کلمه جو
صفحه اصلی

بطین

فرهنگ فارسی

بزرگ شکم، مردی که شکمش بزرگ باشد
( صفت ) آنکه شکمش بزرگ باشد بزرگ شکم شکم بزرگ شکم آور .
تصغیر بطن ٠ مصغر بطن ٠ معنی بطین شکمک بود ٠ شکم کوچک ٠ یا منزل دوم از منازل قمرو آن سه کوکب است بر مثال دیگ پایه ها که بر بطن حمل واقع شده است ٠

فرهنگ معین

(بِ ) [ ع . ] (ص . ) آن که شکمش بزرگ باشد، بزرگ شکم .

لغت نامه دهخدا

بطین. [ ب َ ] ( ع ص ) کلان شکم. ( منتهی الارب ). کلان شکم ، یقال : رجل بطین. ( ناظم الاطباء ). شکم آور. ( مهذب الاسماء ). شخص بزرگ شکم. ( فرهنگ نظام ). بزرگ شکم. ( آنندراج ) ( غیاث ). || آنکه شکم وی پر باشد. ( ناظم الاطباء ). || توانگر. ( منتهی الارب ). || دور و بعید، یقال : شاءو بطین. ( منتهی الارب ). دور و بعید. ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). || ( اِخ ) لقب شخصی است. ( آنندراج ). لقب مردی خارجی. ( منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ).

بطین. [ ب ُ طَ ] ( ع اِ مصغر ) تصغیر بطن. ( غیاث ). مصغر بطن. ( ناظم الاطباء ). معنی بطین شکمک بود. ( التفهیم ). شکم کوچک. || منزل دوم از منازل قمر و آن سه کوکب است بر مثال دیگ پایه ها که بر بطن حمل واقع شده است. ( از آنندراج ) . نام منزل دوم است از منازل قمر و آن سه کوکب است در بطن برج حمل. ( فرهنگ نظام ). منزلی است از منازل قمر و هو بطن الحمل. ( مؤید الفضلاء ). یکی از منازل قمر که شکم برج حمل است و آن سه ستاره خرد است که بر صورت دیگ پایه ها واقع شده. ( منتهی الارب ). به اصطلاح نجوم منزل دویم از منازل قمر که در شکم برج حمل واقع گشته و آن سه ستاره خرد است که بر صورت دیگ پایه واقع شده. ( ناظم الاطباء ). نام منزل دوم از منازل قمر و آن سه ستاره باریک است بر شکل مثلث که بر دُم حمل واقع شده. ( غیاث ). نام منزل دوم از [ منازل قمر ]. ( التفهیم ). منزلی است از منزلهای ماه. ( مهذب الاسماء ). از ستارگان منازل قمر است و آن تصغیر بطین است و از اینرو مصغر شده است تا فرقی میان آن و بطن الحوت یکی دیگر از منازل قمر باشدو بطین سه ستاره است بشکل دیگ پایه ها یا مثلث شکلی که دیگ را هنگام طبخ بر آن نهند و آن نزدیک بطن الحمل است یکی ستاره آن تابان و دو دیگر کم نورند و این دو پس از طلوع ستاره تابان برآیند. ( از صبح الاعشی ). منزل دویم از منازل قمر است از آخر شرطین تا بیست و پنج درجه و چهل ودودقیقه وپنجاه ویک ثانیه از حمل. و علمای احکام او را منزلی سعد شمارند. ( یادداشت مؤلف ).سه ستاره تاریکند بر شکل مثلثی بر دنبه حمل ، میان ایشان و میان شرطین مقدار نیزه ای است و ماه گاه گاه او را بپوشاند. و آن منزل دوم از منازل قمر است و رقیب آن ذبانا باشد. ( از جهان دانش ص 116 ) :
ماه و پروین را نگر در قد او
همچنان کز بطن ماهی در بطین.
سعدی.

بطین . [ ب َ ] (ع ص ) کلان شکم . (منتهی الارب ). کلان شکم ، یقال : رجل بطین . (ناظم الاطباء). شکم آور. (مهذب الاسماء). شخص بزرگ شکم . (فرهنگ نظام ). بزرگ شکم . (آنندراج ) (غیاث ). || آنکه شکم وی پر باشد. (ناظم الاطباء). || توانگر. (منتهی الارب ). || دور و بعید، یقال : شاءو بطین . (منتهی الارب ). دور و بعید. (ناظم الاطباء) (آنندراج ). || (اِخ ) لقب شخصی است . (آنندراج ). لقب مردی خارجی . (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء).


بطین . [ ب ُ طَ ] (ع اِ مصغر) تصغیر بطن . (غیاث ). مصغر بطن . (ناظم الاطباء). معنی بطین شکمک بود. (التفهیم ). شکم کوچک . || منزل دوم از منازل قمر و آن سه کوکب است بر مثال دیگ پایه ها که بر بطن حمل واقع شده است . (از آنندراج ) . نام منزل دوم است از منازل قمر و آن سه کوکب است در بطن برج حمل . (فرهنگ نظام ). منزلی است از منازل قمر و هو بطن الحمل . (مؤید الفضلاء). یکی از منازل قمر که شکم برج حمل است و آن سه ستاره خرد است که بر صورت دیگ پایه ها واقع شده . (منتهی الارب ). به اصطلاح نجوم منزل دویم از منازل قمر که در شکم برج حمل واقع گشته و آن سه ستاره ٔ خرد است که بر صورت دیگ پایه واقع شده . (ناظم الاطباء). نام منزل دوم از منازل قمر و آن سه ستاره باریک است بر شکل مثلث که بر دُم حمل واقع شده . (غیاث ). نام منزل دوم از [ منازل قمر ] . (التفهیم ). منزلی است از منزلهای ماه . (مهذب الاسماء). از ستارگان منازل قمر است و آن تصغیر بطین است و از اینرو مصغر شده است تا فرقی میان آن و بطن الحوت یکی دیگر از منازل قمر باشدو بطین سه ستاره است بشکل دیگ پایه ها یا مثلث شکلی که دیگ را هنگام طبخ بر آن نهند و آن نزدیک بطن الحمل است یکی ستاره ٔ آن تابان و دو دیگر کم نورند و این دو پس از طلوع ستاره تابان برآیند. (از صبح الاعشی ). منزل دویم از منازل قمر است از آخر شرطین تا بیست و پنج درجه و چهل ودودقیقه وپنجاه ویک ثانیه از حمل . و علمای احکام او را منزلی سعد شمارند. (یادداشت مؤلف ).سه ستاره ٔ تاریکند بر شکل مثلثی بر دنبه ٔ حمل ، میان ایشان و میان شرطین مقدار نیزه ای است و ماه گاه گاه او را بپوشاند. و آن منزل دوم از منازل قمر است و رقیب آن ذبانا باشد. (از جهان دانش ص 116) :
ماه و پروین را نگر در قد او
همچنان کز بطن ماهی در بطین .

سعدی .



فرهنگ عمید

بزرگ شکم، ویژگی مردی که شکمش بزرگ باشد.

دانشنامه عمومی

به کاسه ی کوچک می گویند شربطین و به صورت خلاصه می گویند بطین


بُطِین (شِکمک) یا دلتا بره یک ستاره است که در صورت فلکی بره (برج حمل) قرار دارد.
نام بطین را ابوریحان بیرونی در آثار خود به کار برده و این نام از آنجا برداشت شده است. در متون قدیمی فارسی و عربی نام بطین را برای سه ستاره کم نور که در صورت فلکی دیگ پایه (شلیاق) واقع شده به کار می بردند و در کتاب جهان دانش در وصف آن ها آمده است که «سه ستارهٔ تاریکند بر شکل مثلثی بر دنبهٔ حمل، میان ایشان و میان شرطین مقدار نیزه ای است و ماه گاه گاه او را بپوشاند.»
بطین در صبح الاعشی این گونه توصیف شده که «از ستارگان منازل قمر است و آن تصغیر بطین است و از اینرو مصغر شده است تا فرقی میان آن و بطن الحوت یکی دیگر از منازل قمر باشد و بطین سه ستاره است بشکل دیگ پایه ها یا مثلث شکلی که دیگ را هنگام طبخ بر آن نهند و آن نزدیک بطن الحمل است یکی ستارهٔ آن تابان و دو دیگر کم نورند و این دو پس از طلوع ستاره تابان برآیند.

دانشنامه آزاد فارسی

بُطِیْن (Botain)
نامِ مشترک ستاره های اپسیلون، رو، دلتا، پی و زتا در صورت فلکی حَمَل؛ و نیز نام منزل دوم قمر. نیز ← منازل_قمر.


کلمات دیگر: