کلمه جو
صفحه اصلی

نهضت توابین

دانشنامه عمومی

قیام توابین نهضت شیعی بود که در سال۶۴ هجری قمری در کوفه علیه حکوت اموی شکل گرفت. کوفیان به دلیل این که در قیام کربلا با حسین بن علی همراه نشدند و از او حمایت نکردند، پشیمان بوند و قصد جبران داشتند. طی جلسه ای که در خانهٔ سلیمان بن صرد خزاعی شکل گرفت؛ افرادی همانند مسیب بن نجبه، عبدالله بن وال بن سعد و رفاعد بن شداد سخنرانی کردند و همهٔ افراد حاضر، سلیمان را به رهبری این قیام برگزیدند. آن ها ۲ هدف داشتند؛ اول این که از قاتلان حسین بن علی و رهبران یزید در کربلا انتقام بگیرند و دوم به حکومت رساندن اهل بیت پیامبر ( علی بن الحسین ) بود. ۶ ماه پس از آن مختار وارد کوفه شد، او نظر مساعدی در رابطه با این قیام نداشت و معتقد بود سلیمان بن صرد خزاعی موفق نخواهد شد، او نظر مساعدی در رابطه با این قیام نداشت و معتقد بود سلیمان بن صرد خزاعی موفق نخواهدشد و با تبلیغات او ۲ هزار نفر از کوفیان به او پیوستند با این حال سلیمان به رهبران شیعه مداین و بصره اطلاع داد و آن ها را نیز به این قیام دعوت کرد و پس از آن به سمت شام حرکت کردند. سلیمان پیشنهاد عبدالله بن یزید، فرماندار کوفه و زفر بن حارث کلابی، مبنی بر حمایت از او مشروط بر تأخیر انداختن قیام را نپذیرفت و به راه خود ادامه داد. آن ها در عین الورده به یک دیگر رسیدند. طی حملاتی که انجام شد سرداران توابین کشته شدند و رفاعد بن شداد آخرین فرماندهٔ باقی مانده بود که دستور عقب نشینی داد و به کوفه بازگشتند. مختار پس از آگاهی از این واقعه به آن ها اطلاع داد که پس از آزادی از زندان خونخواهی حسین بن علی را آغاز خواهد کرد.
قبل از رسیدن عبیدالله بن زیاد خود را به عین الورده برساند.
موقعیت خود در عین الورده را به شکلی تنظیم کند که قرقیسیاء، پشت سر آن ها باشد و توان تهیه تدارکات را داشته باشند.
جنگ را در دشت آغاز نکند؛ زیرا تعداد نیروهای او کم است و احتمال محاصره زیاد.
شیعیان کوفه پس از مرگ حسین بن علی با ندامت و ناراحتی بسیار سعی در جبران گناه خود داشتند؛ پس تعدادی از بزرگان و رهبران در خانه سلیمان بن صرد گرد آمدند تا راهی پیدا کنند. سلیمان بن صرد در میان اجتماع آنان گفت:
پس از او مسیب بن نجبه، رفاعد بن شداد، عبدالله بن وال بن سعد در رابطه با رهبری قیام سخنرانی کردند و در آخر سلیمان بن صرد خزاعی را به رهبری خود انتخاب کردند. شیعیان معتقد بودند تنها راه بخشیده شدن و پاک کردن این لکه ننگ، کشتن قاتلان حسین بن علی است. آن ها با یکدیگر پیمان بستند که این بار تا آخرین قطره خون خود بجنگند و عهد خود را فراموش نکنند. آن ها از عملکرد گذشتهٔ خود بسیار پشیمان بودند و با آمادگی کامل درصدد انتقام حسین بن علی برآمدند. شیعیان از سال ۶۱–۶۴ هجری، پس از گذشت چند ماه از شهادت حسین بن علی در جلسات مخفیانه که برگزار می شد، یکدیگر را به قیام دعوت می کردند و بالاخره پس از حدود ۴۰ سال روز قیام فرا رسید. گروهی از توابین پس از مرگ یزید در سال ۶۴ هجری نزد سلیمان بن صرد رفتند و پیشنهاد کردند که قیام را با شورش علیه عمرو بن حریث، فرماندار کوفه آغازکنند، سلیمان با این کار موافقت نکرد و به آن ها دستور داد که افرادی را به مناطق مختلف بفرستند تا اعضای قیام افزایش یابد، با فرستادن مبلغان قیام به مناطق مختلف و ذکر اهداف قیام، اعضای آن افزایش یافت و در سال ۶۴ هجری تعداد بسیاری اضافه شدند که می توان گفت علت اصلی آن مرگ یزید بود؛ زیرا عبدالله بن زیاد که حاکم بصره و عامل اصلی قتل حسین بن علی بود؛ پس از مرگ یزید از بصره فرار کرد و به شام رفت. او نامه هایی را به سعد بن حذیفه، رهبر شیعیان مداین و مثنی بن مخرمه عبدی از بزرگان بصره نوشت و آن ها را به قیام دعوت کرد؛ آن ها نیز پذیرفتند. کوفه در این زمان ۳ فرماندار به خود دید و اوضاع مطلوبی نداشت. نخست کارگزار یزید بود، سپس عامد بن مسعود و پس از او عبدالله بن یزید.
برخی از نویسندگان معتقدند نام قیام توابین از این آیه گرفته شده است:


کلمات دیگر: