مجوس

مجوس، معرب مغ یا مگوش.
مغ
مهر
مهرپرستی
مزدک
پیرمغان
رندی
عرفان
یونانی، ماگوس. لاتینی، مگوس. آرامی، مجوشا می باشد. معرب کلمهٔ پارسی مگوش و مگو (پارسی باستان) که به یونانی ماگوس و به پارسی نو مغ گویند. به صورت مگو چندین بار در کتیبه های بیستون آمده و در اوستا به گونه مغو و در پهلوی مغ شده است. گروهی از ایرانیان کهن که باورمند به دوسرآغاز نور و تاریکی و یزدان و اهرمن بوده اند و اینان پیش از پیدایش زرتشت هم بوده اند و مگوس نامیده میشدند. در ادبیات عربی و پارسی به هر دو معنی به کار برده شده اما از ملل و نحل شهرستانی چنین بر می آید که مزدیسنا و مگوس را جدا دانسته و علمای آغاز اسلام نیز مزدیسنا و مگوس را یکی نمی دانستند.
به انگلیسی ماگوس: ماگوس Magus، جمع ماگیMagi، هموند یک دودمان باستانی ایرانی که در فعالیت های فرقه ای کاردان بودند. این نام گونه لاتین شده ماگویی Magoi(برای نمونه هرودوت Herodotus ۱:۱۰۱) می باشد که برگردان یونانی از ریشه ایرانیست. کلمه جادو Magic از همین واژه گرقته شده اینکه آیا مغان از آغاز پیروان زرتشت بوده و پیام رسان او بوده باشند جای گمان دارد. در سنگ نبشته سه زبانه بیستون که در آن داریوش بزرگ پیروزی پرشتاب و پایانی خود را بر مغ که در برابر فرمانروایی او شوریده بود شرح (۵۲۲ قبل از میلاد) چنین به نظر نمی رسد. در دائرةالمعارف اسلام اثر E.J. Brill به Madjus پیگیری شود.قاموس المحیط: مجوس؛ کصبور، رجل صغیر الاذنین به اسپانیایی Magos
دربارهٔ اینکه آیا مگوشان پیروان زرتشت هستند یا نه در میان واژه نامه نویسان نا همسویی های بسیار وجود داردآنندراج گروه آتش پرست که از پیروان زرتشت اند و در منتخب گوید پرستندگان ماه و آفتاب و آتش (این زرتشتیان نیستند که پرستندگان آفتاب و آتشند). رساله معربات نوشته که مجوس منجگوش یعنی صغیرالاذن. چون پیام رسان دین مگوش مرد خردگوش بود برای همین چنین گفتند (خوب اگر چنین کسی دین مگوش را پایه گذاری کرده پس با دین زرتشت متفاوت است). ناظم الاطباء گوید: معرب موی گوش یا سیخگوش که نام کسی بوده که در آیین زردشت در اواخر گذاشته و اکنون پیروان زرتشت را گویند (پس مجوس حداقل قبلاً به چیز دیگری اطلاق می شده). در انسان کامل گفته که مجوس گروه آتش پرستان را گویند و در شرح مواقف آورده که مجوس فرقه ای از ثنویه اند که قائلند به فاعل خیر که او را یزدان خوانند و به فاعل شر که او را اهریمن نامند (به نظر می رسد این درک نادرستی از افکار زروانی مغان باشد). در ملل و نحل گفته است که مجوس طایفه ای بودند که کتاب آسمانی داشتند مردی آن کتاب را تحریف و تبدیل کرد چون یک شب بگذشت بامداد کتاب اصل را ناپدید یافتند و گویند کتاب به آسمان برده شد و از این رو آنان را اهل کتاب نتوان شناخت اما در شرح مواقف گفته مجوس اهل کتاب باشد. (از کشاف اصطلاحات الفنون). ایشان علما و دانشمندان قوم فارس بوده فلسفه و هیئت و علوم ریاضی و دیگر علوم را که در آن زمان معروف بود تعلیم می دادند (از قاموس کتاب مقدس) از ملل و نحل شهرستانی چنین بر می آید که زرتشتی و مجوس را جدا دانسته و علمای اوایل اسلام نیز مجوس و زرتشتی را یکی نمی دانستند (دهخدا).در دوران هخامنشی مجوسان مغان به یک رسته از روحانیان زرتشتی اطلاق می گردید که بدین لحاظ اختلاط واژ مغ با موبد (و طبقه روحانی) و از سوی دیگر یکی انگاری آیین مهر و زرتشتی پدید آمده. اینکه زرتشت پیامبر آیین مهر بوده که آموزه هایش در ادوار هخامنشی و بخصوص ساسانی به انحراف کشیده شد، یا اینکه زرتشت دین جدیدی را با آموزه های کنونی با خود آورد جای تحقیق دارد. (همچنین ببینید: مغ)

مَجوس
(یا: مُغ) کاهنان زردشتیایران باستان که به تبحر در علم احکام نجوم شهرت داشتند. در حالی که عهد جدیددر نسخۀ وُلگاتلاتینی کتاب مقدسکه مورد قبول کاتولیک هاست از آن ها با نام مغان/مجوسان یاد می کند، نسخۀ مجاز کتاب مقدس پروتستان ها آنان را «حکیمان» می نامد. مجوسانی که با هدایای طلا و کندر ومُرّ به دیدن عیسای نوزاد آمدند (دیداری که به نام «ستایش مجوسان» از آن یاد می شود) در روایات جدیدتر «سه شاه» خوانده می شوند به نام های کاسپارو مِلکیورو بالتازار. در قرون بعد رفته رفته، به کسانی که دارای قوای فوق طبیعی تصور می شدند، اصطلاح مجوس اطلاق و لفظ «مجوس اعظم» یا «سرمجوس» به معنی جادوگر بزرگ مصطلح شد. مجوس در قرآن و ادبیات اسلامی، نام عامِ زردشتیان است. این لفظ فقط یک بار در قرآن آمده است (حج، ۱۷). از این آیه چنین بر می آید که مجوس اهل کتاب اند و در اسلام با توجه به حدیثی روایت شده از پیامبر(ص) با آنان چونان اهل کتاب معامله شده است. در اوستا به صورت مغو آمده است. کلمۀ موبد که به پیشوای دین زردشتی اطلاق می شود از همین ریشه است. گروهی از ایرانیان پیش از ظهور زردشت که متمایل به دو مبدأ نور و ظلمت و یزدان و اهریمن بوده اند نیز مجوس خوانده می شوند. شهرستانی در المل و النحل مجوس را فرقه ای اعم از زردشتی دانسته و آن را به کیومرثیه، زروانیه، زردشتیه و به آفریدیه تقسیم کرده است. در انسان کامل آمده است که مجوس گروه آتش پرستان را گویند و در شرح مواقف آمده مجوس فرقه ای است قائل به فاعل خیر «یزدان» و فاعل شر «اهریمن».

[ویکی الکتاب] معنی مَجُوسَ: زرتشتی (بنا به روایات آیینی آسمانی بوده که دچار تحریف گشته است و منظور از مجوس قوم معروفی هستند که به زرتشت گرویده ، کتاب مقدسشان اوستا نام دارد . چیزی که هست تاریخ حیات زرتشت و زمان ظهور او بسیار مبهم است ، به طوری که میتوان گفت به کلی منقطع است . ا...
تکرار در قرآن: ۱(بار)
این لفظ فقط یکبار در قرآن آمده و مراد آن ایرانیان قدیم است . «وَالَّذینَ اَشْرَکُوا» که در مقابل چهار مذهب آمده نشان می‏دهد که مذهب مجوس در اصل مذهب شرک نبوده و در ردیف ادیان توحیدی است و اخذ جزیه از آنها دلیل بارز این مطلب است و در وسائل کتاب جهاد باب 49. در اینکه جزیه فقط از اهل کتاب گرفته می‏شود و آنها یهود و نصاری و مجوس‏اند، 9 روایت در این زمینه نقل شده از جمله از امام سجاد «علیه السلام» که فرمود: «اِنَّ رَسُولَ اللَّهِ «علیه السلام» قالَ: سَنُّوابِهِمْ سُنَّةَ اَهْلِ الْکِتابِ یَعنی الْمَجُوسَ» با مجوس به طریق اهل کتاب رفتار کنید. در المیزان ذیل آیه شریفه آمده: معروف آن است که مجوس پیروان زرتشت‏اند و کتاب مقدّس آنها «أوستا» است ولی تاریخ حیات و زمان ظهور وی خیلی مبهم است، در غلبه اسکندر به ایران کتاب اوستا از بین رفت سپس در زمان ساسانیان آن را از نو نوشتند لذا به حقیقت مذهبشان رسیدن مشکل شد، مسلّم این است که به تدبیر عالم دو مبدء قائلند: مبدء خیر و مبدء شرّ (یزدان و اهریمن - یا نور و ظلمت)... عناصر بسیط مخصوصاً آتش را تقدیس می‏کنند در ایران، چین و هند آتشکده‏هائی داشتند و همه را به «آهورامزدا» می‏رسانند که موجد کلّ است. در کتاب عدل الهی می‏نویسد: دوگانه‏پرستی در ایران قدیم و اعتقاد ایرانیان به «اهورامزدا» و «اهریمن» که بعدها با تعبیر یزدان اهریمن بیان شده است... به روشنی معلوم نیست که آیا آئین زرتشت در اصل آئین توحیدی بوده است یا آئین دوگانگی؟ اوستای موجود، این ابهام را رفع نمی‏کند، زیرا قسمت‏های مختلف این کتاب تفاوت فاحشی با یکدیگر دارد، بخش «وندیداد» آن صراحت در نثویّت دارد ولی از بخش «گاتاها» چندان دوگانگی فهمیده نمی‏شود بلکه بر حسب ادعای برخی از محققین از این بخش یگانه‏پرستی استنباط می‏گردد... ولی ما بر حسب اعتقاد اسلامی‏ایکه درباره مجوس داریم می‏توانیم چنین استنباط کنیم که دین زرتشت در اصل یک شریعت توحیدی بوده است زیرا بر حسب عقیده اکثر علماء اسلام، زرتشتیان از اهل کتاب محسوب می‏گردند.