زبان اوستایی

زبان اوستایی که در گذشته آن را زبان زند نیز می شناختند؛ از شاخهٔ زبان های ایرانی باستان و جزو زبان های شرقی ایران بوده و از درخت تناور زبان های هندو-اروپایی است. نسک های اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان را بدین زبان نوشته اند. این زبان هم ریشه با سانسکریت و نزدیک به پارسی باستان است. این زبان در سرزمین های باستانی رخج، باختر، هریوا و مرگوش (خراسان کهن، خورازم کهن و سغد کهن) گویش ور داشته است. بیشترین تأثیرپذیری فرهنگ زبانی اوستایی از فرهنگ بلخی-مروزی یا فرهنگ یاز (به انگلیسی: Yaz culture) بوده است از اینرو اوستا و زبانش را از دسته زبان های ایرانی خاوری رده بندی می کنند.
هندو-ایرانی
ایرانی
اوستایی
حالت زبان اوستایی، به زبان های مقدس برمی گردد، از اینرو با اینکه سال ها و سده ها از مرگش گذشته بوده در میان نوشته ها و آیین های دینی مزدیسنا بکار برده می شده است.
تنها اثر به جا مانده به آن اوستا است. از مطالعهٔ اوستا برمی آید که دو گویش گوناگون از این زبان در اوستا به کار رفته است که یکی کهنه تر می نماید. نخستین لهجهٔ گاهانی است که سروده های شخص زرتشت به آن است. به علاوه یسن های ۳۵ تا ۴۱ (هفت هات) و نیز چهار دعا از یسن ۲۷ به این لهجه است.لهجهٔ پسین تر لهجهٔ سایر قسمت های اوستای امروزی است.
در آغاز برخی پنداشته بودند که زبان اوستایی به احتمال قوی از زبان های نواحی غرب ایران بوده . لیکن امروزه اثبات شده که اینچنین نیست.