الهه ناز

«الههٔ ناز» نام یک تصنیف یا ترانهٔ اجرا شده توسط غلامحسین بنان است که نخستین بار در سال ۱۳۳۳ خورشیدی از رادیو ایران پخش شد و نزد توده های مردم با استقبال عجیب و غیرمنتظره ای مواجه گردید. آهنگساز این اثر اکبر محسنی و سرایندهٔ شعر آن، کریم فکور بود و روح الله خالقی، که رهبر ارکستر انجمن موسیقی ملی به شمار می آمد، آن را برای اجرای بنان در همراهی با این ارکستر تنظیم نمود. گرچه بسیاری از صاحبنظران ترانه «الهه ناز» را از برخی ظرایف فنی و هنری، عاری دانسته اند، امّا این تصنیف، چه در زمان اجرای نخست خود و چه در طی دهه های بعد، همواره از جملهٔ ترانه های محبوب و پرطرفدار ایرانی محسوب می شده است. این تصنیف باصدای بنان در آلبوم شاخه گل ۱ (الهه ناز، می ناب) به بازار آمده است.
چهره های موسیقی سنتی ایران، گردآوری و نگارش: شاپور بهروزی، تهران: انتشارات کتاب سرا، چاپ دوم، ۱۳۷۲، صص ۲۴۵–۲۴۹
ملودی سرزنده ی «الههٔ ناز»، مقاله ای از رادیو زمانه
ترانه «الهه ناز» را باید حاصل تمایل جمعی از موسیقیدانان و خوانندگان ایرانی به اجرای تصنیف های نوآورانه در سال های دهه ۳۰ و ۴۰ دانست که حتی شماری از جدی ترین خوانندگان موسیقی سنتی ایرانی همچون غلامحسین بنان را نیز به این وادی کشانید.
بنان از آغاز کار خویش، تنها به آوازخوانی پرداخته بود و حتی بعد هم که برای خواندن تصنیف تمایل پیدا کرده بود، تنها تصنیف های سنگین و رنگین سنتی از آثار کسانی چون علینقی وزیری یا روح الله خالقی یا مرتضی محجوبی را می خواند و شعر این تصنیف ها را نیز از اشعار شاعران کلاسیک یا در پیوند با شعر این شاعران انتخاب می نمود. تصنیف هایی مثل: «من از روز ازل»، «کاروان»، «خریدار تو»، «می ناب»، «مشتاق وپریشان»، «مرغ حق»، «من بی دل ساقی»، «ای امید من کجایی»، «مرا عاشق تو کردی»، «دیدی ای مه»، «نوای نی» و «حالا چرا» نمونه هایی از این قبیل آثار وی بودند.
ولی در سال های دهه سی خورشیدی، ناگهان تصنیفی از بنان از رادیو ایران پخش شد که از نظر فرم و ساختار با تمامی ترانه ها و تصنیف های پیشین او، متفاوت بود. آهنگساز و همین طور شاعر یا ترانه سرای این اثر، هر دو از جمله هنرمندانی بودند که کارهایشان تا آن زمان کمتر به محفل استادان راه پیدا کرده بود و هیچ یک از آنان جزو.