توالت

توالت (به فرانسوی: toilette)، که به آن دستشویی یا سرویس بهداشتی نیز می گویند (فارسی افغانستان: تشناب، که در گذشته به آن خَلا یا مستراح نیز می گفتند)، سازه ای ساختمانی است که در درون اماکن مسکونی، اداری و غیره به منظور دفع مدفوع و پیشاب انسان تعبیه می شود. هدف اصلی از ساخت دستشویی توسط بشر، ایجاد امکان دفع به طور بهداشتی بوده است.
طبق استانداردهای بین المللی فاصلهٔ سرویس بهداشتی از محل کار باید ۱۰۰ سانتی متر باشد.
اگر تهویه از طریق پنجره و فقط از یک طرف صورت گیرد و مساحتی حدود ۱۷۰۰ سانتیمتر مربع نیاز است. درصورت محدودیت فضا، این مساحت حدود ۱۰۰ سانتیمتر مربع است.
کف نباید لغزنده باشد و باید در برابر آب مقاوم باشد و به آسانی نیز تمیز شود. همچنین کف باید بدون درز و شکاف و قابل شستشو باشد.
دیوارها حداقل باید تا ارتفاع ۲متری کاشی باشد و نیز قابل شستشو باشد.
دمای مناسب برای سرویس های بهداشتی ۲۱ درجهٔ سانتیگراد است.
برای هر دو دستشویی، حداقل یک آینه نصب شود.
حداقل ارتفاع مخصوص می تواند ۲۰/۲ متر باشد.
حداقل عرض اتاقک هر توالت باید ۸۵ سانتیمتر باشد.
حداقل عرض اتاقک هر توالت باید بیش از ۱۱۰ سانتیمتر باشد.
حداقل طول اتاقک هر دستشویی باید ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
فاصلهٔ مرکز دو دستشویی باید ۶۰ سانتیمتر باشد.
فاصلهٔ دستشویی از کنار دیوار ۴۵ سانتیمتر باشد.
حمام محیطی مرطوب است؛ به همین دلیل، درصورتی که تاریک باشد، محیط مناسبی برای رشد قارچها خواهد بود؛ بنابراین، بسیار ضروری است که به گونه ای طراحی شود که حتماً نور طبیعی به داخل آن بتابد.
عرض درِ دستشویی باید ۶۰ سانتیمتر و حداکثر ۷۵ سانتیمتر باشد.
هنوز ۸۹۲ میلیون نفر در جهان از فضای باز و طبیعت برای دفع استفاده می کنند و دسترسی به توالت ندارند. همچنین، ۴٫۵ میلیارد نفر در جهان توالتی که پسماند آن به طور امن و بهداشتی دفع شود در خانه ندارند.
هم اکنون در ایران کاربردِ واژه های «دستشویی» و «سرویس بهداشتی» بسیار رایج است. واژهٔ «توالت» نیز که از فرانسوی وارد زبان فارسی شده، توسط برخی استفاده می شود.در قدیم واژه هایی مثل «خلا» یا «مستراح» رایج بوده اند. واژهٔ مستراح از ریشهٔ عربیِ «ر.و.ح»، بر وزن مُسْتَفْعَل به معنی «محل راحت شدن» گرفته شده است. «مَبال» یا «مَوال» از دیگر لغات عامیانه ای است که در مورد آن به کار رفته است. «مبال» از ریشهٔ «بَول»، که عربی و اسم مکان است، آمده است و به معنی «محل ادرار» است.در ایران باستان واژه ای معادل «آبریزگاه» برای اطلاق به دستشویی به کار می رفته است. پس از اسلام، خروجی فاضلاب ها که نادانسته به سمت قبله بودند، تخریب شدند و به سمتی دیگر تغییر جهت داده شدند.
تا صد سال پیش، دستشویی در ایران در داخل اتاق جداگانه در گوشه ای از سرا و به دور از اتاق های نشیمن وجود داشت. دستشویی خانه در واقع بدون چاه بود؛ یعنی فضای نشستن و سنگ دستشویی در روی بلندی قرار داشت و مدفوع به داخل محوطهٔ شیب دار و گودالی در همان اتاق هدایت می شد و روی محوطهٔ گودالی شکل خاک می ریختند. بعد از هر چند مدت، مدفوع ها را برای مصارف کشاورزی بر بارِ خران حمل می کردند و به مزارع می بردند. با زندگی شهرنشینی مدرن و تغییر سبکِ سراها به خانه های کوچک و آپارتمان، حفر چاه سرپوشیدهٔ دستشویی در خانه ها مرسوم شد. از سال ۱۳۴۳ خورشیدی و با ایجاد سپاه بهداشت و سپاه دانش، ایجاد چاه سرپوشیده برای دستشویی ها در روستاها نیز اجباری شد. علمای دینی در ابتدا با تغییر کاربری مستراح ها به چاه سرپوشیده و همچنین تغییر حمام های خزانه به حمام دوش گرمابه مخالفت می کردند. این مخالفت ها در مناطق سنی نشین و روستاها شدیدتر بود، به طوری که مردان در روستاهای شرق خراسان و هم مرز با افغانستان، حاضر به استفاده از دستشویی هایی که زنان از آن استفاده می کنند نمی شدند. در روستاهای افغانستان هنوز هم دستشویی ها بیشتر حالت سرباز دارد و استفاده از چاه های سرپوشیده را مخالف شرع می دانند. در ایران، تعداد دستشویی های همگانی کم است؛ به همین دلیل، باوجود مراکز تاریخی و دیدنیِ فراوان در ایران، گردشگران برای استفاده از سرویس بهداشتی دچار مشکل می شوند. ازجمله مشکلاتی که برای استفادهٔ مسافران از دستشویی های همگانی پیش می آید، نبودن آویز مناسب است. هرچند در بعضی از پایانه های مسافربری، فرودگاههاو یا ایستگاه های راه آهن نوعی جالباسی، که به آن توشه نگهدار می گویند، دیده می شود، امید می رود با توجه به نیاز جامعه و همراه با گسترش دستشویی های همگانی، استفاده از توشه نگهدار هم فراگیرتر شود.

توالت (ابهام زدایی). توالت ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
توالت یا توالت کردن به معنی آرایش صورت
توالت به معنی مستراح
توالت همگانی به معنی مستراح عمومی

توالِت (toilet)
محل تخلیۀ فضولات انسان. در درۀ سِند و بابِل باستان مستراح های ساده ای کشف شده است که فاضلاب رو داشته اند و فاضلاب را به بیرون انتقال می دادند. در قرون وسطا نیز مستراح هایی مشابه وجود داشت. رومی ها از توالت سیفون دار استفاده می کردند. جان هارینگتون پسر تعمیدی الیزابت اول، ملکۀ انگلستان، مخزن شیر دار را اختراع کرد. این مخزن پایه ای داشت که باز و بسته می شد. او این توالت را در ۱۵۹۶ عرضه کرد، اما درپی اختراع شیر شناور در ۱۷۴۸، اَلگزاندر کامینگز در ۱۷۷۵ این توالت را از نو بازسازی کرد و به ثبت رساند. طرح کومینگز شامل لوله ای به شکل U بود که فضولات را با آب تخلیه می کرد. در ۱۷۷۸، جوزف براما این طرح را اصلاح کرد و از طرح او تا امروز استفاده می شود. توالت های امروزی درپی اختراع دیویس باستل در ۱۸۸۹ پدید آمدند. این توالت ها شیر شناوری دارند که به محض خالی شدن مخزن آن را پر می کند. این نوع توالت ها چون در کشورهای غربی اختراع و مورد استفاده قرار گرفته اند به توالت فرنگی مشهورند. اما در بسیاری از کشورها و ازجمله در برخی کشورهای اروپایی و در مجموع، دوسوم جمعیت جهان هنوز هم از توالت چمباتمه ای، که مستراح شرقی یا طبیعی نیز نامیده می شود، استفاده می کنند. این نوع توالت در ایران معمولاً توالت ایرانی خوانده می شود. در کشورهایی چون چین، هند، آسیای جنوب شرقی نظیر ژاپن، کره، تایلند، آسیای مرکزی و ایران و کشورهای عربی استفاده از این نوع توالت سابقه ای دیرینه دارد، هرچند راحت بودن استفاده از توالت فرنگی موجب شیوع آن در بسیاری از جوامع امروزی شده است.
نیز ← توالت_فرنگی؛ کاغذ_