طبیعت

طبیعت، به معنای گستردهٔ کلمه، معادل جهان یا عالم طبیعی، فیزیکی و مادی است. طبیعت در حالت کلی، به پدیدهٔ جهان فیزیکی و همچنین زندگی اشاره دارد؛ و همچنین قلمرو آن از ذرات زیراتمی تا خود گیتی گسترده است.
اگرچه واژهٔ طبیعت امروزه در معناهای مختلفی به کار می رود، اغلب به مفهوم زمین شناسی و حیات وحش اشاره دارد. طبیعت به حوزهٔ کلی انواع متنوع گیاهان و حیوانات زنده و گاهی اوقات نیز به فرآیندهای مرتبط با اشیای بی جان بازمی گردد. دگرگونی های طبیعی، مانند تغییر در آب وهوا و زمین شناسی و همچنین ماده و انرژی که تمام این چیزها و پدیده ها را تشکیل داده است. این اغلب به معنای محیط زیست یا طبیعت وحش، حیوانات وحشی، صخره ها، جنگل ها، سواحل، و به طور کلی چیزهایی که به طور قابل ملاحظه ای با مداخلات انسانی تغییر چندانی نکرده اند، یا با وجود این مداخلات به کار خود ادامه داده اند است. این موضوع نسبتاً قدیمی اشیای طبیعی که هنوز امروزه یافت می شود، به تفاوتی بین اشیای طبیعی و مصنوعی با موجودات مصنوعی که ادراک از آن به مفهوم چیزهایی که توسط خودآگاهی یا ذهن انسان وارد وجود شده اند، اشاره دارد. براساس این زمینهٔ ویژه، واژهٔ «طبیعی» باید از «غیرطبیعی»، «فرا طبیعی» یا «دست ساخته» متمایز گردد. آنچه که انسان، در پدیدآوردن آن، دخالت نداشته باشد را طبیعت گویند. طبیعت، محصول دیالکتیک ذهنی انسان و جهان ابژه ها است. انسان، پیش از زندگی در شهرها، در طبیعت می زیسته است. دگرگونی از ویژگی های طبیعت است. ایرانی ها به طبیعت بکر علاقه زیادی دارند، در همین راستا یک روز را به نام روز طبیعت (سیزده به در) نام گذاری کرده اند و در آن روز به طبیعت گردی می پردازند.
پژوهش و بررسی مفهوم «طبیعت» بخش بسیار بزرگی از دانش بشر را تشکیل می دهد؛ هرچند که بشر خود پاره ای از طبیعت است، «فعالیت های بشری» اغلب به عنوان یک گروه جداگانه از دیگر پدیده های طبیعی مورد بررسی و گفتگو قرار می گیرند.

طبیعت (ابهام زدایی). طبیعت ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
تاریخ طبیعی
عدد طبیعی
لگاریتم طبیعی
منابع طبیعی

طبیعت (nature)
دنیای زنده، شامل گیاهان، جانوران، قارچ ها، همۀ موجودات ذره بینی، و خصوصیات شکل گرفتۀ طبیعی، مانند کوهستان ها و رودخانه ها. از نظر تاریخی، طبیعت معانی چندگانه ای داشته است که بنابه قرارداد به دو مورد محدود شده اند. ۱. طبیعت به جوهر یا کیفیت ذاتی یک چیز اطلاق می شود. از آن جمله است طبیعت انسانی، یعنی خصوصیاتی همگانی که در همۀ مردم مشترک اند. ۲. طبیعت به دنیای مادی و پدیده هایی اطلاق می شود که مستقل از انسان ها عمل می کنند. این تعریف از طبیعت غالباً در مقابل تعاریف ساختگی و قراردادی، یعنی تغییر و تبدیل ترتیب طبیعی اشیا به دست انسان، قرار می گیرد. این که طبیعت برتر یا فروتر از استفاده های انسان از آن و تغییر در آن است، همواره محل بحث بوده است. بسیاری اعتقاد دارند که زمانی انسان ها و طبیعت بخشی از یک کل همساز بوده اند. مسیحیان این دوره را با زندگی آدم و حوا پیش از هبوط می شناسند. بنا به نظر فیلسوف فرانسوی، ژان ژاک روسو، و نیز رومانتسیت ها، هنوز هم حالتی خاص از طبیعت را می توان در رفتار جانوران و کودکان مشاهده کرد. فیلسوف یونان باستان، دیوگنس، و متفکر امریکایی قرن ۱۹، هنری تورو، سعی کردند تا دنیای انسان را کنار گذاشته و به حالتی طبیعی تر برگردند. ایده های مشابهی نیز در جنبش های بوم شناختی به چشم می خورد که در مقابل نابودی طبیعت جبهه می گیرند. پیش تر دیدگاه های طبیعت گرا دربرابر دیدگاه های ماورای طبیعی قرار می گرفت؛ دنیای مادی، که نهایتاً بر پایۀ قوانین پیش بینی پذیر جریان دارد، در مقابل دنیای ماورای طبیعی، آرمانی، و روحی. در اروپای قرون وسطا، وجه تمایز دیگری بین دنیای انفعالی خلق شده و نیروی فیزیکی فعال قائل شدند. چنین نیرویی غالباً تشخص می یافت. از آن جمله اند خدایان یونان باستان، مثل الهه خرمن، خدای زمین، و بعدها، مادر طبیعت. رمانتیست ها مفهوم وجود خلاق را پذیرفته و به آن احترام می گذاشتند. این امر در شعرهای وردزورث به چشم می خورد.

طبیعت (اخلاق). (در لغت به معنای سرشت) در نظر حکمای اسلامی، یکی از دو سبب وجودی خُلْق. سبب دیگر، عادت است. مراد از طبیعت در نظر آن ها استعدادِ داشتنِ حالی است که از اصل مزاج آدمی سرچشمه می گیرد، چنان که برخی زودرنج اند، بعضی عصبی مزاج و گروهی آمادۀ شادی و جمعی، مستعدّ اندوه خوردن و غمگین بودن.

طبیعت
• «آن جاکه طبیعت توقف می کند، هنر آغاز می شود.» -> ویل دورانت
• «آن که انتظار دارد هر چهار فصل سال بهار باشد، نه خود را می شناسد، نه طبیعت را و نه زندگی را.» -> ولتر
• «آیا حضور مستمر این – به ظاهر – غم غربت روستا در شعر یک شاعر، نشانه طبیعی بودن و حقیقی بودن حضور او - در مقایسه با حضور ژورنالیستی بسیاران دیگر، حتا از معاریف - در عرصه ادبیات مدرن ایران نیست؟» -> منوچهر آتشی
• «احساس و خیال را، آسمان صاف، ابرهای طوفانی و تاریکی جنگل ها، روشنی قله ها و زندگانی، یک طبیعت ساده به من داده است.» -> نیما یوشیج
• «اشخاص شجاع و باجرأت بیش از همه کس میتوانند جوانمردی و فتوت داشته، بلکه اصولأ طبیعت آنها اینطور سرشته شده است.» -> ساموئل اسمایلز
• «این ها که گفتید به خوی ما نمی خواند. ما آزاد زندگی کرده ایم، طبیعت همیشه دم دستمان بوده. در کوه و کمرش که اسب رانده ایم، در دشتش که اطراق کرده ایم، زیر آسمانش که چادر زده ایم. نمی شود ما را در خانه زندانی کرد.» -> سیمین دانشور، سووشون
• «این قانون طبیعت است که ما را به یاری رساندن به یکدیگر فرا می خواند.» -> ژان دو لافونتن
• «برای تحقق آرزوی تو، خواه امیر باشی خواه گدا، در برابر طبیعت فرق نمی کند و برای همه یک بها معین شده است و آن فداکاری و از خودگذشتگی است.» -> ماردن
• «برای داشتن فناوری ای پیروز، واقعیت باید بر روابط عمومی تقدّم یابد. چرا که طبیعت را نمی توان فریب داد.» -> ریچارد فاینمن، گزارش کمیسیون راجرز دربارهٔ حادثهٔ فضاپیمای چلنجر. پیوست E
• «بسیاری فرآیندهای فکری و فلسفی و هنری، مثل فرآیندهای سیاسی، در کشور ما، عمدتا ژورنالیستی و وارداتی است؛ نه مخلوق و محصول حرکت طبیعی و رشد جامعه و تحول فردی در رابطه با تحول جمعی.» -> منوچهر آتشی
• «به قدری من شیفته نثرنویسی سادهٔ قدما هستم که از مرگ می ترسم. برای اینکه از خواندن آنها محروم می شوم. زیرا زیباترین چیزهاست که در طبیعت، من مفتون آن هستم.» -> نیما یوشیج
• «به وسیله عادت، طبیعت دومی به وجود می آید.» -> سیسرو
• «به هرطرف که اراده متمایل گردد، طبیعت نیز بدان سمت میگردد.» -> ساموئل اسمایلز
• «چیزی که بیشتر مرا به این شیوه معتقد کرده است، همانا رعایت معنی و طبیعت خاص هرچیز است و هیچ حسنی برای شعر و شاعر بالاتر از این نیست که بهتر بتواند طبیعت را تشریح کند و معنی را به طور ساده جلوه دهد.» -> نیما یوشیج
• «حیوانات و کودکان آیینه طبیعت اند.» -> اپیکور
• «خواست طبیعت اینست که کودکان پیش از رسیدن به سن بلوغ، کودک باشند.» -> ژان ژاک روسو
• «خوشبختی کالایی است که طبیعت، آن را به قیمت بسیار گران به ما می فروشد.» -> ولتر
• «در طبیعت و اخلاق انسان هیچ ضعف و انحرافی نیست که با تعلیم مناسب اصلاح نشود.» -> فرانسیس بیکن
• «دست طبیعت امیدهای انسان را در هیچ حدود و ثغوری محصور نساخته است و آرزوهای بشری هرگز حدی نمی شناسند.» -> کندورسه
• «رواقیان، فزون براین، تأکید ورزیدند که تمام فرایندهای طبیعی، مثل بیماری و مرگ، تابع قوانین بی چون و چرای طبیعت اند. انسان بنابراین باید سرنوشت خود را بپذیرد. هیچ چیز تصادفی روی نمی دهد. همه چیز از روی ضرورت است.» -> یوستین گردر، دنیای سوفی، یونانیگری
• «سپاس بر طبیعت، این نگهبان مدیر و مدبر که ضرورت های زندگی را سهل الوصول، و آنچه را صعب الحصول است، غیرضروری آفرید.» -> اپیکور
• «غارت جهان طبیعی به دست بشر به سوزاندن کتابخانه های اروپا در قرون وسطی، حتی پیش از آن که کسی دردسر فهرست برداری از محتویات آن ها را به خود بدهد، تشبیه می شود.» -> ناشناس
• «طبیعت از عقلانیت متنفر است.» -> اسکار وایلد
• «طبیعت، بشر را خوب و قشنگ می سازد و اجتماع او را فاسد بار می آورد.» -> ناشناس
• «طبیعت بیماری را علاج می کند و دارو بیمار را مشغول می سازد.» -> ناشناس
• «طبیعت تند، عصبانی و ناراضی همیشه از نیمه راه به استقبال غصه و تشویش میرود.» -> ساموئل اسمایلز
• «طبیعت درباره همه حیوانات که به دست پرورش او سپرده شده اند، با یک امتیاز و بدون رجحان رفتار می کند که گویی می خواهد نشان بدهد چه گونه او غیرت این حق را در خود دارد.» -> منسوب به ژان ژاک روسو
• «طبیعت هنگامی زیبا است که در ما همان تأثیر هنر را نداشته باشد، به این طریق، زیبائی چه در طبیعت و چه در هنر ممکن است به وسیله همآهنگی و شورانگیزی و مخصوصأ اتحاد درونی آن دو باهم، توصیف گردد.» -> امانوئل کانت
• «ما از طبیعت صحبت می داریم و فراموش می کنیم که ما خود طبیعت هستیم، بنابراین طبیعت چیزی است کاملأ غیر از آن چه ما در تلفظ نام آن احساس می کنیم.» -> فریدریش نیچه
• «مادر شاهکار طبیعت است.» -> یوهان ولفگانگ گوته
• «من در طبیعت وحشی، احساس ارزشمند و آشنایی را درک کرده ام که در خیابان ها و دهکده ها هرگز به آن دست نیافته ام. در دشت های آرام، به ویژه در مرزهای افق دوردست، انسان شاهد دل انگیزترین و باشکوه ترین زیبایی ها که با سرشت او همگون است، می باشد.» -> رالف والدو امرسن ، Harald Kiczka زوریخ/ ۱۹۹۸، ص. ۱۷
• «من علیه این انقطاع غلط همیشه شوریده ام، یعنی به ندای طبیعت خودم جواب داده ام.» -> منوچهر آتشی
• «میانه روی و اندازه نگاه داشتن، کمال طبیعت آدمی است.» -> کنفوسیوس
• «نزدیک مباش به همنشینی مردمان شرور و بداخلاق، زیرا که طبع تو از طبیعت او شر را میدزدد، درحالی که تو آگاه نباشی.» -> افلاطون
• «هرچه بیشتر در سرشت طبیعت اندیشه کردم، از خلاقیت خالق نیز بیش تر متحیر و شگفت زده شدم.» -> لویی پاستور
• «هرچیزی که مخالف طبیعت باشد در درازمدت دوام نخواهد داشت.» -> منسوب به چارلز داروین
• «هنر در طبیعت نهفته است و متعلق به کسی است که آن را از طبیعت استخراج کند.» -> دورر
• «هنرمند عاشق طبیعت است و به همین جهت، هم برده و هم ارباب آن است.» -> رابیندرانات تاگور
• «یک انسان معمولی کالای تولیدی کارخانه طبیعت است.» -> آرتور شوپنهاور
• «طبیعت اسرار خود را در بی قاعدگی ها و خلقت های غیرعادی خود آشکار می کند.»• «عادت، طبیعت ثانوی است.»• «چو بد کردی مشو ایمن ز آفات// که لازم شد طبیعت را مکافات» -> ناصرخسرو
• «چو کنعان را طبیعت بی هنر بود// پیمبرزادگی طبعش نیفزود» -> سعدی
• «نشسته در دل و چشم ملوک هیبت او// چنانکه صولت می در طبیعت مخمور» -> ظهیرالدین فاریابی

[ویکی فقه] قرآن کریم همواره از طبیعت و شناخت آن سخن می گوید و ابعاد گوناگون طبیعت در قرآن آمده است از جمله: آسمان، زمین، خورشید، ماه، ستارگان، از ابرهای باران زا و ابرهای غیر باران زا، ریزش فراوان آب از آسمان، رویش گیاهان، زیبایی های نور، جلوه های گوناگون رنگ و وزش باد.
راستی چه وقتی دیدن طبیعت مفهوم دیگری پیدا می کند و زیبایی وجذابی دیگر را فراهم می سازد؟ در صورتی که بدانیم در سراپرده طبیعت، دستی تدبیر می کند و برای این نعمت ها درجهت آسایش و رفاه انسان در کار است. قرآن کریم در آیات بسیاری از تسخیر طبیعت برای انسان توسط خدا خبر می دهد مانند سوره ابراهیم، سوره نحل، سوره حج و سوره لقمان. همچنین از رام کردن تمام آسمانها و زمین برای انسان خبر می دهد. مسئله مهم در شناخت طبیعت اما مهم این است که بدانیم طبیعت چه اهمیتی دارد و چه زیبایی هایی می آفریند و چگونه می توان از آن به گونه ای نیکو استفاده کرد و مهم تر این که بدانیم همه این نعمت ها نشانه خدا و با تدبیر خدا هستند و هدفی برای آفرینش آن ها وجود دارد و ما انسانها ناسپاسی نعمت نکنیم و به ستم از آن استفاده ننماییم. به همین دلیل، در برخی آیات قرآن آمده است که سفر کنید و در زمین بگردید و بنگرید چگونه خداوند آفرینش را آغاز کرده؛ سپس باز او جهان دیگری را پدید می آورد. خداست که بر هرچیز تواناست. تأثیر طبیعت در سلامت انسان و در روایات رسیده است که «سافروا تصحوا» سفر کنید تا سالم باشید، زیرا گشت و گذار در طبیعت، دیدن منظره های زیبا و آشنایی با آداب و رسوم ملت ها، گذشته ا زآنکه خداشناسی ما را تقویت می کند و به شگفتیهای آفرینش خدا آشنا می سازد و فایده های بی شمار مادی و معنوی برای ما ارمغان می آورد، آدمی را از افسردگی می رهاند و به سلامتی جسم و روان ما کمک می کند. اکنون برای این که ابعاد گوناگون طبیعت در قرآن را نشان داده باشیم به آیات چند که در وصف طبیعت آمده، اشاره می کنیم: طبیعت در قرآن ← اهمیت طبیعت در قرآن کریم بیش از ۷۵۰ آیه اشاره به ظواهر طبیعت می کند ابعاد گوناگون جلوه ها و زیبایی های آن را یادآور می شود. در اغلب این آیات، ما را توصیه به مطالعه کتاب طبیعت و پند آموزی آن می کند. بی گمان، هدف این آیات، طرح علوم طبیعی و بیان قوانین آن نیست، هر چند به نکاتی اشاره دارد که پس از قرن ها اهمیت و حساسیت آن شناخته شده و خبر از این حقیقت می دهد که گوینده آن در اتصال به مبدأ الهی و آفریننده جهان است. آفریننده ای که از همه چیز خبر دارد و با آگاهی آن ها را پدید آورده و برای ما رام کرده است. قرآن کتاب هدایت است و منظور از ذکر این شگفتی ها تدبر در موجودات طبیعی و توجه به نشانه های آن در اصل خلقت است. ← پیدایش حیات در زمین یکی از مسایلی که همواره فکر بشررا به خود مشغول کرده، مساله حیات و چگونگی پیدایش آن در زمین است. در سیر طبیعت ما به زندگی موجودات گوناگون برخورد می کنیم و چگونگی حیات آن ها برای ما شگفت انگیز است. قرآن کریم در چگونگی حیات آن ها برای ما اشاره می کند. مثلاً می گوید: هرچیز زنده ای را از آب پدید آوردیم و یا به مناسبت آفرینش جهان می گوید: اوست که آسمانها و زمین را در شش دوره آفریده و قدرت استیلای او بر آب بود. ← تنوع در طبیعت شگفتی طبیعت به تنوع وچگونگی موجودات است؛ موجوداتی که از آب آفریده شده اند، عده ای بر روی شکم راه می روند و پاره ای از آن ها بر روی دو پا و برخی از آن ها بر روی چهارپا. خدا هر چه بخواهد می آفریند. ← اهمیت آب در طبیعت اهمیت آب در طبیعت در قرآن جایگاه مهمی قرار دارد. در تعبیرات گوناگون به شکل توصیف دریاها، رودخانه ها، نهرها و ریزباران ها مطرح می شود، اما آنچه در مرحله نخست جای دارد و آن را مقدس می کند این است که از آب پدید آمده و عرش خدا بر آب مستقر شده و در مرحله بعدی حیات انسان و سعادت و لذت زندگی هر جانداری در مجموع آفرینش، به آب وابسته است. قرآن در جایی، این شگفتی و زیبایی و اهمیت را چنین بیان می کند: و اوست که از آسمان، آبی فرود آورد، پس به وسیله آن از هرگونه گیاه برآوریم. و از آن گیاه جوانه سبزی خارج ساختیم که از آن دانه های متراکمی برمی آوریم و از شکوفه درخت خرما خوشه هایی است نزدیک به هم. و نیز از آب باران باغ هایی از انگور و زیتون و انار همانند و غیرهمانند بیرون آوردیم. به میوه آن چون ثمر دهد و به طرز رسیدنش بنگرید، بی گمان در اینها برای مردمی که ایمان می آورند نشانه هاست. ← زندگی دوباره طبیعت یکی دیگر از نمایش های خدا درجهان که قرآن از آن یاد می کند، حیات دوباره طبیعت است، طبیعتی که در فصل زمستان می میرد و سبزی وشادابی خود را از دست می دهد، اما در فصل بهار دوباره زنده شده وجان دیگر می گیرد. قرآن این رحمت الهی را با ریزش باران توصیف می کند یا در جای دیگر می گوید: خداوند بادها را می فرستد که ابرها را برانگیزند، آنگاه آن را به سوی سرزمین مرده می رانیم تا زمین را پس از مرگش دوباره زنده کنیم. توصیف طبیعت و حیات دوباره آن یکی ا زنمونه های دیگر شگفتی های طبیعت در قرآن است، اما جالب است بدانیم هدف این توصیف مشهود، نشان دادن طبیعی حیات انسان پس از مرگ است، به عبارت دیگر برای آن است که چگونه پس از آن که تمام جسم او پوسید و متلاشی شد، دوباره زنده می شود، همان گونه که طبیعت زمین پس از پژمردگی و خزان و مرگ، دوباره حیات پیدا می کند. ← طبقات آسمان نمایشگاه دیگری از طبیعت ساکت، آرام و بی زبان که در قرآن از آن سخن گفته می شود، نمایشگاه آسمان، ماه و ستارگان و کهکشان ها هستند. برای انسان فرصت هایی به دست می آید که با تأمل به آسمان نگاه کند و از نگاه خود لذت ببرد. این فرصت در شب در بیابان ها که نور شهرها کمتر وجود دارد و تلألؤ می کند و تابلویی طبیعی و منظم از جهان آفرینش را به نمایش می گذارد، بهتر فراهم می شود. قرآن با تعبیرات گوناگون این زیبایی ها را توصیف می کند و مهم تر آن که ما را به زاویه های پنهان شگفتی جهان آفرینش رهنمون می سازد: خدایی که هفت آسمان را طبقه طبقه آفرید. در آفرینش آن بخشایشگر، هیچ گونه اختلاف و تفاوت نمی بینی. باز بنگر آیا خلل و نقصانی می بینی. در آیه ای دیگر به جزئیات دیگری از آسمان و شگفتی هایش اشاره می کند. مگر ندیده اید که چگونه خدا هفت آسمان را تو درتو آفریده است و ماه را در میان آن ها روشنایی بخش گردانیده و خورشید را چون چراغی قرار داده است. ← ویژگی های زمین قرآن بیشترین نکات را درباره زمین به عنوان بستر زندگی انسان مطرح کرده است. بیش از ۴۵۰ آیه درباره زمین سخن می گوید، اما مهم ترین نکاتی که به بحث ما مربوط می شود، درباره امتیازات و امکانات زمین است. اینکه خداوند زمین را قابل روییدن آفریده تا بتوان از آن محصولی استخراج کرد، بر اثر بارش باران و فرورفتن آن در زمین که تبدیل به چشمه های جوشان می شود، زمین را کشیده و پهن آفریده است، زمین را گهواره قرار داده و راه ها را در زمین ترسیم کرده است ، زمینه رستنیهای گوناگون را فراهم ساخته و این که ظاهر زمین خشکیده دیده می شود ـ اما چون آب بر آن فرود برود به جنبش درمی آید و نمو می کند و آمادگی هر نوع رستنی در آن فراهم است و ده ها تعبیر دیگری که در توصیف زمین آمده و بیانگر ویژگی های زمین نسبت به سایر کرات می باشد، اینها نمونه هایی از توصیف طبیعت و زمین در قرآن به شمار می روند. ← رنگها از جمله موارد توصیف طبیعت در قرآن، توصیف رنگ هاست. تنوعی که حس کنجکاوی انسان ها را بر می انگیزد و به انسان گوشزد می کند که درباره علت پیدایش رنگها تأمل کند و از سوی دیگر نسبت به برخی از رنگ ها می گوید: این رنگ، برای بینندگان و تماشاگران ایجاد سرور می کند. ←← اهمیت رنگ های شادی بخش رنگ ها در طبیعت به دو بخش تقسیم می شوند: رنگ هایی که حزن آورند و رنگ هایی که شادی آفرین هستند. قرآن به رنگ های شادی بخش، اهمیت ویژه ای می دهد که شگفتی همگان را برمی انگیزد و انگیزه ای برای جلب توجه به وجود می آورد مانند رنگ زرد، رنگ سبز و سفید. مثلاً در اوصاف بهشتیان از رنگ سبز یاد می کند که بهشتیان بر پشتی های سبزرنگ تکیه زده اند یا از رنگ سفید در توصیف نوشیدنی های اهل بهشت یاد می کند: بیضاء لذة للشاربین. ←← تنوع رنگ در طبیعت خداوند از تنوع رنگ های میوه ها به عنوان یک نعمت یاد می کند: آیا ندانستی که خداوند از آسمان آبی فرو فرستاد. ما بدان آب میوه هایی با رنگ های گوناگون خارج ساختیم و نیز از کوه ها راه ها و رگه های سفید، سرخ و به رنگ های مختلف و گاه به رنگ کاملاً سیاه پدیدار نمودیم. واقعاً این پرسش مطرح است که اگر تمام این میوه ها با طعم ومزه های مختلف به یک رنگ بودند، جاذبه ای برای خوردن وجود نداشت و از آن لذتی ایجاد نمی شد. خداوند این تنوع رنگ ها را در طبیعت یکی از نعمت های الهی می داند. این شیوه از توصیف در طبیعت نسبت به ابرها، بادها، کوه ها، دشت و بیابان ها و سبزی ها نیز صادق است.. ← ارزش برخی مکانها در طبیعت یکی از محورهای طبیعت، مکان هاست. همان طور که برخی از مکانها دارای زیبایی و جاذبه است، برخی مکانها در فرهنگ قرآن ارزشمند و مقدس و معنویت آفرین است مانند مسجدالاقصی، مسجدالحرام، کوه طور و محراب زکریا. ← منزلت برخی زمان ها در طبیعت همین طور از بعد معنوی برخی زمان ها در طبیعت ارج و منزلتی خاص دارند و روح افزا هستند. این زمانها، مانند مکان های لذت بخش، شادابی معنوی به ارمغان می آورند و خداوند، رحمت و عنایت مخصوص در آن اوقات به انسان ها دارد و به عنوان نمونه در قرآن از وقت سحر، صبحگاهان به عنوان زمانی بس ارجمند یاد می کند و می فرماید: در آن هنگام به عبادت و راز و نیاز مشغول باشید. کسی که در این زمان با خدا ارتباط پیدا کند از فرصت های دیگر بهتر و ارجمندتر است. زیرا امید است که پرودگار چنین شخصی را که در این ساعت بیدارمی شود به عبادت و راز و نیاز با خدا مشغول می شود به مقامی ستوده برساند. صبح و نسیم صبحگاهی یکی از بهترین اوقات طبیعت است که برای ورزش و استشمام هوای آزاد استفاده می شود، اما قرآن این زمان را هم برای لذت معنوی و هم برای لذت مادی از بهترین فرصت ها معرف می کند. خوشا به حال آن انسان هایی که به جای خواب در این زمان بیدارند و لذت بهره گیری از صبح را به غفلت خواب جایگزین نمی کنند. اهداف ذکر طبیعت در قرآن ← جهت و سراپرده طبیعت مهم ترین نکته، جهت گیری ذکر طبیعت در قرآن است. انسان ها بویژه مخاطبان قرآن، کم و بیش طبیعت را می شناختند، اما آنچه لازم بود که آن ها بدانند، جهت و سراپرده طبیعت است. مثلاً قرآن بارها به این جهت از طبیعت یاد می کند تا اثبات مانع کند و از پیچیدگی ها وشگفتی های طبیعت به عنوان مظاهر خلق خدا یاد کند. به عنوان نمونه: سوره انعام آیه۱ و سوره احقاف آیه ۱-۳. ← یادآوری نظم البته گاهی در ابعاد دقیق تر زیبایی های طبیعت بازگفته می شود، مانند دلالت بر توحید یا تنزیه خداوند از داشتن فرزند یا داشتن نظم و پیوند. ← توجه دادن به عظمت خدا یا ذکر آن ها توجه دادن به عظمت، قدرت، تدبیر و رحمت و حکمت گستره علم الهی است.. ← تشویق به بهره برداری از طبیعت جالب تر از همه اینها که نشان دهنده تعادل و واقع گرایی قرآن می باشد، تشویق به بهره برداری از طبیعت و استفاده از لذات حسی است. به نظر من این شیوه بیان از ویژگی در قرآن است که به شکل معتدلی ما را در استفاده از طبیعت تشویق می کند. به همین دلیل در جایی قرآن در خطاب به پیامبر می گوید: بگو زیورهایی را که خدا برای بندگانش پدید آورده و نیز روزی های پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده ؟ بگو این نعمتها در زندگی دنیا برای کسانی است که ایمان آورده اند. ← جلوگیری از عجب و خودخواهی نکته دیگر ذکر شگفتی های طبیعت در قرآن به این جهت است که از غرور و عجب و خودخواهی باز دارد و نور ایمان در دل ها ایجاد شود. یا از رفتار گذشته ها عبرت بگیرد. ← تربیت نفس و جلوگیری از غفلت گاهی قرآن با ذکر نمونه ای از طبیعت در جهت تربیت نفس و جلوگیری از غفلت او سخن می گوید: مثلاً در آن جا که از طوفان دریا و تلاطم کشتی ها سخن می گوید و این حالت طبیعت را بیان می کند از آن جهت که انسان درحالت گشایش و وفور نعمت خدا را فراموش می کند و به هنگام سختی و فشار به یاد پروردگار می افتد؛ خدا این حالت را در ضمن حادثه ای طبیعی ذکر می کند: او کسی است که شما را در خشکی و دریا می گرداند، تا وقتی که در کشتی و در حالت آرامش هستید که با بادی خوش در حرکت است، افرادی در این حالت شاد هستند. (و از یاد خدا غافل )، اما بناگاه بادی سخت بر آن ها وزد و موج از هر طرف بر ایشان تازد یقین کنند که در محاصره افتاده اند، در آن حال خدا را پاکدلانه می خوانند که اگر ما را از این ورطه برهانی، قطعاً از سپاسگزارانیم. ← مباحث دیگر این ها نمونه هایی از اهداف ذکر طبیعت است، البته اهداف بسیاری در ذکر طبیعت می باشد که به همین نمونه ها بسنده شد، چنانکه مباحث دیگری در ذکر طبیعت مطرح است، مانند اسلوب قرآن در توصیف طبیعت، مقایسه میان شیوه قران و شیوه کتاب های مقدس، اعجاز علمی قرآن در بیان مسائل طبیعی و موضوعات دیگری که هریک بحث مستقلی را می طلبد.