نارنج

'درخت نارنج: درخت نارنج، درخت کوچکی است که در مناطق نسبتاً مرطوب و گرم می روید…درخت نارنج، مادر مرکبات است و پایه بسیار خوبی جهت پیوند شاخه های نارنگی و یا پرتقال است. درخت نارنج، درخت کوچکی است که در مناطق نسبتاً مرطوب و گرم می روید. در سرمای ۱۰ الی۱۵ درجه زیر صفر نمی تواند دوام بیاورد، البته تحمل آن از سایر ارقام مرکبات مانند پرتقال بیشتر است. برگ  های آن سبز شفاف، بیضی شکل، نوک تیز و زیبا است. گل های آن که همان بهار نارنج می باشد، درشت تر و با عطر بیشتر از گل های پرتقال بوده و خوردن میوه آن برای مصارف مخصوص، معمول نیست، پوست میوه صاف و رنگ آن نارنجی تیره و گوشت داخل آن خیلی ترش و کمی تلخ است. درخت نارنج در مناطق شمالی و جنوبی ایران به عمل می آید. تکثیر نارنج از طریق کشت بذر انجام می گیرد. بذر آن را از بهترین نارنج های درشت و مرغوب و رسیده انتخاب و در بهار در خزانه می کارند. محل کاشت باید رو به آفتاب باشد، پس از دو سه هفته دانه ها جوانه می زند و گیاه شروع به رشد می نماید. در مناطقی که تابستان خشک دارند، باید گیاه مرتباً در دفعات متعددی آبیاری شود ولی هر بار با آب کمتری. در آغاز سال دوم نهال های حاصل را به محل دیگری منتقل و با فواصل ۵۰ سانتی متر از هر طرف می کارند و نهال ۴-۳ ساله را از نوعی که مورد نظر است پیوند می زنند. نهال های پیوندی آماده شده را در باغ مورد نظر که خاک آن قبلاًً شخم خورده و کود داده شده است به فواصل ۸-۷ متر از هر طرف می کارند. اگر در خالی که زیاد قدرت نداشته باشد کاشته شود، فاصله درختان را باید کمتر گرفت (۵-۴ متر از هر طرف). بعضی از باغ ها به وسیله قلمه نیز تکثیر می نمایند.ترکیبات شیمیاییاز نظر ترکیبات شیمیایی و مواد مؤثره نارنج، وجود ویتامین های ب۱، آ و ث مشخص شده است و از شکوفه تازه آن یا همان گل بهار نارنج، مقداری اسانس روغنی به نام Oil of neroli bigarad و عرق بهار نارنج استخراج می شود. در پوست آن موادی مانند هسپریدین Hesperidin، ایزوهسپریدین Isohesperidin، اوران تیامارین Aurantiamarin، و یک اسید متبلور و بی شکل وجود دارد. از برگ و سرشاخه های سبز و جوان آن نیز اسانسی گرفته می شود، به نام اسانس پتی گرین. در اسانس نارنج، ۷ -هیدوروکسی کومارین ژرانیل اتر یا اوراپتن Aurapten یافت می شود.پوست و شکوفه بهارنارنج گرم و خشک است ولی عصاره ترش میوه نارنج، سرد و خشک است و تخم آن با پوست، سرد و خشک است. در عصاره ترش آن یک ماده لزجی وجود دارد که برای رفع ترشحات سینه و سرفه های گرم خوب است. آب نارنج با شکر برای دفع صفرا مفید است. ضرر نارنج برای اعصاب خیلی کمتر از سایر عصاره های ترش است. ولی اسراف در خوردن آن برای کبد مضر است، به خصوص اگر ناشتا خورده شود. جوشانده پوست نارنج مقوی معده و کمی صفرا ُبر است. از آب نارنج برای خوشبو کردن و بهبود طعم غذا استفاده می شود.شکوفه  های آن یکی از معطر ترین گل ها ست که از آن مربای بهار نارنج و هم چنین عرق بهارنارنج در طب سنتی ایران کاربرد دارد.در درمان ناراحتی های معده از مربای آن استفاده می شود. عرق بهار نارنج به صورت گسترده ای برای تحریک تجزیه چربی توسط نورآدرنالین در گیرنده های بتا ۳ می باشد و موجب افزایش متابولیسم بدن و از دست دادن وزن به طور سالم و دائم می شود. عرق بهار نارنج به علت وجود ترکیب مؤثر خود به نام (Oxedrine ) Synephrine، که شبیه به Ephedra یا Epinephrine می باشد در موردکاهش وزن نیز کاربرد دارد. ephedra موجب کاهش اشتها و افزایش سوخت و ساز بدن، افزایش سرعت سوزاندن کالری در بدن و در نتیجه تحریک از دست دادن چربی در سلول های چربی بدن می شود.گل بهار نارنجبهار نارنج همان شکوفه درخت نارنج است که در فصل بهار درخت را زینت داده، در پاییز و زمستان، جای خود را به میوه نارنج می  دهد. بهار نارنج در حالت تازه دارای بوی عطر مطبوع و طعمی پسندیده دارد ولی پس از خشک شدن بوی آن ضعیف می گردد. در برگ های بهار نارنج حفره های ترشحی مملو از اسانس و مواد مختلف وجود دارد. مناطق رویش یا کشت آن در مناطق شمالی و جنوبی ایران است. این گل اگرچه مصرف خوراکی دارد و در پخت مربا نیز مورد استفاده قرار می گیرد، ولی کاربرد اصلی آن به صورت گل خشک و به خصوص عرق در طب گیاهی است. معمولاً شکوفه های بهار نارنج را صبح زود که به حالت غنچه ی نشکفته است، می چینند و سپس در محلی تاریک سریع خشک می کنند تا تغییر رنگ ندهند.از بهار نارنج تازه در تهیه آب مقطر بهار نارنج و اسانس آن استفاده می شود. بهار نارنج خشک شده به صورت دم کرده و به عنوان ضد تشنج در بیماری های عصبی مانند ضعف اعصاب و هم چنین رفع سکسکه بکار می رود، بعلاوه دارای اثر خواب آور، رفع تپش قلب، مقوی جسم و روح است. البته بوییدن زیاد آن ممکن است موجب بی خوابی گردد. آب مقطر بهار نارنج از تقطیر بهار نارنج به وسیله بخار آب تهیه می شود. معمولاً از یک کیلو بهار نارنج در یک لیتر آب، می توان یک لیترآب مقطر معطر بهار نارنج تهیه کرد. آب مقطر بهار نارنج مایعی زلال و دارای بوی بسیار قوی و معطر است. رنگ آن گاهی به علت فساد و رشد بعضی از باکتری ها تغییر می کند.آب مقطر بهار نارنج اگر با مقدار هم حجم خود الکل ۹۰ درجه مخلوط گردد باید فلئور سنس بنفش رنگ ایجاد کند.
به جای نفتالین که بدبوست می توانید از پوست و شکوفه های خشک نارنج برای جلوگیری از آسیب دیدن لباس ها توسط حشرات استفاده کنید.
اگر نارنج به صورت کامل همراه با پوست و دانه با حرارت کم همراه با کمی آب پخته شود تا اجزایش از هم جدا شوند و روی پوست و مو مالیده شود یک نرم کننده بسیار مفید برای پوست و مو و ازبین برنده خارش است.
رب نارنج هم خواص میوه نارنج را دارد.
نرم کننده پوست و مو
به طور کلی مصرف عرق یا آب مقطر بهار نارنج مفرح، مقوی، آرام بخش، ضد تشنج و در بیماری های عصبی ضعف اعصاب و بی خوابی به خصوص برای اطفال مفید است. آب مقطر بهار نارنج را به علت فساد سریع آن نباید بیش از یک سال نگهداری کنند. آب مقطر عرق بهار نارنج، مقوی جسم و روح می‏باشد، در درمان بی‏خوابی‏های عصبی بسیار مفید است ولی ممکن است که زیاده‏روی در خوردن و بوییدن آن، موجب بی‏خوابی شود. در بیماری‏ قلب تجویز می‏شود. به مبتلایان به غش توصیه کنید که همیشه یک شیشه بهار نارنج در خانه داشته باشند و هنگام ناراحتی از آن کمی بنوشند. برای رفع قولنج و تقویت اشتها و قوای جوانی نافع است. آروغ و سوزش هاضمه را تسکین می‏دهد، مخلوط عرق بهار نارنج و آب کرفس به مقدار مساوی جهت دفع سنگ‏های کلیه و مثانه و خرد کردن آن ها بسیار مفید می‏باشد. عرق بهار نارنج زود فاسد می‏شود و کپک می‏زند و باید همیشه آن را تازه تهیه کرده و در شیشه‏های تیره رنگ حفظ نمود ایرانیان قدیم آن را در ظروف مسی سر بسته نگاهداری می‏کردند و به خوبی می‏دانستند که نور آن را فاسد می‏کند.
خواص بهار نارنجمهم  ترین خاصیت دارویی بهار نارنج تأثیر آن روی سیستم عصبی بدن است. بهار نارنج آرامش بخش و ضد هیجانات دستگاه عصبی است و سردردهای عصبی و میگرنی را کاهش می دهد. مورد استفاده این میوه در طب سنتی چینی برای درمان احتقان سینه و سوء هاضمه، تحریک عملکرد دستگاه گوارش، کبد و بهبود گردش خون می باشد .بهارنارنج در تقویت معده و طب بسیار مؤثر است و تپش نامنظم قلب، تشویش و اضطراب را از بین می برد. برای کنترل تشنج ها و حمله قلبی هم بهار نارنج را توصیه می کنند. از بهار نارنج چای تهیه می کنند و با نوشیدن آن خواب خوش و آرامی به وجود می آید.
طرز تهیه چای بهار نارنجبرای درست کردن چای بهار نارنج، کافی است ۱۰گرم از گل بهارنارنج را در دو لیوان آب جوش به مدت ۲۰دقیقه بجوشانید، سپس آن را صاف کرده، همراه یک قاشق سوپ خوری عسل میل کنید.گذاشتن پوست نارنج و گل بهار نارنج مابین لباس ها مانع بید زدن آن ها می شود.(https://ghazaa.com/bitter-orange-benefits)