[ویکی فقه] جماعت ، مفهومی حدیثی ناظر به حفظ همبستگی مسلمانان ؛ هم چنین به باهم خواندن نماز در اصطلاح فقهی ، نماز جماعت گفته می شود.واژه جماعت به معنای گروه مردم، هم معنا با واژه های مَجمع و مجموع ، از ریشه ج م ع است . از این واژه به مناسبت در باب های صلات، خمس، حج، احیاء موات، حدود و قصاص به کار رفته است.
واژه جماعت در قرآن کریم به کار نرفته (برای مشتقات اسمی و فعلی ریشه جمع در قرآن به این منبع رجوع کنید )؛ اما، در برخی آیات قرآن کریم بر مفهوم مورد نظر آن در احادیث (تشویق مسلمانان به هم بستگی و پراکنده نشدن ، بر محور تعالیم کتاب و سنّت ) تأکید شده است (برای نمونه به این آیات رجوع کنید ).در آیه ۱۰۳ سوره آل عمران ، مسلمانان به وضوح مأمور شده اند که به ریسمان الاهی (حَبلِ اللّه ) چنگ بزنند و پراکنده نشوند.در این آیه ، برای تأکید بیش تر بر ارزش هم بستگی ، وضع پیش از اسلامِ مردم عرب به آنان یادآوری شده است .مفسران در تفسیر حبلِ اللّه اقوال گوناگونی ذکر کرده اند، که از مجموع آن ها بر می آید مراد از چنگ زدن به حبل اللّه در این آیه ، امر به گرد هم جمع شدن (جماعت ) و ائتلاف است ، چنان که طبری پاره ای از روایاتِ راجع به این موضوع را آورده است (برای آگاهی بیشتر به این منابع رجوع کنید ).
کاربرد واژه جماعت در احادیث
در احادیث نیز مسلمانان با تعابیر گوناگون ، از جمله لزوم جماعت ، تشویق به هم بستگی اجتماعی تحت لوای اسلام شده اند.
← پیکره واحد
با وجود تکرار واژه جماعت در احادیث شیعه و سنّی ملاحظه می شود بیان امامان شیعه و احادیث اهل سنّت درباره مراد از این واژه متفاوت است .بر اساس حدیثی که امام صادق علیه السلام از قول
پیامبر اکرم نقل کرده ، جماعت به معنای اهل حق است ، هر چند تعداد آنان کم باشد اما، در تلقی اهل سنّت ، مراد از جماعت ، عالمان و مجتهدان اهل سنّت و مراد از تارکان جماعت ، مخالفان اجماع اهل سنّت اند. هم چنین سال ۴۰ یا ۴۱، به مناسبت صلح میان معاویه و امام حسن علیه السلام و وحدت کلمه بر سر یک خلیفه ، عام الجماعة نام گرفته است .
معنای عزلت در احادیث
...
wikifeqh:
صحاح سته می باشد.
لفظ جماعت در احادیث شیعه ، بیشتر کاربرد لغوی دارد؛ اما، به نوشته
کلباسی در برخی موارد کلینی جماعت را به معنای «عدّه » به کار برده است که نزد او معنای خاصی دارد.
کاربرد اصطلاحی لفظ جماعت
این لفظ، دو کاربرد اصطلاحی دارد:۱- یک کاربرد آن در تعبیراتی نظیر «اهل السنّة و الجماعة » است که به مذهب اهل سنّت اشاره دارد و کاربرد آن مبتنی است بر
روایتی از پیامبر اکرم و دلایل دیگر می باشد. ۲- کاربرد اصطلاحی دیگر آن ، بیشتر در کتابهای حدیثی است که ، به منظورِ رعایت اختصار، به معنای مجموع صاحبان صحاح سته است و ظاهراً، به سبب تعلقات
مذهبی ، گاه برخی مؤلفان صحاح سته از آن استثنا شده و گاه برخی دیگر از مؤلفان به این جمع افزوده شده اند.
← مثال
(۱) ابن حجر عسقلانی ، لسان المیزان ، حیدرآباد دکن ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱، چاپ افست بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱.(۲) ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم ، بیروت ۱۴۱۲.(۳) محمود ابوریه ، اضواء علی السنة المحمدیة ، أو، دفاع عن الحدیث ،
مصر ۱۳۸۳/۱۹۶۳ .(۴) شهفوربن طاهر اسفراینی ، التبصیر فی الدین و تمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین ، چاپ محمد زاهد کوثری ،)
قاهره (۱۹۵۵.(۵)
ذهبی ، تاریخ الاسلام.(۶) جعفر سبحانی ، کلیات فی علم الرجال ، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.(۷) محمد شوکانی ، نیل الاوطار: شرح منتقی الاخبار من احادیث سیدالاخیار، مصر: شوکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابی الحلبی ، بی تا.(۸) چاپ افست بیروت ، بی تا.(۹) ابوالهدی کلباسی ، سماء المقال فی تحقیق علم الرجال ، چاپ محمدعلی روضاتی اصفهانی ، قم ۱۳۳۲ ش .(۱۰) یوسف بن عبدالرحمان مزّی ، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال ، چاپ بشار عواد معروف ، بیروت ۱۴۲۲/ ۲۰۰۲.(۱۱) حسین بن محمدتقی نوری ، خاتمه مستدرک الوسائل ، قم ۱۴۱۵ ـ۱۴۲۰؛