جنگ داخلی روسیه (روسی: Гражда́нская война́ в Росси́и, تلفظ، گرانژدانسکایا ووینا وی روسی ; نوامبر 1917 – 25 اکتبر 1922) یک جنگ داخلی چند حزبی در قلمرو امپراتوری روسیه سابق بود که بلافاصله پس از انقلاب روسیه آغاز شد که درآن جناح های سیاسی رای بدست گرفتن قدرت بایکدیگر به رقابت پرداختند. دو گروه بزرگ نظامی به نام ارتش سرخ، که برای منافع بلشویک های کمونیست به رهبری ولادیمیر لنین می جنگیدند، و نیروهای متحدی که اتحادیه ناپایداری از گروه های بلشویک ستیز بودند. آنها در اصطلاح عامه ارتش سفید خوانده می شدند که دارای منافع مختلفی مانند سلطنت طلبی، اقتصاد سرمایه داری و فرم های دیگری از نوع سوسیالیسم، هرکدام با عقاید دموکراسی و ضد دموکراسی بودند. علاوه برآن ارتش های غیرایدئولوژی موسوم به ارتش سبزها با بلشویک ها و سفیدها مبارزه می کردند. هشت کشور خارجی علیه ارتش سرخ و حمایت از سفیدها که عمدتاً از کشورهای متفقین جنگ جهانی اول بودند که پیروز جنگ شده بودند، در جنگ داخلی مداخله می کردند. ارتش سرخ سفیدها را در سال ۱۹۱۹ در اوکراین و شرق سیبری که تحت رهبری الکساندر کولچک بودند شکست می دهد. باقی مانده سفیدها تحت رهبری پیتر نیکولاویچ ورنگل در شبه جزیره کریمه در اواخر سال ۱۹۲۰ شکست می خورد. جنگ البته تا دوسال دیگر ادامه یافت و نبردهای کوچک با باقی مانده های سفیدها در خاور دور تا سال ۱۹۲۳ ادامه داشت. جنگ درسال ۱۹۲۳ به دلیل تحکیم جایگاه دولت جوان بلشویک اسما پایان یافت ولی مقاومت علیه بلشویک ها تا سال ۱۹۳۴ در آسیای میانه همچنان ادامه داشت. تلفات این جنگ حدود ۷٬۰۰۰٬۰۰۰ تا ۱۲٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر تخمین زده می شود که اغلب آن از غیرنظامیان بودند. جنگ داخلی روسیه به عنوان یکی از بزرگترین فاجعه ملی تلقی می شود که اروپا تابه حال بخود دیده بود.
انقلاب روسیه
انقلاب اکتبر
بسیاری از جنبش های استقلال طلبانه بعداز فروپاشی امپراتوری روسیه ظاهر شدند و برای حفظ استقلال خود در این جنگ شرکت کردند. چندین بخش از امپراتوری روسیه که شامل فنلاند، استونی، لیتوانی و لهستان می شدند، با جنگ های داخلی و استقلال کشورهای مستقل خودرا تأسیس کردند. اما مدت کوتاهی بعد این کشورها (جز فنلاند) توسط شوروی در خلال جنگ داخلی اشغال گردیدند تا زمان فروپاشی شوروی که باری دیگر مستقل شدند.
امپراتوری روسیه در سال ۱۹۱۴ در جنگ جهانی اول در کنار فرانسه و انگلستان بر علیه قدرت های مرکز که شامل امپراتوری آلمان، اتریش-مجارستان و امپراتوری عثمانی جنگید که تلفات بسیاری در جنگ داد و صدمات بسیاری خورد و دچار شکست های بیشتر گشت که باعث رنجش مردم از تزار گشت.
انقلاب فوریه سال ۱۹۱۷ منجر به استعقای نیکولای اول و سپردن سلطنت به برادرش میخائیل گشت که وی از پذیرفتن سلطنت خودداری کرد و در نتیجه دولت موقت روسیه تشکیل می شود. سپس در سپتامبر همان سال رژیم سلطنتی واژگون و جمهوری اعلام می شود.
انقلاب روسیه
انقلاب اکتبر
بسیاری از جنبش های استقلال طلبانه بعداز فروپاشی امپراتوری روسیه ظاهر شدند و برای حفظ استقلال خود در این جنگ شرکت کردند. چندین بخش از امپراتوری روسیه که شامل فنلاند، استونی، لیتوانی و لهستان می شدند، با جنگ های داخلی و استقلال کشورهای مستقل خودرا تأسیس کردند. اما مدت کوتاهی بعد این کشورها (جز فنلاند) توسط شوروی در خلال جنگ داخلی اشغال گردیدند تا زمان فروپاشی شوروی که باری دیگر مستقل شدند.
امپراتوری روسیه در سال ۱۹۱۴ در جنگ جهانی اول در کنار فرانسه و انگلستان بر علیه قدرت های مرکز که شامل امپراتوری آلمان، اتریش-مجارستان و امپراتوری عثمانی جنگید که تلفات بسیاری در جنگ داد و صدمات بسیاری خورد و دچار شکست های بیشتر گشت که باعث رنجش مردم از تزار گشت.
انقلاب فوریه سال ۱۹۱۷ منجر به استعقای نیکولای اول و سپردن سلطنت به برادرش میخائیل گشت که وی از پذیرفتن سلطنت خودداری کرد و در نتیجه دولت موقت روسیه تشکیل می شود. سپس در سپتامبر همان سال رژیم سلطنتی واژگون و جمهوری اعلام می شود.
wiki: جنگ داخلی روسیه