کلمه جو
صفحه اصلی

چله


مترادف چله : اربعین، چهلم، ریاضت چهل روزه، چله نشینی، سردترین چهل روززمستان، گرم ترین چهل روز تابستان، تار، زه کمان، وتر، زه، اعتکاف، عزلت، زاویه، زاویه ریاضت، اوج گرما، چهل روز نخست تابستان اوج سر

فارسی به انگلیسی

period of 40 days especially of retirement and asceticims orof fasting, bowstring, selvage


period of 40 days bowstring, cord, period of 40 days especially of retirement and asceticims orof fasting, selvage

cord


مترادف و متضاد

اربعین، چهلم


ریاضت‌چهل روزه، چله‌نشینی


سردترین چهل روززمستان


گرم‌ترین چهل روز تابستان


تار


bowstring (اسم)
زه، چله، زه کمان

زه‌کمان، وتر، زه


اعتکاف، چله‌نشینی، عزلت


زاویه، زاویه ریاضت


اوج‌گرما، چهل روز نخست تابستان


اوج‌سر


۱. اربعین، چهلم
۲. ریاضتچهل روزه، چلهنشینی
۳. سردترین چهل روززمستان
۴. گرمترین چهل روز تابستان
۵. تار
۶. زهکمان، وتر، زه
۷. اربعین، چهلم
۸. اعتکاف، چلهنشینی، عزلت
۹. زاویه، زاویه ریاضت
۱۰. اوجگرما، چهل روز نخست تابستان اوجسر


فرهنگ فارسی

نخ تابیده، نخ که ازتارهای باریک تابیده شود، منسوب به چهل، چهل روزه روزچهلم وقوع امری
( اسم ) ۱ - چهل روز که زن بعد از زادن گذراند تا پاک شود . ۲ - چهل روزی که درویشان در گوشه ای نشینند و عبادت کنند و ریاضت کشند . ۳ - روز چهلم مرگ عزیزی . ۴ - روز چهلم شهادت امام حسین اربعین بیستم صفر . ۵ - چهلمین روز تولد کودک که مراسمی برپا کنند. ۶ - اربعین ( اعم از چهل روز یا چهل سال ) . ۷ - مدتی معین از فصل زمستان و فصل تابستان . یا چل. بزرگ . ۱ - چهل روز از زمستان که آغاز آن مطابق اول جدی و هفتم دی ماه جلالی و بست و دوم دسامبر فرنگی است و پایانش شانزدهم بهمن ماه جلالی و سی ام ژانوی. فرنگی است . ۲ - چهل روز از تابستان که اول آن مطابق است با پنجم تیر ماه جلالی و آخر آن یازدهم مرداد ماه جلالی . یا چل. کوچک . ۱- بیست روز از فصل زمستان که آغاز آن از هفدهم بهمن ماه جلالی شروع میشود و در پنجم اسفند ماه پایان می یابد . ۲ - بیست روز. تابستان که آغاز آن دوازدهم مرداد ماه و آخر آن روز اول شهریور ماه باشد . یا چل. تابستان . گرمای سخت . یا چل. زمستان . سرمای سخت .
دهی از دهستان بربرود بخش الیگودرز شهرستان بروجرد

فرهنگ معین

(چِ لِّ ) (اِ. ) نخ تابیده .
( ~. ) (اِ. ) ۱ - چهل روز بعد از زایمان . ۲ - چهل روزی که درویشان در گوشه ای نشینند و به عبادت و ریاضت پردازند. ۳ - چهلمین روز درگذشت کسی . ۴ - اربعین (اعم از چهل روز یا چهل سال ). ۵ - مدتی معین از فصل زمستان و فصل تابستان . ، ~ بزرگ الف - چهل روز از زم
( ~. ) [ تر. ] (اِ. ) زه کمان ، وتر.

(چِ لِّ) (اِ.) نخ تابیده .


( ~.) (اِ.) 1 - چهل روز بعد از زایمان . 2 - چهل روزی که درویشان در گوشه ای نشینند و به عبادت و ریاضت پردازند. 3 - چهلمین روز درگذشت کسی . 4 - اربعین (اعم از چهل روز یا چهل سال ). 5 - مدتی معین از فصل زمستان و فصل تابستان . ؛ ~ بزرگ الف - چهل روز از زمستان که آغاز آن مطابق هفتم دی ماه جلالی و پایانش شانزدهم بهمن ماه جلالی است . ب - چهل روز از تابستان که اول آن مطابق است با پنجم تیرماه جلالی و آخر آن یازدهم مرداد ماه جلالی می باشد. ؛~ کوچک الف - بیست روز از فصل زمستان که آغاز آن از هفدهم بهمن ماه جلالی شروع می شود و در پنجم اسفند ماه پایان می یابد. ب - بیست روز تابستان که آغاز آن دوازدهم مردادماه و آخر آن روز اول شهریور ماه می باشد.


( ~.) [ تر. ] (اِ.) زه کمان ، وتر.


لغت نامه دهخدا

چله. [ چ ِل ْ ل َ / ل ِ ] ( اِ ) ریسمانی باشد که از پهنای کار جولاهگان زیاد آید و آن را ببافند و به انگشت پیچیده در جایی گذارند. ( برهان ) ( انجمن آرا ) ( ناظم الاطباء ). تار جولایان که در مقابل پود است. ( از لغت محلی شوشترنسخه خطی ). چند رشته نخ از مجموعه نخهایی که تارهای پارچه نخی یا ابریشمی را تشکیل دهد ( در تداول جولاهگان فیض آباد محولات بخش تربت حیدریه ). || زه کمان را نیز گویند. ( برهان ) ( انجمن آرا ) ( از آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ). چله کمان. وتر. جُلاهِق. ( منتهی الارب ). و رجوع به زه شود :
نرمی مکن که سختی ایام میکشی
از آهن است چله کمان کیاده را.
محسن تأثیر ( از آنندراج ).

چله. [ چ ِل ْ ل َ / ل ِ ] ( اِ ) چهل روز باشد که زن بنشیند از بعد زادن تا بدانگه که پاک شود، بدان چهل روز به گرمابه نشود و نماز نکند. گویند به چله در است. ( فرهنگ اسدی ). چهل روز ایام نفاس زن پس از زائیدن. ( ناظم الاطباء ) :
برافشاندم خدوآلود چله در شکاف او
چو پستان مادر اندر کام بچه ی ْ خرد در چله.
عسجدی ( از فرهنگ اسدی ).
|| چهل روزی که درویشان در گوشه ای نشینند و روزه دارند و عبادت کنند. ( برهان ). چهل روزی که درویشان و مرتاضان برای ذکر و فکر و طاعت و عبادت خلوت گزینند. ( انجمن آرا ). ایام معهود که مرتاضان در آن خلوت گزینند و ریاضت کشند. ( آنندراج ). چهل روزی که مرتاضان و درویشان در گوشه ای نشسته روزه دارند و عبادت میکنند. ( ناظم الاطباء ).صوم الاربعین. ( حاشیه برهان قاطع چ معین از دائرةالمعارف اسلام ). مدت چهل روز که صوفیه در ریاضت گذرانند. عبادت خاص یا ریاضت و ترک حیوانی در مدت چهل روز مرصوفیان و مرتاضان را. چهل روزی که در آن مرتاضان و درویشان چله نشینند.چهل روز ترک حیوانی گفتن و دیگر ریاضات ورزیدن :
پس از پنجاه چله درچهل سال
مزن پنجه درین حرف ورق مال.
نظامی.
|| چهلم مرگ عزیزی ، چون اربعین امام حسین ( ع ) چله امام. روز چهلم مرگ عزیزی که درآن روز عزاداری کنند و مراسم خاص به جای آرند. چهلمین روز مرگ کسی که در آن روز مجلسی برای طلب آمرزش او به پای دارند و اِطعام مساکین کنند و بازماندگان و منسوبان وی به سر خاک مرده روند. روزی که در آن چله مرگ عزیزی را گیرند. روزی که عزای چهلم مرده را منعقد سازند. || چهلمین روز عمر کودک ، که در آن روز مراسم چل روزگی طفل را گیرند. روز چهلم تولد نوزاد. چهلم کودک نوزاده. چهل روز اول عمر نوزاد، که در چل روزگی طفل را شست و شوی داده ، آب چله ریزند. روز چهلم ولادت طفل که در آن روز چله کودک را گیرند و آب چله طفل را ریزند. و رجوع به چهلم شود. || اربعین. ( نصاب ). مطلق اربعین ، اعم از چهل روز یا چهل سال. مخفف چهله. چهل روز :

چله . [ چ ِ ل َ ] (اِخ ) دهی از دهستان ماهیدشت بالا بخش مرکزی شهرستان کرمانشاهان که در 21 هزارگزی جنوب باختری کرمانشاه و 2 هزارگزی قیماس واقع است . دشت و سردسیر است و 285 تن سکنه دارد. آبش از رودخانه ٔ مرک . محصولش غلات ، حبوبات ، لبنیات و صیفی . شغل اهالی زراعت و گله داری و راهش از طریق قیماس اتومبیل رو است . این آبادی در دو محل به چله علیا و چله سفلی مشهور است که سکنه ٔ چله علیا 205 تن میباشد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).


چله . [ چ ِل ْ ل َ ] (اِخ ) دهی از دهستان بربرود بخش الیگودرز شهرستان بروجرد که در 54 هزارگزی باختر الیگودرز و انتهای راه مالرو سراوند واقع است . کوهستانی و معتدل است و 116 تن سکنه دارد. آبش از چشمه و قنات . محصولش غلات و لبنیات . شغل اهالی زراعت و گله داری وراهش مالرو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6).


چله . [ چ ِل ْ ل َ / ل ِ ] (اِ) ریسمانی باشد که از پهنای کار جولاهگان زیاد آید و آن را ببافند و به انگشت پیچیده در جایی گذارند. (برهان ) (انجمن آرا) (ناظم الاطباء). تار جولایان که در مقابل پود است . (از لغت محلی شوشترنسخه ٔ خطی ). چند رشته نخ از مجموعه ٔ نخهایی که تارهای پارچه ٔ نخی یا ابریشمی را تشکیل دهد (در تداول جولاهگان فیض آباد محولات بخش تربت حیدریه ). || زه کمان را نیز گویند. (برهان ) (انجمن آرا) (از آنندراج ) (از ناظم الاطباء). چله ٔ کمان . وتر. جُلاهِق . (منتهی الارب ). و رجوع به زه شود :
نرمی مکن که سختی ایام میکشی
از آهن است چله کمان کیاده را.

محسن تأثیر (از آنندراج ).



چله . [ چ ُل ْ ل َ ] (اِ) به معنی آلت تناسل است که چر و چل و چورک و چول نیز گویند :
برافشاندم خدوآلود چله در شکاف او
چو پستان مادر اندر کام بچه ی خرد در چله .

عسجدی (از فرهنگ اسدی ).



چله . [ چ ِل ْ ل َ ] (اِخ ) یکی از دهستانهای بخش گیلان شهرستان شاه آباد که در قسمت علیای دره کیلان ؛ که دره ای است در جهت شمال باختری بجنوب خاوری ، واقع است و سلسله کوه سرکش ، مله نی ، کوه کچل و قلاجه در شمال و سلسله کوه سرابان باباگیر و بلاله در جنوب این دهستان قرار دارند هوای قسمت علیای دهستان سردسیر و قسمت سفلی معتدل است و ساکنین دهستان در داخل آن ییلاق قشلاق کرده در سیاه چادر و آلاچیق زندگی می کنند. دامنه ٔ کوه های شمال دهستان که برآفتاب است محل قشلاق و دامنه ٔ کوه جنوبی که بر نسار است محل ییلاق ساکنین است . آبش از چشمه سارهای متعدد و زه آب رودخانه ٔ محلی ، محصولات عمده اش غلات ، پنبه ، ذرت ، لبنیات ، مختصر توتون و سایر محصولات دیمی است و راهش راه شوسه ٔ گیلان به شاه آباد و ایلام است که از وسط این دهستان می گذرد. دهستان چله دارای سیزده مزرعه و 5000 نفر سکنه است و اسامی مزارع و چشمه سار و تعداد خانوار تقریبی آنها به شرح زیر است :
مزرعه چهارمله 20 خانوار
چال وارگه 150 ""
چال آب کبود 20 ""
چشمه نظامی 120 ""
چشمه زینل خانی 60 ""
مزرعه سماوات 25 ""
مزرعه بندگیوه کش 70 ""
مزرعه زیارتگاه حضرت سلیمان 50 ""
مزرعه برآفتاب 70 ""
مزرعه نسار 70 ""
مزرعه نسارو برآفتاب 50 ""
مزرعه کلاه دراز امیر خان 80 ""
مزرعه داربید جولنمیر 100 ""
جمع. 885 خانوار.
(از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).


چله . [ چ ِل ْ ل َ / ل ِ ] (اِ) چهل روز باشد که زن بنشیند از بعد زادن تا بدانگه که پاک شود، بدان چهل روز به گرمابه نشود و نماز نکند. گویند به چله در است . (فرهنگ اسدی ). چهل روز ایام نفاس زن پس از زائیدن . (ناظم الاطباء) :
برافشاندم خدوآلود چله در شکاف او
چو پستان مادر اندر کام بچه ی ْ خرد در چله .

عسجدی (از فرهنگ اسدی ).


|| چهل روزی که درویشان در گوشه ای نشینند و روزه دارند و عبادت کنند. (برهان ). چهل روزی که درویشان و مرتاضان برای ذکر و فکر و طاعت و عبادت خلوت گزینند. (انجمن آرا). ایام معهود که مرتاضان در آن خلوت گزینند و ریاضت کشند. (آنندراج ). چهل روزی که مرتاضان و درویشان در گوشه ای نشسته روزه دارند و عبادت میکنند. (ناظم الاطباء).صوم الاربعین . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین از دائرةالمعارف اسلام ). مدت چهل روز که صوفیه در ریاضت گذرانند. عبادت خاص یا ریاضت و ترک حیوانی در مدت چهل روز مرصوفیان و مرتاضان را. چهل روزی که در آن مرتاضان و درویشان چله نشینند.چهل روز ترک حیوانی گفتن و دیگر ریاضات ورزیدن :
پس از پنجاه چله درچهل سال
مزن پنجه درین حرف ورق مال .

نظامی .


|| چهلم مرگ عزیزی ، چون اربعین امام حسین (ع ) چله ٔ امام . روز چهلم مرگ عزیزی که درآن روز عزاداری کنند و مراسم خاص به جای آرند. چهلمین روز مرگ کسی که در آن روز مجلسی برای طلب آمرزش او به پای دارند و اِطعام مساکین کنند و بازماندگان و منسوبان وی به سر خاک مرده روند. روزی که در آن چله ٔ مرگ عزیزی را گیرند. روزی که عزای چهلم مرده را منعقد سازند. || چهلمین روز عمر کودک ، که در آن روز مراسم چل روزگی طفل را گیرند. روز چهلم تولد نوزاد. چهلم کودک نوزاده . چهل روز اول عمر نوزاد، که در چل روزگی طفل را شست و شوی داده ، آب چله ریزند. روز چهلم ولادت طفل که در آن روز چله ٔ کودک را گیرند و آب چله ٔ طفل را ریزند. و رجوع به چهلم شود. || اربعین . (نصاب ). مطلق اربعین ، اعم از چهل روز یا چهل سال . مخفف چهله . چهل روز :
چله ای در خم برآر و چله ای اندر سبو
همچو می صافی شو آنگه در دل مینا نشین .

باقرکاشی (از آنندراج ).


و رجوع به اربعین شود. || در تداول عامه ، به قسمتی از فصل زمستان و تابستان اطلاق شود. مدتی معین از فصل زمستان و نیز تابستان . رجوع به ترکبیات این کلمه شود.
- چله ٔ بزرگ (... زمستان و ... تابستان ) ؛ چهل روز از موسم زمستان که آغاز آن مطابق اول دی ماه ، (هفتم دی ماه جلالی )و پایانش دهم بهمن ماه (شانزدهم دی ماه جلالی ) است . و چهل روز از موسم تابستان که اول آن مطابق است با اول تیر ماه (پنجم تیرماه جلالی ) و آخر آن دهم مرداد ماه (شانزدهم مرداد ماه جلالی ) میباشد.
- چله ٔ تابستان ؛ چهل روز اول فصل تابستان که در اصطلاح عامه ، چله ٔ بزرگ نیز نامیده می شود، و گاه کنایه از گرمای سخت هم باشد؛ چله ٔ تابستون .
- چله ٔ زمستان ؛ همان چله ٔ بزرگ است و گاه در تداول عامه ، کنایه از سرمای سخت باشد. چله ٔ زمستون .
- چله ٔ کوچک (... زمستان ، ... تابستان ) ؛ در تداول عامه ، بیست روز از فصل زمستان و بیست روز از فصل تابستان را شامل است ، بدین ترتیب که بیست روزه ٔ زمستان ، از دهم بهمن ماه (هفدهم بهمن ماه جلالی ) شروع شود و آخر بهمن ماه (پنجم اسفند ماه جلالی ) به آخر رسد، و بیست روزه ٔ تابستان ، آغاز آن از دهم مرداد ماه (شانزدهم مرداد جلالی ) و پایان آن آخر مرداد (ششم شهریور جلالی ) باشد.

فرهنگ عمید

۱. نخ تابیده؛ نخی که از تارهای باریک تابیده شود.
۲. زه کمان.


۱. روز چهلم وقوع امری.
۲. ایامی در تابستان و زمستان که اوج شدت گرما یا سرماست.
۳. [مجاز] مکان خلوتی که صوفیان در آن به ریاضت می پردازند.
۴. (تصوف ) چهل روزی که صوفیان در آن به ریاضت و عبادت می پردازند.
* چلهٴ تابستان:
۱. چهل روز اول تابستان.
۲. [مجاز] موسم شدت گرما.
* چلهٴ زمستان:
۱. چهل روز اول زمستان (از اول دی تا دهم بهمن ).
۲. [مجاز] موسم شدت سرما.
* چلهٴ کوچک: بیست روز پس از چلۀ اول زمستان، از دهم بهمن تا آخر بهمن.
* چله گرفتن: (مصدر لازم )
۱. (تصوف ) مدت چهل روز در گوشه ای به سر بردن و به ذکر و عبادت مشغول شدن.
۲. خواندن ذکر و دعاهایی به مدت چهل روز برای گرفتن حاجت.
۳. مراسم روز چهلم فوت کسی را در سر خاک او برگزار کردن.
* چله نشستن: (مصدر لازم ) (تصوف )
۱. مدت چهل روز به آداب چله نشینان در کنجی معتکف شدن و به ریاضت و عبادت پرداختن.
۲. [مجاز] خانه نشین شدن، دوری کردن از معاشرت با مردم
۱. نخ تابیده، نخی که از تارهای باریک تابیده شود.
۲. زه کمان.

۱. روز چهلم وقوع امری.
۲. ایامی در تابستان و زمستان که اوج شدت گرما یا سرماست.
۳. [مجاز] مکان خلوتی که صوفیان در آن به ریاضت می‌پردازند.
۴. (تصوف) چهل روزی که صوفیان در آن به ریاضت و عبادت می‌پردازند.
⟨ چلهٴ تابستان:
۱. چهل روز اول تابستان.
۲. [مجاز] موسم شدت گرما.
⟨ چلهٴ زمستان:
۱. چهل روز اول زمستان (از اول دی تا دهم بهمن).
۲. [مجاز] موسم شدت سرما.
⟨ چلهٴ کوچک: بیست روز پس از چلۀ اول زمستان، از دهم بهمن تا آخر بهمن.
⟨ چله‌ گرفتن: (مصدر لازم)
۱. (تصوف) مدت چهل روز در گوشه‌ای به‌سر بردن و به ذکر و عبادت مشغول شدن.
۲. خواندن ذکر و دعاهایی به مدت چهل روز برای گرفتن حاجت.
۳. مراسم روز چهلم فوت کسی را در سر خاک او برگزار کردن.
⟨ چله‌ نشستن: (مصدر لازم) (تصوف)
۱. مدت چهل روز به آداب چله‌نشینان در کنجی معتکف شدن و به ریاضت و عبادت پرداختن.
۲. [مجاز] خانه‌نشین شدن؛ دوری کردن از معاشرت با مردم


دانشنامه عمومی

به معنای اوج و رأس و بالاترین هم گفته می شود، نظیر چلۀ کوه، چلۀ درخت.


چِله:یلدا



گویش اصفهانی

تکیه ای: čala
طاری: čalla
طامه ای: čalla
طرقی: čalla
کشه ای: čalla
نطنزی: čella


گویش مازنی

/chelle/ چهل روز اول زمستان – چله ی بزرگ – چهل روز بعد از آن را چله ی کوچک گویند & در موسیقی مازندران به هریک از شاخه های نغمات سازی مربوط به سرنا را گوینددر لغت به معنی شاخه ی درخت است & مزاحم - شاخه ی درخت – شاخه ی بریده نردبان درختی که برای بالارفتن از درخت، به جای پله مورد استفاده قرار می گیرد & واحد شمارش در کارگاه بافندگی سنتی برابر با چهل دانه قیوه & گردش و چرخش یا تعویض لحن در موسیقی را گویند

چهل روز اول زمستان – چله ی بزرگ – چهل روز بعد از آن را چله ...


در موسیقی مازندران به هریک از شاخه های نغمات سازی مربوط ...


۱مزاحم ۲شاخه ی درخت – شاخه ی بریده نردبان درختی که برای ...


واحد شمارش در کارگاه بافندگی سنتی برابر با چهل دانه قیوه ...


گردش و چرخش یا تعویض لحن در موسیقی را گویند


واژه نامه بختیاریکا

( چلّه ) به چلّه بیدِن

جدول کلمات

زه کمان, نخ تابیده

پیشنهاد کاربران

هرجا سخن از جعل و تحریف تاریخ باشد ، نام پانترکیسم میدرخشد. . . فقط نمیدونم چرا این همه مشاهیر فرهنگی ، علمی و تمدنی که در ایران هست در صحرای گبی مغولستان نمی بینیم!

چله. ( مازنی ) ، شاخه . "دار چله" - شاخه درخت .

بخش چلو*چال چل او. چلبیان. چهل او.
چال چهل آب . چله*در شهر اندیکا
مسجدسلیمان
محل سکونت تیره های ایل کر منجزی بهداروند *بهادروند *
ایل لر بختیاروند

تیره سیاه منصور طایفه خلیلی بیگیوند پلنگ منجزی
تیره زاهدی خلیلی
تیره گیلان وند خلیلی
طایفه ابوالحسنی منجزی
طایفه مال احمدی منجزی *احمدوند*
طایفه ملکشاه وند لملمی منجزی
طایفه شیخ محمد خالی منجزی
طایفه سهراب بهداروند
طایفه تردی بهداروند
طایفه علاءالدین وند بهداروند
ایل عالی جمالی بختیاروند
طایفه للر*دلیر لر. *بهداروند

اکثر روستاها در مناطق ایلی خود بنا شده
وارگه محمد
وارگه چله
وارگه منج


البته فکر کنم می شه ز کمان

همان چاله به معنی آتشدان و یا اجاق است. با حذف الف و تبدیل آن به فتحه بر روی حرف چ. "چله ی تش" به معنای چاله ی آتش.



چهل روز عبادت کردن قرآن کریم

تسمه ای که به کمان میبندد و تیر را به وسیله آن پرتاب میکنند.

چله معنی اصلیش{زه کمان} است دیگه چیزی نیست

چله جاسوس اسکی و معاون وزیر اسکی بود او از دشمنان کاسه و کریم بود ولی با کوزه دشمنی نداشت!


کلمات دیگر: