فیزیوکراسی

فیزیوکراسی یا فیزیو کراتیسم به معنی تسلط طبیعت و در واقع آموزه اقتصاد ملی طبیعت است. دوران حیات این مکتب از سال ۱۷۵۸ هم زمان با «تابلوی اقتصادی» دکتر کنه بنیان گذار این مکتب تا سال ۱۷۷۶یعنی در تاریخ انتشار کتاب معروف و ارزشمند «ثروت و ملل» آدام اسمیت است.
نظام های اقتصادی دکتر حسین نمازی.انتشارات شرکت سهامی انتشار. چاپ سوم ۱۳۸۴
ژوزف لاژوژی؛ مکتب های اقتصادی؛ ترجمه جهانگیر افکاری؛ سازمان انتشارات و آموزش اسلامی چاپ اول ۱۳۶۷
در واقع حیات این مکتب هم زمان با پیشرفت علوم و فنون مکانیک وگسترش افکار ناتورالیستی (یک جهان بینی فلسفی است که بر اساس آن همه چیز به وسیله طبیعت و طبیعت تنها به وسیله خودش توضیح پذیر است) به وجود آمد.
فیزیوکراتیسم اولین مکتب اقتصادی است که به بیان قواعد علمی اقتصاد پرداخت و بیشترین سهم را در شکل گیری اصول اولیه نظام اقتصادی سرمایه داری داشت. مبنای این مکتب بر پایه فلسفه دئیسم استوار بود. دئیسم یا «مکتب خداپرستی طبیعی» از ریشه لاتین دئوس به معنی خداست که در قرن ۱۷ و ۱۸ پدید آمد و با کلیسا مخالف بود و منکر وحی بود و عقل و ندای طبیعت را برای سعادتمند شدن انسان کافی می دانست و کلاً بر طبق نظر این فلسفه خداوند منشأ هستی است و دنیا را خلق نموده و و پس از خلقت هیچ چیز در جریان عالم دخالت نمی کند. در واقع خداوند دخالتی در این دنیا بعد از خلقت نمی کند مانند ساعت سازی که ساعتی را می سازد اما بعد از آن ساعت خود کار می کند ونیازی به دخالت سازنده اش ندارد. همین طور جهان هستی نیز با قواعد طبیعی که خداوند در بدو خلق کردن در آن نهاده به حیات خود بدون نیاز دخالت خدا ادامه می دهد در واقع تعبیر دئیسم از خداوند معمار باز نشسته است.
در واقع در اینجا به روشنی منشأ فکری آزادی اقتصاد و عدم دخالت دولت در اقتصاد دیده می شود چون نظر بر این است که اقتصاد نیز مانند طبیعت با توجه به مکانیسمهایی که در آن وجود دارد به تعادل می رسد و نیازی به دخالت دولت در رسیدن به تعادل ندارد. در واقع فیزیوکراتیسم معتقد است دو نوع نظام در دنیا وجود دارد. یکی نظام طبیعی که شامل قوانین غیرقابل تغییر طبیعی است و در عین حال بهترین نظام ممکن است و دوم نظام های تکوینی که به وسیله انسان به وجود می آیند وبر اساس قوانین حقوقی تنظیم شده اند. از نظر فیزیو کراتها هدف این است که نظام های تکوینی به وجود آمده توسط انسان بر نظام های طبیعی منطبق گردند و طبعاً نظام های اقتصادی ساخته دست بشر نیز باید مانند نظام های طبیعی طوری ساخته شوند که نیازی به دخالت دولت نداشته باشند؛ و وظیفه دولت فقط از بین بردن موانع ساختگی ایجاد آزادی و مالکیت و مجازات افراد متعدی به این دو و همچنین تعلیم قوانین طبیعی است.

[ویکی فقه] فیزیوکراسی اوّلین مکتب اقتصادی است، که به بیان قواعد علمی اقتصادی پرداخت و در شکل گیری اصول اولیّه نظام اقتصاد سرمایه داری، بیش از سایر مکاتب اقتصادی اهمیّت دارد. دوران اوج این مکتب سال ۱۷۵۸ میلادی بود، ولی در سال ۱۷۷۶ با انتشار کتاب ثروت ملل آدام اسمیت، پایه های مکتب به لرزه افتاد و می توان گفت این سال، سال پایانی عمر فیزیوکرات ها بوده است.
فیزیوکراسی، در لغت به معنی تسلّط طبیعت در اصطلاح، آموزه اقتصاد ملی طبیعت می باشد. این کلمه، از دو واژه یونانی physis یا طبیعت و kratos یا قدرت طبیعت مشتق می شود. فیزیوکرات ها با نام های "طبیعیّون" و "ارضیّون" نیز شناخته می شوند.
تفضلی، فریدون، تاریخ عقاید اقتصادی، تهران، نی، ۱۳۷۲، چاپ اول، ص۷۲-۷۷.
فیزیوکراسی اوّلین مکتب اقتصادی است؛ که به بیان قواعد علمی اقتصادی پرداخت و در شکل گیری اصول اولیّه نظام اقتصاد سرمایه داری، بیش از سایر مکاتب اقتصادی اهمیّت دارد. مبنای فکری این مکتب، بر پایه فلسفه "دئیسم" استوار است. براساس این فلسفه، خدا منشا جهان هستی است. او عالم طبیعت را براساس قانونمندی هایی به وجود آورده، که طبق آن ها، به صورت خودکار به حیات خویش ادامه می دهد و پس از خلقت، در جریان عالم، هیچ دخالتی نمی کند. ارتباط خداوند با جهان هستی، مانند ارتباط ساعت ساز و ساعت مصروف کلیسای شهر استراسبورگ فرانسه است.
قدیری اصل، باقر، سیر اندیشه های اقتصادی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۴، ص۵۰.
مهمترین متفکران فیزیوکراسی که در گسترش اقتصاد، سهم مهمّی داشتند، عبارتند از:
← دکتر کنه
...