میان رودان

میان رودان یا بین النهرین یا میان دورود نام منطقه ای جغرافیایی است که میان رودان دجله و فرات جای گرفته است. بیشتر سطح این منطقه در کشور عراق امروزی است.
در سال ۱۴۱ پیش از میلاد مهرداد یکم وارد بین النهرین می گردد و شهر سلوکیه را آزاد می نماید.
۱۱۵ میلادی: اشغال آشوریه، میان رودان (بین النهرین) و تیسفون توسط تراژان.
۱۱۷ میلادی: مرگ تراژان. عقب نشینی هادریانوس از ارمنستان و بین النهرین.
۲۸۳ میلادی: کاروس امپراتور روم بین النهرین را فتح می کند اما سپاهیانش پس از مرگ او بلافاصله آن سرزمین را ترک می کنند.
۲۹۷ میلادی: گالریوس نرسه را شکست می دهد. بنا بر پیمان نامه نصیبین نرسه از ارمنستان و بین النهرین عقب نشینی می کند.
ایرانیان این منطقه را میان رودان می نامیدند که همین نام به یونانی ترجمهٔ گرته برداری شد و «مزوپوتامیا» نام گرفت. نخستین مورخ یونانی که این اصطلاح را به کار برد «پلی بیوس» بود و پس از وی «پلی نی» و «استرابون» نیز در قرون اولیه میلادی از این اصطلاح استفاده نمودند.در دوران معاصر این واژه در زبان عربی به «بین النهرین» ترجمه شد و فارسی نیز همان واژهٔ عربی را به وام گرفت.در زبان آرامی این منطقه را بث نهرین می نامند.
میان رودان به سبب تمدن های کهن و باستانی اش آوازه دارد و نامش همواره با نام و آثار این تمدن ها همراه است. تمدن های سومر، اکد، بابل، آشور، کلدانی و تمدن های ایرانی مانند کاسی و عیلام و ماد، هریک در گوشه ای از این سرزمین رونق و تأثیر داشته اند و از آن تأثیر نیز پذیرفته اند و هریک از این تمدن ها کتاب تاریخ را ستبرتر کرده اند. ادیان و فرهنگ های بسیاری از کشورهای مختلف از میان رودان تأثیر گرفته اند. آنچه در گذشته به نام باکوماس در آنجا پرستیده می شد همان بتی است که امروزه به نام بافومه در بسیاری از کشورها پرستیده می شود. هم چنین منشور (فرمان) کوروش بزرگ پادشاه ایران زمین نیز در این جایگاه یافته شده است.
این تمدن از جهات گوناگون بسیار ابتدایی بود. هر شهر برای خود شاه خاصی داشت بنام پاتسی یا کاهن، از همین کلمه آشکار می شود که حکومت تا چه حد با دین پیوستگی داشته است. سازمان ملوک الطوایفی وسیله حفظ نظام اجتماع بود. سومریان پاره ای از موارد استفاده از مس و قلع را می دانستند و از مخلوط آن ها مفرغ می ساختند اما به هر حال فلز برای آن ها عنصری تجملی بود. ابزار کار سومریان بیشتر با سنگ چخماق ساخته می شد. بیشتر کالاها از راه آب حمل و نقل می شدند و چون سنگ در سومر کمیاب بود از خلیج فارس یا قسمت های شمالی دو نهر با قایق آورده می شد. شگفت انگیزترین چیزی که از سومریان باقی مانده، خط نویسی این مردم است. پیدایش خط میخی و مراحل تطور و تکامل آن بزرگترین منتی است که سومریان بر تمدن بشر دارند.