نابینایی وضعیتی است که بیمار در آن ادراک بینایی ندارد و علت آن عوامل فیزیولوژیکی یا عوامل عصبی است.
سازمان بهداشت جهانی حدس می زند در حال حاضر ۳۵ میلیون نابینا در جهان زندگی می کند که ۹۰ درصد از آنها در
کشورهای در حال توسعه و بیشتر در
آسیا و
آفریقا می باشد که بیشتر در مناطق محروم و روستایی زندگی می کنند. خطر نابینایی در بسیاری از این مناطق بیشتر از کشورهای صنعتی توسعه یافته
اروپا و
آمریکا می باشند.
محققان کانادایی موفق به ابداع هیدروژلی شدند که به سلول های بنیادی در درمان نابینایی و ترمیم آسیب های مغزی ناشی از
سکته مغزی کمک می کند. محققان دانشگاه تورنتو، سلول های بنیادی را با استفاده از یک هیدروژل به بدن موش های نابینا و موش هایی که بر اثر سکته مغزی به آسیب های مغزی مبتلا شده بودند، تزریق کردند و متوجه شدند که این سلول های بنیادی موجب بازگردانده شدن بینایی به چشم موش های نابینا و ترمیم آسیب های مغزی ناشی از سکته مغزی شدند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که درمان با سلول های بنیادی اثر بخش است.
سازمان غذا و داروی آمریکا جدیدترین روش درمان نابینایی را با استفاده از یک
پروتئین به نام channelrhodopsin-2 در آزمایش های انسانی تأیید کرد. محققان
دانشگاه ایالتی وین در سال ۲۰۰۶ میلادی با وارد کردن این پروتئین حساس به نور جلبک سبز به چشم موش های آزمایشگاهی نابینا، قادر به بازیابی بینایی در کمترین زمان ممکن شدند. این روش سال ها مورد مطالعه قرار گرفت و با رفع نواقص موجود، اکنون برای استفاده در انسان آماده است. این پروتئین با مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) قرار است تا پایان سال جاری (سال ۲۰۱۵) برای درمان نابینایی در ۱۵ داوطلب آزمایش شود. این پروتئین سوییچ جادویی نام دارد و تاکنون برای درمان وسواس، رفتار تهاجمی و حذف خاطرات بد در موش ها مورد استفاده قرار گرفته است.
دانشمندان مرکز پزشکی
دانشگاه کلمبیا و دانشگاه Iowa از روش
کریسپر برای ترمیم
جهش ژنتیکی مسئول بیماری
رتینیت پیگمنتوزا استفاده کردند. کریسپر که یک روش پیشرفته ی ویرایش
ژن است، پتانسیل بالقوه ای نه تنها برای بیماری های ارثی چشم بلکه برای درمان بیماری های تخریب
شبکیه غیر ارثی از خود نشان داده است. کارشناسان مرکز مهندسی ژنوم در مؤسسه علوم پایه (IBS) نیز از کریسپر برای درمان موش مبتلا به
تباهی لکه زرد بهره بردند. پس از مداخله، موش از خود علائم بهبودی نشان داد.
در ۶ ژانویه ۲۰۱۳ محققین بریتانیایی موفق به معالجه موش های نابینا شدند. آنها این عمل را با تزریق سلول های حساس به نور انجام دادند. پیرو آزمایش های بیشتر، این پژوهش می تواند موجبات بهبود بیمارانی که از رنگدانه ای شدن شبکیه چشم رنج می برند را حاصل نماید.
از گذشته تلاش های بسیاری برای درمان نابینایی صورت گرفته است و اخیراً دانشمندان به نتایج امیدوارکننده ای دست یافته اند.
نابینایی علاوه بر این که می تواند ارِثی باشد می تواند به دلایل مختلف بروز کند. دلایل مختلف بروز نابینایی بستگی به شرایط اجتماعی و جغرافیا دارد. در کشورهای در حال توسعه، آب مروارید شایعترین دلیل است و هم چنین تراخم، جذام، انکوسرکیازیس و گزروفتالمی، نیز از دلایل مهم هستند. در کشورهای توسعه یافته، نابینایی بیشتر به میزان پیری فرد بستگی دارد. سایر دلایل نابینایی عبارتند از: