مفتاح الحساب

مفتاح الحساب نام کتابی است از غیاث الدین جمشید کاشانی که در حدود سال ۸۲۴ه.ق/۸۰۶ ه.ش / ۱۴۲۱ م. تالیف شده است.
کاشانی نامه - احوال و آثار غیاث الدین جمشید کاشانی؛ تالیف: ابولقاسم قربانی، مرکز نشر دانشگاهی
خلاصه زندگینامه علمی دانشمندان؛ بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی؛ زیر نظر احمد بیرشک
این کتاب به زبان عربی نوشته شده است و با آن که برای تدریس نوشته شده است اما شامل ابداعات بکر زیادی است و همین ویژگی موجب شد که صدها سال به عنوان کتاب آموزشی و کتاب دستی ریاضیات مورد استفاده قرار گیرد.
مفتاح الحساب از مهترین تالیفات کاشانی محسوب می شود و احتمالاً این کتاب در گسترش کسرهای ده دهی در اروپا مؤثر بوده است.

مِفتاحُ الحِساب
کتابی به زبان عربی در ریاضی، نوشتۀ غیاث الدین جمشید کاشانی ( ـ۸۳۲ق). وی تألیف آن را در ۸۲۴ق آغاز، و سرانجام متن کامل آن را در سوم جمادی الاول ۸۳۰ق به الغ بیگ تیموری تقدیم کرده است. مفتاح الحساب دربردارندۀ مقدمه ای در حساب و انواع عدد، و پنج مقاله است. مقالۀ نخست دربارۀ عددهای صحیح با ارقام هندی؛ مقالۀ دوم در باب حساب کسر؛ مقالۀ سوم در شیوۀ حساب منجمان؛ مقالۀ چهارم دربارۀ مساحت؛ و مقالۀ پنجم در زمینۀ به دست آوردن مجهولات از راه جبر و مقابله و نظایر آن با استفاده از قاعده های حساب است. غیاث الدین پیش از تکمیل مفتاح الحساب در ۸۳۰ق، خلاصه ای از موضوعات آن گرد آورد و آن را تلخیص المفتاح نامید. مفتاح الحساب به همراه اثر دیگر کاشانی به نام نزهةالحدایق چاپ سنگی شده است (تهران، ۱۳۰۶ق).