در اساطیر رومی، ژانوس یا یانوس، خدای دروازه ها، دربها، گذرگاه ها و مسیرهای ورودی، و همین طور خدای آغازها و پایان ها بود. برجسته ترین میراث باقی مانده از ژانوس
در فرهنگ مدرن، همنام او یعنی ماه
ژانویه می باشد که ماه نخست سال می باشد. دلیل این نام گذاری این است که از طرفی هر سال جدید، با این ماه آغاز می شود و از طرف دیگر، سال گذشته با این ماه خاتمه می یابد. ژانوس اغلب با دو چهره یا دو سر به تصویر کشیده می شود که از این دو سر، یکی به روبرو و دیگری در جهت مخالف آن، یعنی به پشت سر نگاه می کند. اعتقاد بر این است که این دو سر به آینده و گذشته می نگرند.
جان پی یر گریمال (۱۳۸۶)، اساطیر جهان از مؤسسه لاروس، ترجمهٔ مانی صالحی علامه، تهران: نشر مهاجر، شابک ۹۶۴-۸۸۶۱-۳۹-۰
ژانوس خدای دروازه ها بود و نخستین ماه سال، یعنی ژانویه، نام خود را از این ایزد گرفته است. ژانوس نه تنها خدای دروازه ها، به شمار می آمد، بلکه خود نیز دروازه ای بود. در
فوروم یا میدان عمومی رم، دروازه ای بود که دیواری نداشت و هیچ گاه گشوده نمی شد. این دروازه، ژانوس نام داشت و همانند سنگ های مقدس آتش زنه معبد
ژوپیتر به نظر می رسید و از همین دروازه بود که ژانوس، خدای دروازه ها، بر همهٔ دروازه ها فرمان می راند و در این مسیر پاسدار در ِخانه های رم نیز بود.
به نظر می رسد که ژانوس (یانوس) تنها خدای کاملاً رمی باشد و گفته می شد آئین پرستش او که قبل از پیدایش رم، یک آیین کوچک و کم اهمیت محلی بوده، توسط خود
رمولوس ، در شهر جدید معرفی و متداول شده بود.
ژانوس ایزد آغازها یا شروع به کارها بود. او بر درها و دروازه ها و راه های ورودی نظارت داشت و همین طور هم بر اولین ساعت روز، اولین روز ماه و اولین ماه سال (ژانویه). او همچون مردی با دو سر، که به جهت های مخالف هم می نگرند، نشان داده می شد و نمادهای او عبارت بودند از: دسته کلیدها و یک چوبدستی دربانی.
