زرتشت

زَرتُشت یا زَردُشت یا اشوزَرتُشت، پیامبر ایران باستان بود؛ که مزدیسنا را بنیان گذاشت. وی سراینده گاتاها، کهن ترین بخش اوستا است. زادگاه و زادروز وی دقیقاً روشن نیست، هرچند زمان زایش او ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد مسیح گمان زده می شود و زادگاه وی را به مناطق مختلفی مانند شهر ری، آذربایجان، خوارزم، سیستان، خراسان و آمل نسبت داده اند. آموزش های زرتشت بعدها با باورهای بومی ایرانیان آمیخته شد و مزدیسنای کنونی را پدیدآورد که نزدیک به پنج سده دین رسمی ایران نیز بوده است. نام زرتشت در فهرست یکصد نفره انسان های تأثیرگذار تاریخ که توسط مایکل هارت تنظیم شده است، قرار دارد. دین زرتشت امروزه حدود ۲۰۰ هزار تن پیرو در ایران، هند و برخی نقاط دیگر جهان دارد.
اودوکسوس کنیدوسی که هم زمان با افلاطون بوده است، زمان ظهور زرتشت را ۶۰۰۰ سال قبل از افلاطون می داند.
جامعه ایرانیان زرتشتی زادروز زرتشت را روز خرداد از ماه فروردین برابر با ۶ فروردین و در سال ۱۷۶۸ پیش از میلاد و تاریخ درگذشت او را ۵ دی ۱۶۹۱ پیش از میلاد تعیین کرده است.
بیشتر پژوهشگران طرفدار تاریخ سنتی، زمان زرتشت را سده پنجم تا ششم پیش از میلاد در نظر گرفته اند. در کتاب بندهشن آمده است که زرتشت در سال ۲۵۸ سال پیش از انقراض شاهنشاهی هخامنشی به بعثت رسید. اما در ارداویراف نامه، بعثت زرتشت ۳۰۰ سال پیش از حمله اسکندر ذکر می شود و بنابراین، چون اسکندر ۳۳۰ پیش از میلاد به ایران حمله کرده است، تاریخ تولد زرتشت در حدود ۶۶۰ پیش از میلاد خواهد شد. همچنین بعضی از محققان دیگر از شباهت اسمی استفاده کرده، گشتاسپ (ویشتاسپ) پدر داریوش یکم هخامنشی را با گشتاسپ شاه کیانی یکی دانسته اند، در نتیجه زمان زرتشت را حدود ۵ سده پیش از میلاد در نظر گرفته اند.
امروزه بیشتر دانشمندان بر آنند که زردشت بین "۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰" سال پیش از میلاد می زیسته است.
نام زرتشت بر اساس نوشته های زبان اوستایی «زراثوشترا» بوده است. این نام ترکیبی است از «زَرَت» که ممکن است معنی زرد و زرین یا پیر داشته باشد و «اشترا» که برخی آن را شتر و برخی معنی آن را «آسترا» به معنی ستاره در نظر گرفته اند. «دارنده شتر زرد»، «دارنده شتر پیر»، «دارنده شتر با جرأت»، «درخشان و زرد مثل طلا»، «پسر ستاره»، «ستاره درخشان» و «روشنایی زرین» معانی گوناگونی است که تا به حال پژوهشگران برای نام زرتشت ذکر کرده اند.
املای نام زرتشت در انگلیسی (به انگلیسی: Zoroaster)، از املای یونانی آن (به یونانی: Ζωροάστρης) گرفته شده است که واژه Aster یا «ستاره» را در خود دارد و ممکن است به این دلیل باشد که این پیامبر را بعدها سرچشمه دانش ستاره شناسی دانسته اند. نام اوستایی او «زره ثوشتره» به تعبیری به معنی «کسی که می تواند شتران را اداره کند» است. شکل فارسی باستان نام او «زره ئوشتره» Zaraushtra و شکل مادی آن «زره توشتره» Zaratushtra بوده است که زره ئوشتره اوستایی و زردشت پهلوی از آن پدید آمده است.
زمان ظهور زرتشت، با همه پژوهش های دانشمندان قدیم و جدید، هنوز هم در پرده ابهام است. برخی از مورخین سال تولد زرتشت را در ۱۰۰۰ پیش از میلاد مسیح تخمین زده اند. زادروز زرتشت در بین پژوهشگران و تاریخ دانان موضوعی مورد بحث است. این تفاوت از ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد است.

رجوع شود به:زردشت

زرتشت پیامبر ایرانی و بنیادگذار دین زرتشتی گری یا مزداپرستی و سرایندهٔ گاهان. زرتشت احتمالاً در هزارهٔ دوم پیش از میلاد می زیسته. وی در سن ۷۷ سالگی در بلخ کشته شد.
• «کسی که آرامش درونی دارد، با دانش و گفتار و کردار و وجدانش راستی را می افزاید.»پیام زرتشت ص۱۲• «بهترین ثواب راستی و بدترین گناه دروغ است.»پیام زرتشت ص۴۸• «ای مردم به کسی گوش دهید که دانا و طرفدار راستی باشد.»پیام زرتشت ص۶۶• «مردم به وسیلهٔ منش پاک به تکامل و جاودانگی می رسند.»پیام زرتشت ص۷۰• «ای زنان و ای مردان بهترین سخنان را به گوش هوش بشنوید با خرد خود نیک بنگرید آنگاه هر یک از شما شخصاً و با آزادی بین این دو راه نیکی و بدی یکی را برگزینید.»• «کسی که بر قلب خود غلبه نکرد بر هیچ غالب نخواهد شد.»پیام زرتشت صفحهٔ پایانی• «خوشبختی از آن کسی است که خواهان خوشبختی دیگران باشد»• «راه در جهان یکی است و آن راستی است»• «ای آرامش، مگذار شهریاران ستمگر و بد رفتار بر ما حکومت کنند بلکه بشود شهریاران دادگر و با ایمان که دارای رفتاری نیکو و دانش و خرد، راهنمای آن ها است، بر ما فرمانروایی کنند.(گاتها هات ۴۸ بند ۵)• «مبادا بار دیگر آموزگار بدخواه، زندگی مردم را تباه سازد و دروغ پرست با کج آموزی خویش، آنان را گمراه سازد.• «به راستی آموزگاران و رهبران کژ اندیش و زشت کار، زندگانی را تباه می سازند و بدکاران را بزرگ و باشکوه می شمارند.(گاتها هات ۳۲ بند ۱۱)• «هیچ کدام از این بدکاران نمی دانند که با کار و کوشش، پیشرفت به دست می آید، آنگونه که زندگی آموخته است.(گاتها هات ۳۲ بند ۷)• «اندوه پیام آور مرگ است. انسان دانا و پرهیزگار، شاد است.»• «ای راستی، شکوهِ منشِ پاک را از آنِ من ساز!»• «خدمت به مردم وظیفه نیست، بلکه دارای لذتی است که سلامتی و شادمانی شخص شما را زیاد می کند.»• «راستی یگانه فضیلت است، راستی شادمانی است، شادمانی از آن کسی است که همیشه راست گو و درست کردار است.»• «سخنی گویید که از اندیشه پاک سرچشمه گرفته است و کاری کنید که با کوشش و پارسایی از دست و بازو برآمده باشد.»• «هر گفتار و کرداری را با ترازوی عقل بسنجید و آن گاه اگر نیک آمد به پیروی از آن بپردازید!»• «هومت - هوخت - هورشت (اندیشه نیک - گفتار نیک - کردار نیک).»• «همیشه روان راستی پرستان از بهرهٔ نیک برخوردار خواهد بود.»• «ما خواهان آنیم از زمرهٔ کسانی باشیم که بشر را به شاهراه راستی راهنمایی می کند.»• «اگر کاری به تو تکلیف می کنند وتو در صواب یا ناصواب بودنش تردید داری، از قبولش امتناع ورز.»• «اگرخدمت به خلق وظیفه نیست، بلکه لذتی است، زیرا سلامتی وشادمانی شخصرا زیاد می کند.»• زرتشت اولین کسی است که تقریباً پایه و اساس مذهب کاتولیک را ریخته است.فرانچسکو پاتریسیوس

[ویکی شیعه] زَرْتُشْتْ یا زَرْدُشْتْ، پیامبر ایران باستان. عده ای او را مروج یکتاپرستی معرفی کرده اند که آهورامزدا را تبلیغ می کرد و خدایان باستانی آریاییان را باطل می دانست. او آتش را یکی از مظاهر خدای روشنایی می دانست. برخی از مورخان او را اختلافی ترین شخصیت تاریخ دانسته اند. نقل شده است که زرتشت در سال ۶۶۰ قبل از میلاد به دنیا آمده و در سال ۶۳۰ قبل از میلاد به پیامبری مبعوث شده و در سال ۵۸۳ قبل از میلاد در سن ۷۷ سالگی در آتشکده ای در بلخ کشته شده است. کتاب مقدس زرتشت اوستا نام دارد. برخی مورخین بر این عقیده اند که توحیدی بودن یا دوگانه پرستی زرتشت روشن نیست. پیروان زرتشت به نام هایی مانند مَجوسی، گَبر و پارسی خوانده می شوند.
زرتشت یا زردشت، پیامبر ایران باستان است. عده ای او را مروج یگانه پرستی معرفی کردند که آهورامزدا را تبلیغ می کرد و خدایان باستانی آریاییان را باطل می دانست. او آتش را یکی از مظاهر خدای روشنایی می دانست.برخی می گویند زرتشت در زبان سریانی به معنای ابراهیم(ع) است و برخی دیگر زرتشت را یکی از امامان ملت ابراهیم(ع) یا پیامبری می دانند که کتاب بر او نازل شده است. برخی نسب او را به منوچهر یکی از شاهنشاهان ایران رسانده اند.بعضی از مورخان او را اختلافی ترین شخصیت تاریخ می دانند؛ تا جایی که برخی او را به شخصیت های افسانه ای تشبیه کرده اند.
زرتشت در سال ۶۶۰ قبل از میلاد به دنیا آمده، در سال ۶۳۰ قبل از میلاد به پیامبری مبعوث شده و در سال ۵۸۳ قبل از میلاد در سن ۷۷ سالگی در آتشکده ای در بلخ کشته شده است.