انفعالات

[ویکی فقه] انفعالات یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای کیف محسوس غیر راسخ است.
کیف محسوس به لحاظ رسوخ و عدم رسوخ بر دو قسم است:۱. انفعالات؛ اگر کیف محسوس، راسخ نباشد و به سرعت زایل شود؛ مثل: سرخی چهره شخص شرمگین و زردی چهره شخص ترسان، «انفعال» یا «انفعالات» خوانده می شود؛ نظیر: حال از کیف نفسانی. ۲. انفعالیات؛ اگر کیف محسوس، راسخ باشد؛ مانند: گرمی آتش، سفیدی برف، شوری نمک، عطر مشک و گل، «انفعالی» یا «انفعالیات» نامیده می شود؛ نظیر: ملکه از کیف نفسانی.
دیدگاه علامه حلی
کلام علامه حلی در جوهر النضید چنین است: دوم از اقسام آن (کیف) کیفیات محسوس است، و این خود اگر راسخ باشد انفعالیات خوانده می شود؛ مانند سرخی خون و اگر غیر راسخ باشد انفعالات خوانده می شود؛ مانند سرخی فرد شرمگین.
دیدگاه خواجه طوسی
خواجه طوسی در این باره می گوید: «کیفیت را چهار نوع بزرگ باشد: اول کیفیات محسوسه به حواس پنج گانه… و این کیفیات دو گونه بود: راسخ، مانند: زردی زر و سرخی خون، و غیر راسخ، چون: سرخی خَجِل و زردی وَجِل؛ و اول را انفعالیات خوانند و دوم را انفعالات، و امتیاز میان این دو به امور عارضی باشد، نه به امور ذاتی، چه رسوخ و عدمش از عوارض ماهیت بود، نه از مقومات».
مستندات مقاله
...