کلمه جو
صفحه اصلی

غزنی

فرهنگ فارسی

از شهرهای مرکزی افغانستان کنونی است که در سراشیبی مرتفعات سفید کوه که بسوی جنوب امتداد می یابد قراردارد . ۲۷٠۸۴ تن سکنه داد . خرابه های غزنین قدیم - پایتخت غزنویان در شمال شرقی همین شهر بفاصله ۵ کیلومتری قرار دارد و آن در قرنهای سوم تا ششم ه. اهمیت بسزایی داشته .
مخفف غزنین گویند هزار مدرسه داشته است غزنه

لغت نامه دهخدا

غزنی. [ غ َ ن َ ] ( اِخ ) مخفف غزنین. گویند هزار مدرسه داشته است. ( از برهان قاطع ). غزنه. غزنین. غزنو. ( برهان قاطع ). رجوع به غزنین شود. منسوب آن غزنیجی یا غزنیچی است. رجوع به غزنیجی و غزنیچی شود :
ز غزنی سوی اندراب آمدم
از آسایش ره شتاب آمدم.
فردوسی
( از جهانگیری ) ( حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی ).
شه گیتی ز غزنی تاختن برد
بر افغانان و بر گبران کهبر.
عنصری.
در دل قیصر بیم و فزع افتاده بود
تا بیارند به غزنی سر او بر خشبی.
منوچهری.
از شایستگی و به کارآمدگی این مرد، محمود شغل همه ضیاع غزنی خاص بدو مفوض کرد، و این کار برابر صاحب دیوانی غزنی است. ( تاریخ بیهقی چ غنی و فیاض ص 120 ). سبکتگین پیش تا رسول و نامه رسید، بوعلی و ایلمنگو را با حاجبی از آن خویش به غزنی فرستاد. ( تاریخ بیهقی ایضاً ص 208 ). چون ما از بلخ قصد غزنی کردیم ، وی [امیر یوسف ] را بخوانیم. ( تاریخ بیهقی ایضاً ص 250 ).
هرچه به عالم دغا و مسخره بوده ست
از در فرغانه تا به غزنی و قزدار.
نجیبی فرغانی.

دانشنامه عمومی

غزنی شناخته شده با نام های تاریخی غزنه و غزنین، شهری است در مرکز شرقی افغانستان. این شهر با جمعیت تقریبی ۱۴۱۰۰۰ نفر و در ارتفاع ۲۲۱۹ متری از سطح دریا قرار دارد. این شهر مرکز ولایت غزنی است. شاهراه کابل – قندهار که شهرهای شمالی را به شهرهای جنوبی افغانستان وصل می کنید از این شهر نیز می گذرد. ساکنان شهر غزنی را «غزنوی» و در گویش عامه «غزنیچی» می نامند. در پیرامون غزنی آرامگاه های چند تن از شاعران و دانشمندان ازجمله آرامگاه ابوریحان بیرونی واقع شده است. ویرانه های غزنهٔ کهن، یعنی پایتخت دودمان غزنویان، در شمال خاوری این شهر به فاصلهٔ پنج کیلومتری از آن قرار دارد.غزنی همچنین به داشتن مناره های ستاره شکلی از سده دوازدهم میلادی مشهور است. این مناره ها باقی ماندهٔ مسجد بهرام شاه هستند. اطراف این مناره ها با طرح های هندسی و با آیات قرآن با خط کوفی مزین بوده است. قسمت گنبد آن ها خراب شده است. بر اساس تصویب اجلاس سال ۲۰۰۷ وزیران فرهنگ کشورهای اسلامی، غزنی پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۳ شد.
آرامگاه ابوریحان بیرونی
ارگ غزنی
مناره های غزنی
قصر سلطان مسعود غزنوی
مقبرهٔ سبکتگین، بنیان گذار دودمان غزنوی
مقبرهٔ سلطان محمود غزنوی
مقبرهٔ سنایی غزنوی
تپه سردار
مقبرهٔ محمد شریف خان
بیش از۷۰ درصد مردم این شهر فارسی زبانند و ترکیب جمعیتی شهر غزنین شامل ۵۰٪ هزاره، ۲۵٪ تاجیک و ۲۵٪ پشتون می باشد.
نام غزنه تلفظی در زبان های ایرانی شرقی است از واژه گَنزَک که در زبان های ایرانی قدیم به معنای گنج بوده است و نام غزنه پس از روی دادن جایگشت آوایی گنزک/گزنک به شکل کنونی درآمده است.
بر طبق گفته های کلادیوس بطلیموس دانای رومی- یونانی مقیم مصر غزنی در عهد باستان یک بازار کوچک بود. در قرن ششم قبل از میلاد کوروش دوم؛ پادشاه وقت خاندان هخامنشی غزنی را تصرف کرده و آن را شامل قلمرو شاهنشاهی ایران کرد.

پیشنهاد کاربران

طایفه غز یکی از طوایف افغانستان است که زبان این طایفه با هجوم چنگیز خان مغول دست خوش تغییر شد


کلمات دیگر: