شهرستان خوی

مختصات: ۳۸°۳۳′ شمالی ۴۴°۵۷′ شرقی / ۳۸٫۵۵۰°شمالی ۴۴٫۹۵۰°شرقی / 38.550; 44.950
برج شمس تبریزی: مدفن عارف ایرانی و مراد مولوی - دوره سلجوقی یا صفوی
پل خاتون (خاتین کؤرپوسو) - دوره حکومت دنبلی ها
دروازه سنگی (قالا قاپیسی) - دوره ایلخانی
عمارت حکومتی - دوره قاجاریه
بازار سرپوشیده: یکی از بازارهای تاریخی ایران محسوب می شود و سبک های معماری صفوی، دنبلی و قاجاری در آن دیده می شود.
خانه کبیری ها - دوره صفوی یا دنبلی
حمام محمدبیگ - دوره دنبلی
دبیرستان خسروی - دوره پهلوی
کنسولخانه روسیه، مساجد قدیمی مطلب خان، ملاحسن، شاه، حاجی بابا و خان - دوره قاجاری
کلیساهای سورپ سرکیس و ماهلازان، امامزاده سید بهلول از نوادگان امام علی النقی، مقبره آقا میر یعقوب، پل هوایی بزرگ قطور در محور مواصلاتی راه آهن آسیا- اروپا
قلعه کوراوغلو و چنلی بئل (کمره مه آلود) مشهورش در کوهی نزدیک پل قطور
دژ بسطام در روستای بسطام در شهرستان چایپاره متعلق به دوره اورارتو
و سنی
شهرستان خوی بزرگ ترین و پرجمعیت ترین شهرستان استان آذربایجان غربی بعد از مرکز استان، ارومیه بوده و دومین شهر مهم استان آذربایجان غربی به حساب می آید. جمعیت شهرستان خوی طبق سرشماری سال (۱۳۹۵) برابر با۳۴۸٬۶۶۴نفر، که از این تعداد ۱۹۸٬۸۴۵نفر ساکن شهر خوی هستند.
خوی یکی از قدیمی ترین مراکز تمدن در شمال غرب ایران است و بازار تاریخی خوی اوج تمدن شهرنشینی و شهرسازی در دوره اسلامی است. خوی با قدمتی ۷ هزار ساله و قرار گرفتن در مسیر جادهٔ ابریشم دارای تاریخ و تمدن پرفراز و نشیب، شاهد وقایع تاریخی مختلفی بوده است. خوی با این پیشینهٔ تاریخی و فرهنگی، مدفن بسیاری از بزرگان تاریخ ایران زمین می باشد. پهلوان نامی ایرانی، پوریایی ولی از پهلوانان این دیار بوده و آرامگاه ایشان نیز در این شهر قرار دارد. مقبرهٔ شمس تبریزی، شاعر بزرگ و نامی ایران نیز در این شهر واقع شده است. با توجه به مشترکات فرهنگی و وجود مقبره شمس تبریزی در خوی به عنوان استاد و مراد مولانا و مقبره مولانا در قونیه ترکیه، این دو شهر خواهر خوانده اعلام شدند. قلعه کوراوغلی در این شهرستان قرار دارد.کوراوغلی قهرمان حماسی مشترک میان بسیاری مردمان ترک از جمله ترکان آذربایجان و ترکیه، ترکمن ها، ازبک ها و اویغورها است. اشعار و سروده های این اسطوره تاریخی در میان اقوام ۱۶ کشور سروده می شود و یکی از مشترکات فرهنگی بین کشورهای همسایه و اکو می باشد.

[ویکی فقه] در وجه تسمیه خوی، از لغت کردی، به معنی نمک و نمکزار گرفته شده و علت آن، وجود معادن نمک متعددی بوده که در اطراف شهر وجود داشته است. این شهر دارای قدمتی تاریخی است، که در سفرنامه ها، از قرن ششم میلادی ذکر شده، ولی اهمیت و شهرت این شهر را می توان به پس از جنگ چالدران، که بین شاه اسماعیل صفوی و سلطان سلیم عثمانی در گرفته بود، بیان کرد. شهرستان خوی از شهرهای استان آذربایجان غربی، دارای آب و هوایی معتدل، و دارای سابقه طولانی فرهنگی است، و در زبان ها به دارالمؤمنین، شهرت دارد. خوی دارای حوزه علمیه قدیمی بوده و از این شهر علما و فرهیختگان برجسته ای برخاسته اند، که می توان به حاج میرزا محمد حسن زنوزی خویی، صاحب «ریاض الجنة» متوفا ۱۲۲۳ هـ . ق، سید حبیب الله خویی، صاحب «شرح نهج البلاغه»، مرجع بزرگ عالم تشیع حضرت آیة الله سید ابوالقاسم خویی و نویسنده عالی مقام، دکتر عباس زریاب خویی و دیگران اشاره کرد.
۱. ↑ مرگ هست و بازگشت نیست، ایرج اخگر، ص ۱۳۳- ۱۳۴ .۲. ↑ تاریخ خوی، مهدی آقاسی، ص ۶ - ۷.
منبع
سایت اندیشه قم
...