3 ص 1049).
مطیع. [ م ُ ع ُ لِل ْ لاه ] (اِخ ) (الَ ...) فضل بن جعفر المقتدر باﷲبن معتضد عباسی مکنی به ابوالقاسم (301 - 364 هَ . ق ). بیست و سومین خلیفه ٔ عباسی بعد از خلع مستکفی باﷲ. به سال 334 هَ . ق . به خلافت رسید. در ایام او فتور و سستی در امور خلافت بالا گرفت . و او را از خلافت جز خطبه ای که به نام او می خواندندنبود. دیلمیان بر همه جا مستولی شدند و کلیه ٔ امور بوسیله ٔ آنان انجام می یافت . او در آخر خلافت بیمار گردید و از خلافت کناره گیری کرد و پسرش الطائع باﷲ را خلیفه ساخت و پس از دو ماه درگذشت . در دوران خلافت او حجرالاسود از قرامطه به بیت بازگردانده شد و اشعاری از مطیع باقی مانده است . (از اعلام زرکلی ج 2 ص 772).
فرهنگ عمید
اطاعت کننده، فرمان بردار.
دانشنامه عمومی
مطیع ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره نماید:
مطیع به معنای فرمانبردار
مطیع (شاعر)، شاعر ایرانی سده سیزدهم
محمد مطیع، بازیگر ایرانی
عبدالله بن مطیع
مسجد مطیع، از بناهای عصر صفویه
محمد حجازی لقب محمد حجازی، نویسنده و مترجم ایرانی
مطیع به معنای فرمانبردار
مطیع (شاعر)، شاعر ایرانی سده سیزدهم
محمد مطیع، بازیگر ایرانی
عبدالله بن مطیع
مسجد مطیع، از بناهای عصر صفویه
محمد حجازی لقب محمد حجازی، نویسنده و مترجم ایرانی
wiki: مستکفی با او به خلافت بیعت شد و او به سال ۹۴۶ میلادی/۳۳۴ هجری به عنوان خلیفه در جهان اسلام برگزیده شد. او در مدت خلافت با بوییان درگیر بود که قصد ورود به بغداد را داشتند. او نسبت به شیعیان به مدارا می پرداخت. از سوی دیگر، خلافت وی همزمان با قدرت یافتن محمود غزنوی بود که به جنگ مذهبی با هندیان پرداخت. از سوی دیگر، خلفای فاطمی بر مصر دست یافته بودند و به دشمنی با خلفای عباسی می پرداختند. او در سال ۳۶۴ هجری درگذشت و مدت خلافتش بیست و نه سال و چند ماه بود.
محمد خضری (۱۴۱۹)، الدولة العباسیة، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش محمد ضناری.، قاهره: دارالکتب العلمیه، ص. ۱۴۴
فاروق عمر (۱۴۲۱)، الخلافة العباسیه فی عصر الفوضی العسکریه ۲۴۷/۳۳۹ه - ۸۶۱/۹۴۶م: دراسة تاریخیة لبوادر التسلط العسکری علی الخلافة العباسیة، به کوشش سعید شورایی.، قاهره: دارالإحسان، ص. ۸۸
رسول جعفریان (۱۳۷۸)، تاریخ اسلام از پیدایش تا ایران اسلامی، به کوشش مرتضی رحیمی.، قم: انتشارات حوزه علمیه، ص. ۸۸
محمد خضری (۱۴۱۹)، الدولة العباسیة، ترجمهٔ عبدالعزیز دوری، به کوشش محمد ضناری.، قاهره: دارالکتب العلمیه، ص. ۱۴۴
فاروق عمر (۱۴۲۱)، الخلافة العباسیه فی عصر الفوضی العسکریه ۲۴۷/۳۳۹ه - ۸۶۱/۹۴۶م: دراسة تاریخیة لبوادر التسلط العسکری علی الخلافة العباسیة، به کوشش سعید شورایی.، قاهره: دارالإحسان، ص. ۸۸
رسول جعفریان (۱۳۷۸)، تاریخ اسلام از پیدایش تا ایران اسلامی، به کوشش مرتضی رحیمی.، قم: انتشارات حوزه علمیه، ص. ۸۸
wiki: مطیع (خلیفه)
فرهنگ فارسی ساره
فرمانبردار
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] شخص عمل کننده به تکلیفِ مستفاد از ادلّه و مطابق با واقع را مطیع می گویند.
مطیع، در برابر عاصی است و به مکلفی گفته می شود که از راه قطع و یا حجت معتبر ، تکلیف را احراز نموده و در مقام امتثال، به موافقت با آن اقدام می کند و در واقع نیز، وظیفه او، همان باشد ( مصادف با واقع گردد )، برای مثال، شخص مکلف، احراز کرد که نماز بر او واجب است و همان را امتثال کرد و در واقع نیز، نماز واجب بوده است، به چنین شخصی، " مطیع " اطلاق شده و مستحق ثواب است.
مطیع، در برابر عاصی است و به مکلفی گفته می شود که از راه قطع و یا حجت معتبر ، تکلیف را احراز نموده و در مقام امتثال، به موافقت با آن اقدام می کند و در واقع نیز، وظیفه او، همان باشد ( مصادف با واقع گردد )، برای مثال، شخص مکلف، احراز کرد که نماز بر او واجب است و همان را امتثال کرد و در واقع نیز، نماز واجب بوده است، به چنین شخصی، " مطیع " اطلاق شده و مستحق ثواب است.
wikifeqh: مستکفی بالله در سال 334 هـ.ق به خلافت رسید.
در ایام خلافت مطیع لله، سستی و مشکلات، امور مملکت را فراگرفت، چرا که او اصلاً به وظیفه اصلی خویش نمی پرداخت و سرگرم کارهای دیگر بود؛ تا جایی که کلیه امور خلافت توسط دیلمیان انجام می پذیرفت.
او در اواخر دوران خلافتش بیمار گردید، پس از مدتی کناره گیری کرد و پسرش الطائع بالله را جانشین خود ساخت. خود نیز دو ماه پس از آن درگذشت.
مدت خلافت مطیع لله، 30 سال بود. نابسامانی های گوناگون دستگاه حکومت، خلع خلفا و وزیران، وضع خودسرانه ترکان و مشاجرات میان فرقه ها و مذاهب کلامی، همگی راه را برای ظهور تغییرات سیاسی هموار می کرد. احمد، امیر آل بویه که در 334ق بغداد را تصرف کرد پس از برکناری مستکفی، فضل بن مقتدر ملقب به المطیع لله را در همان سال به خلافت نشاند و حکومت را در دست گرفت.
به هنگام خلافت مطیع، وزارت با عبدالرحمن سامری و امیرالامرایی بغداد با احمد آل بویه ملقب به معزالدوله بود.
در ایام خلافت مطیع لله، سستی و مشکلات، امور مملکت را فراگرفت، چرا که او اصلاً به وظیفه اصلی خویش نمی پرداخت و سرگرم کارهای دیگر بود؛ تا جایی که کلیه امور خلافت توسط دیلمیان انجام می پذیرفت.
او در اواخر دوران خلافتش بیمار گردید، پس از مدتی کناره گیری کرد و پسرش الطائع بالله را جانشین خود ساخت. خود نیز دو ماه پس از آن درگذشت.
مدت خلافت مطیع لله، 30 سال بود. نابسامانی های گوناگون دستگاه حکومت، خلع خلفا و وزیران، وضع خودسرانه ترکان و مشاجرات میان فرقه ها و مذاهب کلامی، همگی راه را برای ظهور تغییرات سیاسی هموار می کرد. احمد، امیر آل بویه که در 334ق بغداد را تصرف کرد پس از برکناری مستکفی، فضل بن مقتدر ملقب به المطیع لله را در همان سال به خلافت نشاند و حکومت را در دست گرفت.
به هنگام خلافت مطیع، وزارت با عبدالرحمن سامری و امیرالامرایی بغداد با احمد آل بویه ملقب به معزالدوله بود.
wikiahlb: مطیع(خلیفه_عباسی)
واژه نامه بختیاریکا
ز حرف بدر مرو؛ شُل گوش؛ گردن نرم؛ به ره
جدول کلمات
رام
پیشنهاد کاربران
منقاد
اسیر
ای گرفتار پایبندعیال دیگر آسودگی مبند خیال
سعدی
ای گرفتار پایبندعیال دیگر آسودگی مبند خیال
سعدی
اهلی
فرمانبر
قانت
تابع، تسلیم، رام، رهوار، سربه راه، زیردست، سازگار، فرمان بر، فرمان بردار، مطاوع، منقاد، وابسته
سرسپرده
زیر رکاب یا به زیر رکاب
مطیع قانون
مهترپرست ؛ آنکه بزرگ و سرور قوم را می پرستد. فرمانبردار. مطیع :
برفتند هردو به جای نشست
خود و نامداران مهترپرست.
فردوسی.
برفتند هردو به جای نشست
خود و نامداران مهترپرست.
فردوسی.
سست مهار. [ س ُ م َ ] ( ص مرکب ) کنایه از رام و مطیع بودن . ( برهان ) ( آنندراج ) . مطیع و رام و فرمانبردار. ( ناظم الاطباء ) :
با مرادت سپهر سست مهار
با حسودت زمانه سخت لگام .
انوری .
|| کنایه از مردم بی استعداد و ناقابل . ( برهان ) ( آنندراج ) . ناقابل و بی استعداد. || ابله و احمق . ( ناظم الاطباء ) . || بیهوده گو. ( غیاث اللغات ) . || بیهوده گر. ( غیاث اللغات ) . || بی قید و بند :
خواجگان بوده اند پیش از ما
در عطا سست مهر و سست مهار.
سنایی .
با مرادت سپهر سست مهار
با حسودت زمانه سخت لگام .
انوری .
|| کنایه از مردم بی استعداد و ناقابل . ( برهان ) ( آنندراج ) . ناقابل و بی استعداد. || ابله و احمق . ( ناظم الاطباء ) . || بیهوده گو. ( غیاث اللغات ) . || بیهوده گر. ( غیاث اللغات ) . || بی قید و بند :
خواجگان بوده اند پیش از ما
در عطا سست مهر و سست مهار.
سنایی .
کلمات دیگر: