ابله

آبله. آبله، یک نوع بیماری واگیر بود که عامل آن یکی از دو ویروس آبلهٔ درشت یا آبلهٔ ریز تشکیل شده است. آخرین نمونهٔ طبیعی ویروس آبله در اکتبر ۱۹۷۷ تشخیص داده شد و سازمان جهانی بهداشت ریشه کن کردن بیماری را با انجام عمل پیش گیری آبله کوبی «از سطح زمین» در ۱۹۸۰ تأیید کرد.
ویروس آبله در رگ های ریز پوست، دهان و گلو جای گیری می کند.
گمان می رود که آبله ۱۰۰۰۰ سال پیش از میلاد در میان مردم پدید آمده باشد.شاید نخستین نشانهٔ پدیداری آبله جوشهای چرکی یافت شده در بدن مومیایی شدهٔ رامسس پنجم، فرعون مصر، باشد.
تا قبل از اینکه محمد بن زکریای رازی کتاب «الجدری و الحصبه» را بنویسد آبله با سرخک یکی گرفته می شد رازی در این کتاب که کهن ترین و مهم ترین کتابی است که پیرامون آبله و سرخک نوشته شده است، این دو بیماری را دو بیماری جداگانه دانسته به بیان تفاوت های ان دو پرداخت

آبله.
آبله (smallpox)
بیماری حاد و بسیار مسری ویروسی که علائم آن عبارت اند از درد، تب، استفراغ و جوش هایی که پس از بهبود، جای آن به صورت سوراخ هایی باقی می ماند. برنامه های گسترده واکسیناسیون، این بیماری اغلب کشنده را ریشه کن ساخته است. آبله را احتمالاً نخستین بار صلیبیونی که به اروپا باز می گشتند به این قاره بردند و با رواج سفرهای دریایی، کاشفان و مستعمره نشینان آن جا در دنیای جدید شیوع یافت. آبله تا حدود ۱۸۰۰ که واکسن آن را ادوارد جِنِرکشف کرد در اروپا شایع بود، و در آسیا نیز نوع مهلکی از بیماری (واریولا ماژور) جان ۳۰ درصد بیماران را می گرفت تا این که از ۱۹۶۷ به بعد و درنتیجۀ مبارزات سازمان بهداشت_جهانی این بیماری در ۱۹۸۰ به طور کامل ریشه کن شد. تخمین می زنند که این مبارزات ۳۰۰میلیون دلار (۲۰۰میلیون پوند) هزینه دربرداشته و تاکنون بزرگ ترین موفقیت این سازمان بوده است. هنگامی که این بیماری هنوز شایع بود برای ممانعت از شیوع آن تمهیداتی صورت می گرفت، چنان که قربانیان قرنطینه می شدند و پزشکان سعی می کردند تا تمامی کسانی را که در تماس با بیمار بوده اند ردیابی و واکسینه کنند و درعین حال، همگی آنان را از دیگران جدا نگه دارند. افرادی که در معرض خطر قرار داشتند نیز واکسینه می شدند و خانه های آلوده و مواد مسری، ضدعفونی می شد. واکسینه کردن افرادی که یک تا دو روز از تماس قطعی آنان با بیماران می گذشت از شدت بیماری می کاست. واکسیناسیون پیش از ابتلا، مصونیت آنی و کامل تا حدود دو یا سه سال و اگر نگوییم در سراسر عمر، اما تا سال ها مصونیت نسبی ایجاد می کند. برقراری نظام واکسیناسیون اجباری در ۱۸۵۳، همراه با اقدامات پیشگیرانه بهداشتی پیشرفته، رواج معاینه بهداشتی دریانوردان و کسانی که وارد کشور می شدند و افزایش دانش پزشکی نسبت به ماهیت آلودگی ها، به تدریج به ریشه کنی آبله در انگلیس انجامید. در ۱۹۴۸ واکسیناسیون آبله اختیاری شد. در ژوئن ۱۹۹۶، سازمان بهداشت جهانی با ازبین بردن همۀ آثار ویروس آبله تا پایان قرن موافقت کرد. این کار از طریق نابودکردن ۴۰۰ نمونۀ باقی مانده از واریولا صورت می گرفت که در فریرزهای مخصوص در نهادهای پژوهشی مختلف نگهداری می شد. درپی نگرانی از مرگباربودن ویروس در صورت نشت آن و این که مردم دیگر نسبت به آن مصونیت ندارند این توافق حاصل شد. در ۱۹۹۹، سازمان بهداشت جهانی تاریخ نابودی نهایی آخرین نمونه های باقی ماندۀ آبله را به تعویق انداخت و متعهد شد که تا ۲۰۰۲ مهلت تازه ای تعیین کند. نگرانی از وجود ذخیره های غیر مجاز ویروس آبله و استفاده احتمالی بیوتروریست ها از آن، دلیل تعویق اجرای این تصمیم بود.

اَبلَه (Idiot)
رمانی از فیودور داستایوسکی، به زبان روسی، منتشرشده در ۱۸۶۸ ـ ۱۸۶۹. پرنس میشکین مسلول، واپسین بازماندۀ یک خاندان بزرگ ورشکسته، که برای معالجه به سوئیس رفته بود، در راه بازگشت به روسیه با راگوژین نامی آشنا می شود. راگوژین از عشقش به زنی زیبارو به نام ناستازیا فیلیپوونا سخن می گوید. میشکین در سن پترزبورگ به خانۀ یکی از خویشان خود، ژنرال اِپانچین، می رود و از او درخواست کمک می کند. میشکین درمی یابد که گانیا، منشی ژنرال اِپانچین، نیز، البته به سودای دستیابی به ثروت ناستازیا دل در در گروِ عشق او نهاده است. میشکین سرخود به مهمانی ای می رود که دوستان برای ناستازیا ترتیب داده اند. راگوژین با جمعی مست و الواط از راه می رسد، مبلغی کلان روی میز می گذارد و از ناستازیا می خواهد با او همراه شود. میشکین خود را به وسط مهلکه می اندازد و از ناستازیا خواستگاری می کند اما ناستازیا، برخلاف میل باطنی خود، با راگوژین همراه می شود. چندی بعد، میشکین به عشق آگلایا، دختر کوچک اِپانچین، جواب رد می دهد. رمان با جنون قطعی پرنس میشکین و قتل ناستازیا به دست راگوژین به پایان می رسد. ابله، با این پیام که «ترحم یگانه قانون مهم زندگی انسانی است» یکی از مهم ترین رمان های داستایوسکی است.

ابله (فیلم ۱۹۵۱). ابله (به ژاپنی: 白痴) فیلمی به کارگردانی آکیرا کوروساوا، بر اساس رمانی به همین نام نوشته فیودور داستایفسکی است که در سال ۱۹۵۱ منتشر شد.
•

[ویکی فقه] آبله. آبله نوعی بیماری عفونی پوستی می باشد و گاهی اوقات، به تاول نیز اطلاق می شود که از معناى نخست آبله، به مناسبت در باب طهارت سخن گفته شده است.
اگر وضو
نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۱۰۴.
اگر غسل میت موجب متلاشى شدن پوست بدن مبتلا به آبله گردد، تیمّم جایگزین غسل مى شود.
بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۳، ص۴۷۲.
۱. ↑ نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۵، ص۱۰۴.
...

[ویکی اهل البیت] ابلّه. شهری است بر کنار رودی به همین نام و یکی از جنّات اربعه دنیای قدیم بوده است. ابلّه معرّب کلمه یونانی «آپولوگوس» است. سابقه آن از زمان ساسانیان بلکه قدیمتر است.
بلاذری می نویسد: هنگامی که خالد بن ولید در سال دوازده هجری قمری به بصره آمد و عزم رفتن به کوفه کرد. سوید بن قحطبه را در جنگ با مردم ابلّه یاری داد.
ابن خرداذبه از ابلّه نام برده و از گفته او چنین برمی آید که در زمان او ابلّه هنوز عنوان بندری تجاری را در کنار شط العرب داشته است. او می نویسد: ...از بغداد با کشتی از راه دجله به ابلّه می رسند و از آنجا به سوی عمان و سند و هند و چین حرکت می کنند.
اصطخری در وصف ابلّه می نویسد: شهری کوچک است لیکن نعمت فراوان دارد و آبادان است... ابلّه هوری بزرگ دارد که بیم غرق کشتی ها در آن می رود و آن را هور ابلّه خوانند.
صاحب حدود العالم می نویسد: از ابلّه دستار و عمّامه بلّی خیزد. به نوشته مقدسی، ابلّه بر کنار دجله و در دهانه نهر بصره در سمت شمال آن قرار دارد. مسجد جامع شهر در قسمت بالای آن آباد و بزرگ است و شهر از بصره جمع وجورتر و مرفّه تر است، در ابلّه از کتان، پارچه ای چون قصب می بافند.

[ویکی اهل البیت] شهری است بر کنار رودی به همین نام و یکی از جنّات اربعه دنیای قدیم بوده است. ابلّه معرّب کلمه یونانی «آپولوگوس» است. سابقه آن از زمان ساسانیان بلکه قدیمتر است.
بلاذری می نویسد: هنگامی که خالد بن ولید در سال دوازده هجری قمری به بصره آمد و عزم رفتن به کوفه کرد. سوید بن قحطبه را در جنگ با مردم ابلّه یاری داد.
ابن خرداذبه از ابلّه نام برده و از گفته او چنین برمی آید که در زمان او ابلّه هنوز عنوان بندری تجاری را در کنار شط العرب داشته است. او می نویسد: ...از بغداد با کشتی از راه دجله به ابلّه می رسند و از آنجا به سوی عمان و سند و هند و چین حرکت می کنند.
اصطخری در وصف ابلّه می نویسد: شهری کوچک است لیکن نعمت فراوان دارد و آبادان است... ابلّه هوری بزرگ دارد که بیم غرق کشتی ها در آن می رود و آن را هور ابلّه خوانند.
صاحب حدود العالم می نویسد: از ابلّه دستار و عمّامه بلّی خیزد. به نوشته مقدسی، ابلّه بر کنار دجله و در دهانه نهر بصره در سمت شمال آن قرار دارد. مسجد جامع شهر در قسمت بالای آن آباد و بزرگ است و شهر از بصره جمع وجورتر و مرفّه تر است، در ابلّه از کتان، پارچه ای چون قصب می بافند.
ناصرخسرو قبادیانی که نیم قرن بعد از مقدسی، ابلّه را دیده در وصف آن می نویسد: آن را شهری آبادان دیدم با قصرها و بازارها و مساجد و اربطه (رباطها) که حدّ و وصف نتوان کرد. اصل شهر بر جانب شمال رود بود و در جانب جنوب رود، محله ها و مساجد و رباط ها و بازارها و بناهای عظیم بود، چنانکه از آن نزه تر در عالم نباشد و آن را شقّ عثمان می گویند.
شط بزرگ آن فرات و دجله است و آن را شط العرب گویند. در زمان قدیم گردابی خطرناک در جایی که نهر ابلّه به دجله می ریخت وجود داشت که غالب کشتی ها در آنجا غرق می شدند. به گفته ابن حوقل یکی از زنان عباسیان (بعضی می گویند، زبیده بوده است) آن خطر را از کشتی ها بدین گونه دور ساخت که چند کشتی را از سنگ پر کرد، در آن گرداب فرو ریخت و گرداب انباشته شد و خطر رفع گردید.