کلمه جو
صفحه اصلی

سامرا

فرهنگ فارسی

شهریست در عراق ( عرب ) در سه فرسنگی بالای بغداد و بر ساحل شرقی دجله و آن شهری قدیم اسن و پس از چند بار خرابی معتصم عباسی بسال ۲۲۱ ه.ق. بعمران آن پرداخت و آنرا دارالملک ساخت . متوکل عباسی نیز بر عمارات آن افزود و کوشک جعفریه را بنام خود بنا کرد.قبر امام علی نقی ۴ در آنجاست . جمعیت : ۱۵٠٠٠ تن .

لغت نامه دهخدا

سامرا. [ م َرْ را ] ( اِخ ) سامراء. سامره. سرمن رأی. نام شهری است بناکرده معتصم کذا فی القنیه. ( آنندراج ) : خلافته علی الشرط ببغداد و سامرا فی صفر. ( طبری از تاریخ سیستان ص 235 ). و از سامرا خلعت برای وی آمد. ( ذیل تاریخ سیستان ص 238 ). رجوع به سامره شود.

دانشنامه عمومی

مختصات: ۳۴°۱۱′۵۹″ شمالی ۴۳°۵۳′۰۰″ شرقی / ۳۴٫۱۹۹۷۲°شمالی ۴۳٫۸۸۳۳۳°شرقی / 34.19972; 43.88333
نام اظهارشده در فهرست میراث جهانی یونسکو
۳۴°۱۲′شمالی ۴۳°۵۳′شرقی / ۳۴٫۲۰°شمالی ۴۳٫۸۸°شرقی / 34.20; 43.88
صلاح الدین
سامِرا (به عربی: سامَرّاء) (دگرگون شده ی: سُرِّ مَن رَأیٰ؛ به معنای: شاد شود هر که آن را بدید) شهری در میانهٔ عراق، در استان صلاح الدین؛ در کرانهٔ دجله، ۱۲۵ کیلومتری شمال بغداد جای گرفته است. در سال ۸۳۶م به دستور خلیفهٔ عباسی معتصم بالله بنیان نهاده اشت تا به جای بغداد پایتخت شود.

دانشنامه آزاد فارسی

سامَرّا
مناره مَلْویَه در سامَرّا
مناره مَلْویَه در سامَرّا
مناره مَلْویَه در سامَرّا
مناره مَلْویَه در سامَرّا
مناره مَلْویَه در سامَرّا
مناره مَلْویَه در سامَرّا
(در تداول عام: سامِره) شهری در مرکز عراق، بر ساحل شرقی رود دجله، به فاصلۀ ۱۲۵کیلومتری شمال بغداد، با ۱۲۶,۵۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۸). مدفن امام علی النقی (ع) و امام حسن عسکری (ع) است؛ همچنین سرداب معروفی که امام زمان (عج) در آن غیبت اختیار کرد، در این شهر است. معتصم، خلیفۀ عباسی، در ۲۲۲ق این شهر را بنا و دارالخلافه را از بغداد به آن جا منتقل کرد و باغ ها و بناهای فراوان در آن ساخت؛ او شهر را سُرَّ مَن رَأی نامید، به معنی هرکس آن را ببیند مسرور شود. روی سکه هایی که در زمان عباسیان ضرب شده است، همین نام عربی وجود دارد. از زمان معتصم تا ۲۷۶ق سامرا مقر هفت تن از خلفای عباسی بود و در زمان متوکل به اوج شکوه و جلال رسید و پس از آن رو به زوال نهاد. امروزه سامرا از زیارتگاه های مهم شیعیان و نیز از بزرگ ترین مناطق باستانی جهانبا صدها منطقۀ باستانی مجزا است؛ مسجد جامع متوکل و منارۀ معروف مَلویّه، به ارتفاع ۵۳متر، و قصرالعاشق از بناهای مهم شهر به شمار می روند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سامرا مخفف عبارت سُرمَن رَای یکی از شهرهای عراق، زادگاه حضرت مهدی (علیه السّلام) و مدفن امام هادی و عسکری (علیهماالسلام ) است.
«سامرا» دومین شهری است که عباسیان در ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، بر کنار شرقی دجله ساختند.نام این شهر به زبان آرامی «سامرا» دانسته شده و معتصم خلیفه عباسی که آن را پایتخت خود قرار داد، آن را «سر من رای» (به معنای این کس هرکه آن را ببیند، مسرور می شود) نام گذاشت. روی سکه هایی که زمان عباسیان در آن شهر ضرب شده و اکنون در دست است، همین نام عربی وجود دارد.
← مدفن امامان
از سوی دیگر، روایاتی نیز حکایت از آن دارد که در این دوره حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با صلاحدید امام عسکری (علیه السّلام) برای افرادی ویژه نمایان می شد و این اتفاق، در سامرا و در جوار پدر بزرگوارش صورت می گرفت. نه فقط بستگان نزدیک و خدمتگزاران بیت امامت، آن حضرت را در سامرا و در خانه امام عسکری (علیه السّلام) دیده اند که بسیاری از یاران و برگزیدگان اصحاب امام، به شرف دیدار آن جمال چون آفتاب نایل شده اند که همگی از زندگی امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در کنار پدر در سامرا حکایت دارد. «یعقوب بن منقوش» گوید:بر امام عسکری (علیه السّلام) وارد شدم و او بر سکویی در سرا نشسته بود و سمت راست او اتاقی بود که پرده های آن آویخته بود. گفتم: «ای آقای من! صاحب الامر کیست؟» فرمود: «پرده را بردار.» پرده را بالا زدم؛ پسر بچه ای به قامت پنج وجب بیرون آمد، با پیشانی درخشان و رویی سپید و چشمانی درافشان و دو کتف ستبر و دو زانوی برگشته. خالی بر گونه راستش و گیسوانی بر سرش بود. آمد و بر زانوی پدرش، ابو محمد نشست. آن گاه به من فرمود: «این، صاحب شما است.» سپس امام بدو فرمود: «پسرم! تا هنگام معلوم داخل شو.» داخل اتاق شد و من بدو می نگریستم. به من فرمود: «یعقوب! به داخل اتاق برو و ببین آن جا کیست.» من داخل شدم؛ اما کسی را ندیدم. همچنین احمد بن اسحاق نقل کرده، حضرت را در در زمان امام عسکری (علیه السّلام) در سامرا دیده است. بنابراین روایات و روایت های دیگر، تردیدی نخواهد ماند که حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در طول زندگی امام عسکری (علیه السّلام) همراه آن حضرت و در شهر سامرا مسکن و ماوا داشته است. اگر چه در این دوران نیز پنهانی زندگی می کرده است، عدۀ فراوانی از نزدیکان و شیعیان آن حضرت را دیده اند.
کاربرد سامرا در ابواب فقه
از ان به مناسبت در بابهای صلات، جهاد و مزار نام برده اند.
← سامرا در باب صلات
...
[ویکی الکتاب] معنی سَامِراً: جماعتی که در شب در بیابان پیاده شوند و به گفتگو بپردازند (این کلمه با وجود مفرد بودن معنای جمع می دهد)
ریشه کلمه:
سمر (۱ بار)

«سامراً» از مادّه «سمر» (بر وزن ثمر) به معنای گفتگوهای شبانه است. بعضی از مفسران گفته اند: معنای اصلی این ماده «سایه ماه در شب» است که تاریکی و سفیدی در آن آمیخته شده و از آنجا که گفتگوهای شبانه گاه در سایه ماهتاب انجام می شود ـ چنان که نقل کرده اند مشرکان عرب شب های ماهتابی در اطراف کعبه جمع می شدند و بر ضد پیامبر(صلی الله علیه وآله) سخن می گفتند ـ این واژه در مورد آن به کار رفته، و اگر می بینیم به افراد گندم گون و یا خود گندم، «سمراء» گفته می شود به خاطر آن است که سفیدی آن با کمی تیرگی آمیخته شده است.
گفتگو در شب. در اقرب گوید: «سمر سمراً و سموراً: لم ینم و تحدّث لیلاً» یعنی شب را نخوابید و به گفتگو پرداخت. و نیز آن را شب، و سایه ماهتاب و شب تاریک گفته‏اند و سمره رنگی است ما بین سیاه و سفید . ضمیر به قرآن یا حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله و سلم راجع است و سامراً حال است از فاعل تهجرون و هجر به معنی کنار شدن و افسانه سرائی است. یعنی متکبّر به حق از حق منحرف می‏شدید و از حق اعراض می‏کردید و شبانه درباره ان به عیبگوئی می‏پرداختید و سامر در آیه اسم جمع است در نهج البلاغه خطبه 124 فرموده «وَاللّهِ ما اَطُورُ بِهِ ما سَمَرَ سَمیرٌ» به خدا به ظلم نزدیک نمی‏شوم مادامیکه دنیا باقی است. سمیر را دهر معنی کرده‏اند.

پیشنهاد کاربران

نام یکی از شهر های ایران بود که امروزه جزء کشور
عراق ( ایر اک. ایران کوچک ) است

سامرا::شامراه، راه شام. شامرا
شهری در مسیر اصلی راه شام

وجه تسمیه سامرا

در متون تاریخی نام سامراء به گونه های مختلفی ثبت شده است از جمله:
1 ) سامرّاء
2 ) سامراه
3 ) سامره
4 ) سراء
5 ) سُرَّ من رأی
6 ) سرور من رأی
7 ) ساء من رأی. 1
برخی از این اسم ها، به واژه فارسی � سام راه � برمی گردد. گفته اند سام، پسر نوح، آن را ساخته و یا از آن گذشته است و یا � سام را �؛ یعنی شهری که برای سام ساخته شده است. 2 برخی گفته اند شاید � شام راه � بود؛ یعنی راهِ شام، زیرا در گذشته اگر کسی قصد سفر به شام داشت باید از عراق، بغداد و سامراء عبور می کرد. برخی نیز سامراء را نامی آرامی دانسته اند که در متون کهن رومی سومرا3 نوشته شده است. 4 هم چنین سامره را به معنای � جایی که برای آن جزیه بگیرند � دانسته اند. 5 از دیگر اسم های این شهر باید به � عسکر �، � زوراء �، � تیرهان � و � ناحیه مقدسه � اشاره کرد. � عسکر � نام محله ای خاص در سامراء و به روایتی محل حضور لشکریان بود و به همین دلیل کسانی را که در سامراء می زیستند گاهی عسکری هم نامیده اند، اما � تیرهان � در عصر ساسانی و � زوراء � در دوره اسلامی معروف بودند.


پی نوشت ها:
1. یاقوت حموی ، همان ، 3/173 .
2. ابن بطوطه ، الرحله ، 1/147 .
3. Soumara
4. جعفر الخلیلی ، همان ، 9/8 .
5. همان

منبع: عتبات عالیات عراق؛ دکتر اصغر قائدان

سامرا : سامرا ( به معنای هرکه آن را ببیند، مسرور می شود ) .

سامرا از شهرهای اسلامی کهن در عراق است که در فاصله حدود ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد، واقع شده است. شهر اسلامی سامرا در دوره بنی عباس تاسیس شده و حدود نیم قرن پایتخت حکومت عباسیان و دارای اهمیت بسیاری بوده ولی بعد از انتقال پایتخت عباسیان به بغداد رو به ویرانی نهاده است و تا امروز هم توسعه چشمگیری نداشته است.
سامرا زادگاه حضرت مهدی ( علیه السّلام ) و مدفن امام هادی و امام عسکری ( علیهماالسلام ) است و از زیارتگاه های مهم شیعیان به شمار می رود.


کلمات دیگر: