نواب

(نَ وّ) [ ع . ] 1 - (ص .) بسیار نیابت کننده . 2 - (اِ.) عنوانی که در زمان صفویه و قاجار به شاهزادگان اطلاق می شد.

(نُ وّ) [ ع . ] (اِ.) ج . نائب ؛ وکیل ها، گماشتگان .

نواب . [ ن َوْ وا ] (اِخ ) میر نواب بنارسی ، فرزند حکیم سیدعلی خان مرشدآبادی . از پارسی گویان هند است و به پارسی و اردو اشعار دارد. او راست :
ما قبله جز آن ابروی خمدار نداریم
با مسجد و بتخانه سروکار نداریم
هر فتنه که بیدار شد از طالع ما بود
این طرفه که خود طالع بیدار نداریم .
(از صبح گلشن ص 556) (قاموس الاعلام ج 6 ص 4601).

(از صبح گلشن ص 540) (شمع انجمن ص 474).

(از مجمع الفصحاء چ مصفا ج 4 ص 183).

نواب . [ ن َوْ وا ] (اِخ ) کلب علی خان رامپوری ، متخلص به نواب . والی رامپور و از پارسی گویان قرن سیزدهم هجری هندوستان است . رجوع به سخنوران چشم دیده ص 120 و نگارستان سخن ص 128 و فرهنگ سخنوران شود.

نواب . [ ن َوْ وا ] (ع ص ) بسیار نیابت کننده . (غیاث اللغات ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || نایب . وکیل : و خود را [ خواجه اسماعیل ] نواب ایشان [ فرزندان امیر یوسف ] داشت . (تاریخ بیهقی ص 254). || از القاب شاهزادگان است ، خواه نرینه یامادینه . (ناظم الاطباء). عنوانی که در ایران عهد صفویه و قارجایه به شاهزادگان و گاه شاهان اطلاق می شده . (از فرهنگ فارسی معین ).
- نواب اشرف ؛ عنوانی که در مورد شاه به کار می رفته . (از فرهنگ فارسی معین ) در راه به خدمت نواب اشرف [ شاه اسماعیل ] رسیده . (عالم آرای شاه اسماعیل ، از فرهنگ فارسی معین ).
- نواب والا؛ عنوانی که درمورد شاهزادگان والامقام استعمال می شده . || عنوانی که در هندوستان به امیران و راجه ها اطلاق می گردیده . (از فرهنگ فارسی معین ). || پاسبان سپاهیان (؟). (ناظم الاطباء)

نواب . [ ن َوْ وا ] (اِخ ) دهی است از بخش پشت آب شهرستان زابل ، در 12 هزارگزی جنوب شرقی زابل و 6 هزارگزی راه دوست محمد به زابل ، در جلگه ٔ معتدل هوائی واقع است و 453 تن سکنه دارد. آبش از رودخانه ٔ هیرمند، محصولش غلات و لبنیات ، شغل مردمش زراعت و گله داری و کرباس بافی و گلیم بافی است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8).

نواب . [ ن ُوْ وا ] (ع ص ، اِ) ج ِ نایب . وکیل ها و گماشتگان : من از این حشم و خدمتکاران و عمال ونواب خویش سیر آمدم . (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 89). و هرگز در خاندان او هیچ از نواب و دبیران و وکیلان یک درم سیم از هیچ کس نستد. (فارسنامه ٔ ابن بلخی ص 118). با تحری رضای خویش و انبیاء که نواب مطلقند برابر دانست . (سندبادنامه ص 4). سلطان بفرمود تا به نواب و عمال درباب اصحاب او مثال نافذ گشت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 431). || در دوره ٔ صفویه و قاجاریه به عنوان کلمه ٔ مفرد و به معنی فرمانروای بزرگ یا شاهزاده به کار برده اند. (از فرهنگ فارسی معین ). رجوع به نَوّاب شود. || مردم هند حکام مسلمان را نواب گویند. (ناظم الاطباء). رجوع به نَوّاب شود.
- نواب حکام ؛ نایبان حاکمان . (فرهنگ فارسی معین ).
- نواب منشی ؛ نایبان منشی و دبیر. (از فرهنگ فارسی معین ).

عنوانی که به شاهزادگان اطلاق می‌شد: نواب والا.

نایب#NAME?