احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی

ابومنصور احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی عالم، فقیه، متکلم و محدث شیعه در نیمهٔ اول سدهٔ ششم ه‍.ق و نویسندهٔ کتاب الاحتجاج است. تاریخ تولد و وفات او مشخص نیست، فقط با قرائنی و به نقل از سید محمد بحرالعلوم، با سنجیدن ولادت و وفات، معاصران و شاگردان، او را از رجالی می دانند که اوایل سدهٔ ششم ه‍.ق را درک کرده است. اصلیت او، ایرانی و بعضی از اهالی طبرستان و برخی اهل طبرس یا همان تفرش امروزی می دانند. وی مورد اعتماد شخصیت هایی چون شهید اول، شیخ حر عاملی و سیدمحمد بحرالعلوم و سید محمدباقر خوانساری صاحب روضات الجنات بوده که او را به صفات عالم، فاضل، فقیه، محدثِ ثقه، ستوده و او را از یاران بزرگ پیشینیان گفته اند. از شاگردان مشهور وی، ابن شهر آشوب، عالم بزرگ قرن ششم ه‍.ق است. طبرسی معاصر با ابوالفتوح رازی و فضل بن حسن طبرسی، صاحب کتاب تفسیر مجمع البیان بود. مقبره ی این دانشمند ایرانی در روستا ی افرا واقع در شهرستان قائمشهر قرار دارد.

[ویکی فقه] گرچه سال ولادت و وفات ابو منصور طبرسی دقیقاً مشخص نیست، امّا مسلّم است که او از علمای قرن ششم هجری و معاصر امین الاسلام طبرسی مؤلّف تفسیر مجمع البیان (م ۵۴۸ ق) بوده است و هر دو از مشایخ ابن شهر آشوب مازندرانی (م ۵۸۸ق) می باشند. پس بدون شک ابو منصور طبرسی صاحب احتجاج، شخصیتی غیر از امین الاسلام طبرسی صاحب مجمع البیان است. احتمال وحدت آنها بطور قطع مردود است و عده ای که اینها را یکی دانسته اند، به خطا رفته اند. اکثر صاحبان خبر و اندیشه ابو منصور را فقیه با فضیلتی دانسته اند و او را در زمرة فقهای نامدار عصر خویش، نام برده اند.
طبرسی را بسیاری از بزرگان منسوب به طبرستان مازندران دانسته اند. در مقابل نیز عده ای او را منسوب به طبریش (که معرب تفرش است) دانسته اند. تفرش منطقه ای نزدیک قم است که در تاریخ قم نیز شرح حال این منطقه ذکر شده است. این قول به نظر صحیح است به دلایلی از جمله: ۱- منسوب به طبرستان طبری است نه طبرسی، مانند محمد بن جریر طبری و... ۲- بیهقی در تاریخ بیهق وقتی سخن از امین الاسلام طبرسی به میان می آورد او را منسوب به تفرش از نواحی قم می داند و با توجه به معاصر بودن امین الاسلام و بیهقی و آشنایی نزدیک این دو نفر، کلام بیهقی مقدم بر دیگران است.
طبقه
گرچه سال ولادت و وفات ابو منصور طبرسی دقیقا مشخص نیست؛ اما مسلم است که او از علمای قرن ششم هجری و معاصر امین الاسلام طبرسی، مؤلف «مجمع البیان» و متوفای ۵۴۸ هجری است و هر دو از مشایخ ابن شهر آشوب مازندرانی م ۵۸۸ هجری می باشند.
اشتراک
اطلاق طبرسی بر تعداد زیادی از علمای متقدم و متاخر می شود که معروفترین آنها عبارتند از: ۱- ابو منصور طبرسی صاحب کتاب احتجاج و از علمای قرن ششم هجری ۲- امین الاسلام فضل بن حسن طبرسی، مؤلف «مجمع البیان» ۳- فرزند امین الاسلام، حسن بن فضل بن حسن طبرسی مؤلف «مکارم الاخلاق» ۴- علی بن حسن بن فضل، نوه امین الاسلام و مؤلف کتاب «مشکاة الانوار» پس بدون شک ابو منصور طبرسی صاحب احتجاج، شخصیتی غیر از امین الاسلام طبرسی صاحب «مجمع البیان» است؛ گرچه هر دو معاصر بوده اند و هر دو از مشایخ ابن شهر آشوب هستند، اما احتمال وحدت آن دو مردود است. اساتید و شاگردان
استادان
...