فرم

فرم (هنرهای تجسمی). «فرم» یکی از اصطلاحات کلیدی است که استفاده از آن در مباحث هنری بسیار رایج است، به گونه ای که می توان آن را یکی از مهم ترین مفاهیم پایه ای هنر در نظر گرفت. با شنیدن یا مشاهده فرم، از این واژه یک مفهوم محسوس مشترک بین عموم استنباط می شود. اما ارائه تعریفِ دقیق و تحلیلی آن با بیانی صریح دشوار است.
کمتر اصطلاحی را می توان یافت که به اندازهٔ فرم دوام یافته باشد. این اصطلاح از زمان رومی ها تاکنون به کار رفته است و کمتر اصطلاحی تا این حد بین المللی است. واژهٔ لاتینی forma به بسیاری از زبان های امروزی راه یافته است؛ در زبان های ایتالیایی، اسپانیایی و لهستانی و روسی به همان صورت به کار می رود، و در زبان های دیگر با اندکی تغییر همراه است.
مفهوم فرم نزد عموم مردم همچون مفاهیم بنیادینی چون فضا، هستی و زمان جزو بدیهیاتی است که هرکس علاوه بر ارتباطی که در چارچوب ادراک خود از جهان و محیط زندگی با آن ها دارد، در حیطهٔ تخصص و فعالیت حرفه ای خود نیز به گونه ای خاص و از زاویه ای ویژه آن را تبیین می کند. به علاوه بازبودن حیطه معنایی «فرم» و امکان به وجود آمدن سوء تفاهم در درک مفهوم این واژه اساسی، ضرورت پرداختن به وجوه مختلف معنایی آن را تأکید می کند.
این واژه همان قدر که دوام زیادی داشته، ابهام فراوانی نیز دارد. واژه های لاتینی forma همان ابتدا جایگزین دو کلمهٔ یونانی morphe و eldos شده است. کلمهٔ morphe را بیشتر به فرم های مشهود اطلاق می کردند و eldos را در مورد فرم های ذهنی (مفهومی) به کار می بردند. این میراث دوگانه تا حد زیادی در گوناگونی معانی فرم مؤثر بوده است.