کافئین

کافئین (به انگلیسی: Caffeine) یک مادهٔ شیمیایی خوراکی است که در گیاهان مختلفی از جمله قهوه، کاکائو، کولا و چای یافت می شود و نوعی داروی محرک است که می تواند از خوابیدن جلوگیری کند. کافئین یک آلکالوئید از خانواده متیل گزانتین ها است که خواص آن به تئوفیلین و تئوبرومین هم شبیه است. کافئین خالص، به صورت پودر سفید رنگ تلخی می باشد. این ماده از ترکیب کربن، هیدروژن، نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده است.
گزانتین
کافئین پرمصرف ترین ماده دارویی در میان انسان ها به شمار می رود که تقریباً ۹۰ درصد انسان ها به طور روزانه از آن استفاده می کنند. افزایش متابولیسم بدن، تحریک سیستم اعصاب مرکزی و افزایش میزان هوشیاری و آگاهی محیطی از مهم ترین آثار کافئین است.
کافئین خالص پودر نرم، بی بو، سفید و براقی می باشد. نقطه جوش آن ۲۳۸ درجه سانتیگراد و نقطه ذوب آن ۱۷۸ درجه سانتیگراد است. وزن مخصوص کافئین ۲/۱ است. PH آن ۹/۶ می باشد. چگالی آن هم ۷/۶ است. منبع اصلی کافئین بین مواد غذایی مختلف، دانه قهوه می باشد. محتوای کافئین در مواد غذایی بسیار متغیر است. در سال ۲۰۰۴م، در اتیوپی درختانی پیدا شد که یک پانزدهم گیاهان کافئین دار، کافئین داشتند. احتمالاً در آینده نزدیک، از این گیاهان جدید برای تهیه نوشیدنیهای قهوه که میزان کمتری کافئین داشته باشند، استفاده می شود.
یک دوز کافئین تقریباً ۱۰۰ میلی گرم است که ۱۵۰ میلی لیتر نوشیدنی قهوه یا یک عدد قرص کافئین، حاوی این مقدار کافئین می باشد. قهوه ها از نظر میزان کافئین بسیار باهم متفاوتند. یک فنجان قهوه می تواند بین ۷۵ تا ۲۵۰ میلی گرم کافئین داشته باشد. چای سیاه نسبت به قهوه حاوی کافئین کمتری است که البته به روش دم کردن آن بستگی دارد. چای سبز خیلی کم کافئین دارد. نوشابه ها معمولاً کمتر از قهوه کافئین دارند، اما برخی نوشابه های انرژی زا خیلی زیاد کافئین دارند (در تهیه نوشیدنیهای غیر الکلی، میزان کافئین موجود در آنها توسط سازندگان به دقت کنترل می شود. معمولاً هر چه میزان کافئین این نوع نوشیدنیها بالاتر باشد، محبوبیت آنها بیشتر می شود)

کافِئین (caffeine)
مادۀ آلیِ آلکالوئیدی موجود در چای، قهوه، و دانه های فندق مانند کولا. به مقدار کم در کاکائو یافت می شود. در چای آن را تئین می نامند. مصنوعاً از اسید اوریک ساخته می شود. این ماده قلب و سیستم مرکزی اعصاب را تحریک می کند. به صورت خالص ترکیبی تلخ و بلوری با فرمول C۸H۱۰N۴O۲ است. مصرف بیش از حدّ کافئین، بیش از شش فنجان متوسط چای یا قهوه در روز، ممکن است برای سلامتی زیان آور باشد. در صورتی که اگر به اعتدال مصرف شود محرک ملایمی برای سلسلۀ اعصاب می باشد.