لائوس

مختصات: ۱۷°۵۸′ شمالی ۱۰۲°۳۶′ شرقی / ۱۷٫۹۶۷°شمالی ۱۰۲٫۶۰۰°شرقی / 17.967; 102.600
Wikipedia contributors, "Laos," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Laos&oldid=490304956 (accessed May 5, 2012).
لائوس با نام رسمی جمهوری دموکراتیک خلق لائوس کشوری است در جنوب شرقی آسیا. پایتخت و بزرگ ترین شهر آن وین تیان است که در کنار رود مکونگ قرار دارد. لائوس یک جمهوری سوسیالیستی تک حزبی است. این کشور از شمال غرب با میانمار، از شمال با چین، از شمال شرق و شرق و جنوب شرق با ویتنام، از جنوب با کامبوج و از جنوب غرب و غرب با تایلند مرز مشترک دارد.
پیشینه لائوس به یک قلمرو پادشاهی بازمی گردد که از سده ۱۴ تا سده ۱۸ میلادی وجود داشت ولی بعداً به سه پادشاهی کوچک تر تقسیم شد. در سال ۱۸۹۳ این نواحی به تحت الحمایگی فرانسه درآمد و سه پادشاهی که لوآنگ پرابانگ، وین تیان و چامپاساک نام داشتند متحد شده و کشور لائوس را تشکیل دادند. لائوس پس از اشغال توسط ژاپن در سال ۱۹۴۵، مدت کوتاهی مستقل شد اما پس از آن دوباره به سیطره فرانسه درآمد ولی در سال ۱۹۴۹ به آن خودمختاری اعطا شد. لائوس در سال ۱۹۵۳ مستقل شد حکومت پادشاهی مشروطه سیساوانگ ونگ بر آن حاکم شد. کمی پس از استقلال چنگ داخلی درازمدتی روی داد که به سرنگونی پادشاهی و به قدرت رسیدن حزب کمونیستی پاتت لائو در سال ۱۹۷۵ انجامید.
تاریخ لائوس به پادشاهی لان ژانگ می رسد که در سده چهاردهم میلادی بنیاد شد و تا سده هیجدهم ادامه یافت. در سده هیجده، سیام بر امیرنشین های باقی مانده از دوره لان ژانگ چیرگی یافت. شاه سیام برای جلوگیری از جنگ با فرانسه، سرزمین هایی از خاک خود را با نام لائوس به فرانسه بخشید و این سرزمین ها در سال ۱۸۹۳ به هندوچین فرانسه ضمیمه شدند.

لایوس (به انگلیسی: Laius) در اسطوره های یونان، پادشاه تب است.
فهرست شخصیت ها، مکان ها و رویدادهای افسانه ای یونان باستان
آابپتجچخدرزژسشفکگلمنوهی
پسر لایداکوس بود. هنگامی که آمفیون و زئوس تب را تسخیر کردند به کمک مردم به دربار پلوپس پناه برد. پس از مرگ دو مهاجم به سرزمین خود بازگشت و تاج و تخت را پس گرفت. اما پسر کوچک پلوپس، خروسیپوس را ناجوانمردانه ربود و دچار نفرین شد. با یوکاسته ازدواج کرد و صاحب پسری به نام اودیپ شد. پیشگویان به لایوس گفتند که توسط پسری که از یوکاسته خواهد داشت، کشته خواهد شد. او نیز اودیپ را پس از تولد طرد کرد. اودیپ توسط چوپانان به پولوبوس پادشاه کورنت سپرده شد. در جوانی با لایوس روبه رو شد و نادانسته در نزاعی پدر را کشت و با مادرش ازدواج کرد.

لائوس (Laos)
باغ بوداها، لائوس
باغ بوداها، لائوس
موقعیت. جمهوری دموکراتیک خلق لائوس در آسیای جنوب شرقی و در بخش شمالی شبه جزیرۀ هندوچین قرار دارد. این کشور از شمال به چین، از شرق به ویتنام، از جنوب به کامبوج، و از غرب به تایلند و میانمار (برمه) محدود می شود. لائوس ۲۳۶,۸۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و شهر وین تیان پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور محصور در خشکی لائوس از نظر توپوگرافی به سه بخش متمایز تقسیم می شود: ۱ـ کوه های پرشیب و پوشیده از جنگل ترونگ سون یا ارتفاعات آنام که سراسر نواحی شرقی کشور را دربر گرفته و مرز میان لائوس و ویتنام را تشکیل می دهد. بلندترین نقطۀ کشور، کوه پوبیا با ارتفاع ۲,۸۱۹ متر، در مرکز شمالی ارتفاعات مزبور جا دارد و بلندی کوه های جنوبی آن به ۱,۹۸۰ متر می رسد. ۲ـ جلگۀ آبرفتی و حاصل خیز سواحل رود مکونگ که سراسر نواحی غربی کشور را از شمال به جنوب دربر گرفته و کشور تایلند را از لائوس جدا می کند. عرض جلگۀ مزبور در جنوب بسیار کم و در شمال گسترده تر و وسیع تر است. ۳ـ حد فاصل میان کوه های شرقی و جلگۀ مکونگ را سه جلگۀ مرتفع جارس در شمال، خاموآن در مرکز، و بولووِنس در جنوب تشکیل داده است. علاوه بر رود بزرگ مکونگ، که در مرزهای غربی لائوس روان است، رودخانه های متعدد دیگری در این کشور جریان دارند که همگی از ارتفاعات شرقی سرچشمه می گیرند و به رود مکونگ می ریزند؛ رودهای او، تا، کادینگ، بانگفایی و بانگهیانگ از آن جمله اند. کشور لائوس به هفده استان تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از وینتیان، پاکسِه، لوانگ پرابانگ، ساراوانه، ساواناخِت، سایابوری، و پونهونگ. اقلیم لائوس مونسونی و در سراسر سال بسیار گرم است و فصل بارندگی های شدید آن از اردیبهشت تا مهر به درازا می کشد. میانگین دمای شهر وینتیان در دی ماه۲۱.۱ درجۀ سانتی گراد و در تیرماه۲۷.۲ درجۀ سانتی گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۱,۷۱۵ میلی متر می رسد. تقریباً ۵۴ درصد (۱۲.۴میلیون هکتار) از اراضی لائوس را جنگل فراگرفته و فیل، ببر چیتا، خرس، بز کوهی، گراز، آهو، پستان داران کوچک و نیز خزندگانی چون مار و بزمجه و امثال آن حیات وحش این کشور را تشکیل داده اند.
اقتصاد. تقریباً سه چهارم از نیروی کار لائوس به کشاورزی اشتغال دارند و برنج، نیشکر، ذرت، سیب زمینی شیرین، کاساوا، آناناس، صیفی جات، و مرکبات از مهم ترین محصولات کشاورزی آن محسوب می شود؛ کشت تریاک، که در کنترل دولت قرار دارد، نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. گاو، گوسفند، گاومیش، خوک، بز، و ماکیان نیازهای دامی آن را تأمین می کنند. چوب های سخت جنگلی، که حجم آن به حدود ۵میلیون متر مکعب می رسد، و نیز ادویه و روغن های گیاهی بخشی از اقلام صادراتی این کشور را تشکیل می دهند. لائوس از نظر معادنی چون زغال سنگ، فلزات و سنگ های قیمتی نسبتاً غنی است و صنایع آن بیشتر بر تولید مواد اولیه، مواد شوینده، سیگار، نوشابه، و مواد پلاستیکی متمرکز است.
حکومت و سیاست. لائوس دارای نظام جمهوری خلق تک حزبی با یک نهاد قانون گذاری است. مجلس ملی کشور از ۱۰۹ عضو منتخب مردم تشکیل شده و دورۀ نمایندگی آنان پنج سال است. رئیس جمهور کشور را اعضای مجلس ملی برمی گزینند و هیچ حزبی در کشور جز حزب انقلابی خلق لائوس اجازۀ فعالیت سیاسی ندارد.
مردم و تاریخ. جمعیت لائوس حدود ۶,۲۳۰,۲۰۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به۲۶.۳ نفر در کیلومتر مربع می رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۹/۱ درصد است و ۸۹ درصد از جمعیت آن را اقوام لائو (لائوسی) تشکیل می دهند. ۵۸ درصد از آنان از آیین بودا پیروی می کنند و ۷۳ درصدشان در روستاها به سر می برند و زبان رسمی آنان لائو است. میانگین امید به زندگی در لائوس ۵۳ سال است و ۴۷ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. نخستین گروه از اقوام لائو در قرن ۸م از چین جنوبی به این سرزمین وارد شدند و دولت پادشاهی لانخانگ (سرزمین ۱میلیون فیل) را در قرن ۱۴م تأسیس کردند. در قرن های بعد بارها مورد هجوم برمه ای ها، ویتنامی ها، و تایلندی ها قرار گرفت. این کشور در ۱۸۹۳، تحت الحمایگی فرانسه را پذیرفت و تا ۱۹۰۷ سراسر آن به تصرف فرانسه درآمد. ارتش ژاپن در جنگ جهانی دوم این سرزمین را اشغال کرد و در پایان جنگ (۱۹۴۵) زمزمه های استقلال خواهی و جدایی از فرانسه در این کشور آغاز شد و در ۱۹۴۷ با رهبری خاندان سلطنتی لوانگ پرابانگ اعلام استقلال کرد. دولت فرانسه در ۱۹۴۶ دوباره لائوس را اشغال کرد و دولت آن کشور را سرنگون ساخت و سرانجام نهضت های آزادی خواهانه و شورش های مردم لائوس در ۲۳ اکتبر ۱۹۵۳ دولت فرانسه را وادار کرد که استقلال کامل این کشور را به رسمیت بشناسد. چپ گراها در انتخابات ۱۹۵۸ به پیروزی رسیدند و دولت امریکا که از پیروزی کمونیست ها در هندوچین نگران بود، رودرروی آنان قرار گرفت و جنگ خونین لائوس و امریکا تا ۱۹۷۵ ادامه یافت و در آن سال دولت پادشاهی لائوس سرنگون شد و نظام جمهوری دموکراتیک خلق لائوس بر کشور حاکم گردید.

لائوس با نام رسمی جمهوری دمکراتیک خلق لائو، به طور گفتاری موانگ لائو/س گفته می شود؛ کشوری خشکی فراگرفته در دل شبه جزیرهٔ هندوچین در سرزمین جنوب شرقی آسیاست.
• «پرچم کنونی : پرچم جنبش پانت لائو در سال ۱۹۷۹ به هنگامی که لائوس یک جمهوری کمونیست گردید، به عنوان پرچم کشور برگزیده شد. رنگ آبی در این پرچم نشانهٔ رود مکونگ است و دایرهٔ سفید نشانهٔ ماه می باشد. رنگ قرمز نیز نشانهٔ وحدت مردم لائوس شمرده شده است.» در اثرش چاپ ۱۳۷۰/ ۱۹۹۱م -> رسول خیراندیش