سپرز

( اسم ) غده ایست قرمز و کمی بنفش رنگ که در سمت چپ شکم در عقب معده و در جلو و بالای کلیه چپ در ریز حجاب حاجز قرار گرفته و از صفاق پوشیده شده است . از سپرز مجرایی بروده باز نمیشود و عمل مهمش ساختن گلبولهای سفید و از بین بردن گلبولهای قرمز است که آهن آنها را مجددا بکبد میفرستد و در آنجا ذخیره میشود . سپرز گلبولهای قرمز جوان نیز تولید میکند و بعلاوه عضو دفاعی بدن است و در امراض عفونی حاد مانند تیفوئید و برخی امراض مزمن مانند مالاریا بزرگ میشود سپرز قابل اتساع و انقباض است و تنظیم کننده جریان خون در احشائ شکم میباشد طحال .

(س پُ ) (اِ. ) طحال .

سپرز. [ س ُ پ ُ ] ( اِ ) عنصری است که بعربی طحال گویند. ( آنندراج ). آن پاره گوشت در معده که ماده سوداست بتازیش طحال نامند. ( شرفنامه ). اندامی است با منفعت بسیار و خانه سوداست و هرگاه سپرز فربه شود جگر و همه تن لاغر شوند ازبهر آنکه او ضد جگر است و فعل او آن است که سودا را که در وی خون است از خون جدا کند و بخویشتن کشد و مزه آن بگرداندو ترش کند و غذای خویش از آن بردارد و هر روز جزوی از آن سودا بمعده فرستد و ترشی آن معده را بگزد و شهوت طعام پدید آید. ( ذخیره خوارزمشاهی ) :
بگربه ده وَ به عنبه سپرزو خیم همه
وگر یتیم بدزدد بزنْش و تاوان کن.گفتم که عضوهای رئیسه دل است و مغز
گفتا سپرز و گرده و زَهره ست و پس جگر.رجوع به طحال شود.

= طحال