ادوارد براون

ادوارد گرانویل براون ‎Edward Granville Browne ‏(۷ فوریهٔ ۱۸۶۲-۱۹۲۶) متولد استوتز هیل، گلاسترشر انگلستان، خاورشناس و ایران شناس مشهور بریتانیایی بود. او کتاب های زیادی در زمینهٔ تاریخ و ادبیات نگاشته است.
میرزا اسدالله سبزواری (شاگرد حاج ملا هادی سبزواری)
ادوارد گرانویل براون در ۷ فوریهٔ ۱۸۶۲ در گلاسترشر در جنوب انگلستان به دنیا آمد. تحصیلات دانشگاهی خود را در کالج ایتن آغاز کرد. پدرش، سِر بنجامین براون، کارخانهٔ کشتی سازی داشت و می خواست که پسرش رشتهٔ مهندسی را ادامه دهد، ولی ادوارد به پزشکی بیشتر علاقه داشت، و سرانجام در ۱۸۷۹ در دانشگاه کمبریج به تحصیل در این رشته پرداخت. در این زمان، اخبار جنگ میان ترکیه و روسیه (۱۸۷۷) توجه او را جلب کرد و موجب علاقه مندی او به تاریخ و زبان مردم ترک شد. چنین بود که ضمن تحصیل پزشکی، به آموختن زبان ترکی، و سپس فارسی و عربی پرداخت. در تابستان ۱۸۸۲ به استانبول سفر کرد. آشنایی او با زبان و ادبیات ترکی وی را به آموختن زبان فارسی نزد میرزا محمد باقر بواناتی و مطالعهٔ شعر و ادب این زبان سوق داد، و از آن پس در دوران تحصیل و پس از آن، اوقات او بیشتر به خواندن کتاب های فارسی، به ویژه شعر و تاریخ، و معاشرت با ایرانیان می گذشت. در ۱۸۸۷ دورهٔ پزشکی را به پایان رساند و جراح بیمارستان شد، ولی هرگز به آن دل نبست. در ۱۸۸۸، به قصد سیاحت، مطالعه و تحقیق رهسپار ایران شد و در اقامت یک سالهٔ خود در ایران، با مردم ایران و آداب و اخلاق ایرانیان آشنا شد و زبان فارسی را به خوبی فراگرفت. کتاب یک سال در میان ایرانیان حاصل این سفر و بیان دیده ها و آموخته های او در این دوران است.
براون، پس از بازگشت، در دانشگاه کمبریج به تدریس زبان و تاریخ و ادب فارسی و تحقیق در جریان های فکری و نهضت های اجتماعی ایران مشغول شد، و این راهی بود که تا پایان عمر در آن باقی ماند. در ۱۹۰۲، پس از درگذشت ایران شناس معروف، شارل ریو، ریاست مدرسهٔ زبان های شرقی به او محول شد، و در ضمنِ طبع و نشر دورهٔ پنج جلدیِ تاریخ شعر عثمانی، تألیف ا.ج.و. گیب، ادارهٔ امور علمی انتشارات اوقاف گیب نیز به او سپرده شد.
در دو دهه اول و دوم قرن بیستم که حرکت های آزادی خواهی و مخالفت با حکومت استبدادی و مشروطه خواهی در ایران جریان داشت و سیاست دولت انگلستان سکوت در برابر وقایع بود، ادوارد براون با دعوت از ایرانیانی که از تعدیات حکومت استبدادی به کشورهای اروپایی پناه جسته بودند، و با شرکت گروهی از رجال آزادی خواه و انسان دوست انگلستان، انجمنی به نام «کمیته ایران» تأسیس کرد، و با مقالات و سخنرانی های خود، به انتقاد از تجاوزات و اقدامات ستمگرانه روس ها و تقبیح روش سازشکارانه انگلستان پرداخت، و با تأثیرگذاری بر افکار عمومی و جلب نظر و توجه عناصر مؤثر در مجلس، دولت انگلیس را تحت فشار قرار داد تا در سیاست خود با روس ها و در روشی که نسبت به ایران در پیش گرفته بود تجدیدنظر کند. کوشش های براون و یاران و همفکران او برای دخالت در امور ملت ایران در مشروطه خواهان تأثیراتی داشت. برخی از آثار وی که برای شناساندن ایران جدید و اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی آن نوشته است، عبارت است از: شرخ مختصری از وقایع ایران، بحران دسامبر ۱۹۱۱ ایران، انقلاب ۱۹۰۵–۱۹۰۹ ایران، مطبوعات و شعر جدید در ایران، حکومت وحشت در تبریز، نهضت مشروطه ایران. آثار براون در موضوعات و مسائل سیاسی و اجتماعی ایران دارای اهمیت تاریخی بسیار است و از اسناد و منابع مهم تحقیقی این دوره از تاریخ ایران به شمار می رود.

ادوارد گرانویل براون Edward Granville Browne ‏(۷ فوریهٔ ۱۸۶۲–۱۹۲۶) متولد استوتز هیل، گلاسترشر انگلستان، خاورشناس و ایران شناس مشهور بریتانیایی بود. او کتاب های زیادی در زمینهٔ تاریخ و ادبیات نگاشته است.
• «و دیگر مستشرق شهیر، پروفسور ادوارد برون که شهرت ایشان مستغنی از هرگونه وصف و شرحی است. ایشان سمت ریاست امنای اوقاف گیب را دارند و به توسط ایشان بود که طبع و تصحیح بعضی از کتب که بعدها مذکور خواهد شد از طرف امنای مزبور به عهده این ضعیف محول گردید (در ۲۰ جمادالاخر ۱۳۴۴ ‹‹ژانویه ۱۹۲۶›› در کمبریج وفات یافت) در اوایل سنه ۱۳۲۴ امنای مزبور، تصحیح و طبع تاریخ جهانگشای جوینی را به من پیشنهاد کردند من نیز با وجود قلت سرمایه علمی و صعوبت فوق العاده این کار، متوکلاً علی الله، دل به دریا زده، پیشنهاد مذکور را قبول کردم و برای انجام این مقصد در ماه ربیع الثانی سنهٔ هزار و سیصد و بیست و چهار از لندن به پاریس- که در آنجا نسخ متعدده از کتاب مزبور موجود است- آمدم و تا اواخر سنه هزار و سیصد و سی و دو در پاریس متوقف بودم.» ۱۶ربیع الثانی ۱۳۴۳ مطابق ۱۴ نوامبر۱۹۲۴ -> محمد قزوینی در شرح زندگانی خود

[ویکی فقه] پرفسور ادوارد براون پسر صاحب و رییس یک کارخانه کشتی سازی در نیوکاسل در شمال انگلیس بود. او عاشق زبان فارسی و دیدار از ایران بود که حاصل آن کتاب «یک سال در میان ایرانیان» بود.
وی در ۷ فوریه ۱۸۶۲م به دنیا آمد پس از آن که تحصیلات ابتدایی خود را تمام کرد پدرش او را به مدرسه ایتون فرستاد. پدر میخواست فرزندش در همان رشته مهندسی کشتی سازی که حرفه و رشته خودش بود تحصیل کند اما ادوارد شوقی به این کار نداشت و قبل از ۱۶سالگی این مدرسه را ترک کرد پدرش نیز او را به تحصیل طب واداشت و به دانشگاه کمبریج فرستاد. در آن زمان میان روسیه و عثمانی جنگ در گرفته بود او در آن موقع طرفدار ترکیه بود تا آن جا که دلش می خواست در میان سپاه ترک ها با روس ها بجنگد. خودش می نویسد: اول جانبدار ترک ها نبودم بلکه جانبدار طرفی بودم که جنگ را می باخت همیشه هنگامی که یک طرف شجاعانه می کوشد تا شکست نیابد همدردی انسان را بر می انگیزد به علاوه کوشش دست ضدترک در انگلیس که ناجوان مردانه می خواستند موضوع عدالت محض را با سیاست حزبی مخلوط کنند بیش از اندازه موجب انزجار من می شد.