کولا

شبه جزیره ای در شمال کشور اتحاد جماهیر شوروی دارای معادن آهن و فسفات .
( اسم ) درختی است از تیر. پنیر کیان و از دست. استرکو لیاسه که بومی نواحی استوایی قار. افریقا است . ارتفاع گونه های مختلف این درخت بین ۱۵ تا ۲٠ متر است . برگها یش معمولا ساده و متناوب و در برخی گونه ها مجتمع است ( بین ۵ تا ۱۵ برگ بطور فراهم جمع میشوند ) . سطح فوقانی پهنک برگ آنها شفاف ولی سطح تحتانی برنگ سبز روشن است . گلها ی این گیاه معمولا بر روی شاخه های جوان ( ۲ یا ۳ یا ۴ ساله ) ظاهر میشوند و بندرت شاخه های مسن گل دار میگردند . مادگی گیاه شامل ۵ تا ۶ بر چ. آزاد است که در هر برچه ۵ تا ۱۶ تخمچه قرار دارد . میو. آنها شامل ۲ تا ۶ فولیکول گردو بیضوی است و در درون آنها ۵ تا ۶ دانه موجود است . دانه های درون میوه بین ۸ تا ۱۵ گرم وزن دارند . دان. کلا شامل ۲/۳ درصد کافئین و ۲ تئو برومین و ۱/۶ درصد تانن و ۵۸ درصد مواد چرب است جوزالزنج درخت قهو. سودانی جوز کولا .

(اِ. ) = شولا: جامه ای پشمین که شبانان پوشند.

کولا. ( اِ ) زبان کردان بود بارانی گوید... ( لغت فرس اسدی چ اقبال ص 16 ) ( حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی ، یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). گمان می کنم به کاف تازی مفتوح ( کَولا ) باشد و با اینکه در نسخه فرهنگ اسدی ، نخجوانی یکی دو بار دیگر به بارانی تصادف می شود، معهذا شاید عبارت اصل کتاب این بوده : «به زبان کردان بارانی بود» و پس از آن محتمل است نام شاعر آمده و سپس لفظ «گوید» و محتمل است نام شاعر نیز بارانی بوده و کاتب از تکرار بارانی جمله را غلط گمان برده و تصرف عادی کتاب را مرتکب شده است. کولا به گمان من لهجه و لحنی از «شولا» باشد و تبدیل شین به کاف و خاء در زبان پارسی سایر است و شولا را چنانکه خود بر تن مردی «درگزینی » ( درگزین همدان ) دیدم ، جامه فراخی است - فراختر از عبای زمستانی - که بر روی جامه های دیگر پوشند. رویه و زیره آن از جامه پشمین تنک است و میان آن انباشته به پشم است و با موی آدمی و اسب ، آن پشم برابره و آستر استوار کرده اند. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). جامه پشمین که شبانان پوشند. با شولا قیاس شود. ( از فرهنگ فارسی معین ) :
در بیابان بدید قومی کرد
کرده از موی هر یکی کولا.و رجوع به کولاویان شود.

---

کولا. ( اِخ ) دهی از دهستان کله بوز که در بخش مرکزی شهرستان میانه واقع است و206 تن سکنه دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4 )