پیامبر

پیامبر یا پیغامبر در ادیان ابراهیمی، به دریافت کننده و بیان کننده وحی گفته می شود. پیامبر عبارت فارسی جامعی است که تا حدودی با نبی در ادبیات قرآنی هماهنگ است با این تفاوت که نبی، حداقل شرایط پیامبری یعنی غیب آگاهی وحیانی را داراست.
نبی: غیب آگاه در زمینه وحی
رسول: فرستاده شده
معانی متعدد دیگر: منذر، مبشر و …
پیامبر در اسلام به معانی زیر است:
نبی اعم از رسول است. نبی پیک الهی و فرد دارای خبر مهم است که خواب می بیند و در خواب به او وحی می شود و همیشه ملزم به ابلاغ نیست ولی رسول پیک ویژه الهی است که ملک وحی بر او نازل می شود و او ملک را می بیند و با او سخن می گوید و مأمور به ابلاغ است. طبق قرآن ۵ نفر از رسولان برتر (اولوالعزم) هستند.
در دیدگاه اسلام ادیان الهی همان شرایعی است که توسط پیامبران اولوالعزم آورده شده است و هرگونه شریعت دیگر جزء ادیان یادشده یا الهی نبوده یا به یکی از ادیان یادشده بازمی گردد.

(یا: پیغمبر، نبی، رسول) در ادیان توحیدی، انسانی برگزیده از جانب خداوند که برای راهنمایی بشریت فرامین الهی را که به او وحی یا الهام می شود، به آدمیان ابلاغ می کند و در واقع پیام الهی را برای انسان ها می آورد. عنوان نبی در عربی، به معنای خبردهنده از ریشۀ نبأ (خبر) می آید و انبیاء جمع آن است. در اعتقادات دینی یهود، مسیحیان و مسلمانان نخستین پیامبر همانا حضرت آدم (ع) است و به باور مسلمانان، آخرین پیغمبر حضرت محمد بن عبدالله (ص)، خاتم الانبیاء است، که نبوت به او ختم می شود و هرکس پس از او خود را پیامبر بخواند کذّاب شمرده می شود و مدعیان نبوت بعد از اسلام را مُتنَبّی گفته اند. در برخی احادیث اسلامی شمار انبیاء را تا ۱۲۴هزار تن دانسته اند. ارقام دیگری نیز ذکر شده است. در قرآن تاکید شده که خداوند برای هر امتی پیامبری مبعوث کرده است (فاطر، ۲۴؛ نحل، ۳۶) اما شماره امت ها و پیامبرانشان مشخص نگردیده و تنها از ۲۶ پیامبر نام برده شده و به داستان چند نفر دیگر، بدون ذکر نام، اشاره شده است. بزرگ ترین پیغمبران که صاحب کتاب و آورندۀ شریعت جدیدند و نام آن ها در قرآن ذکر شده و اولوا العزم خوانده می شوند، عبارت اند از نوح، ابراهیم، موسی، عیسی، و محمد (ص). برخی علمای اسلامی گفته اند که دلیلی بر حصر انبیاء اولوا العزم در این پنج تن نیست. مفسرین معنای عزم در اولوا العزم را ثبات و پایداری بر عهد نخست که از ایشان گرفته شده است، دانسته اند (احزاب، ۷). در کلام اسلامی تفاوت هایی بین نبی و رسول ذکر کرده اند. در برخی روایات از امامان اهل بیت (ع) آمده است که رسول کسی است که فرشتۀ وحی بر او نازل می شود و او فرشته را می بیند و با او سخن می گوید ولی نبی کسی است که خواب می بیند و در خواب به او وحی می شود. این تفاوت را مفسرین از آیۀ ۹۵، اسری نیز استفاده کرده اند. تفاوت های دیگری نیز گفته اند که مبنای چندان صحیحی ندارند. قدرمسلم این است که مقام رسول بالاتر از مقام نبی است چنان که خود رسولان هم از نظر مقام و فضیلت، یکسان نبوده اند (بقره، ۲۵۳؛ اسراء، ۵۵) و بعضی از ایشان به مقام امامت نیز نائل آمده اند (بقره، ۱۲۴؛ انبیاء، ۷۳؛ سجده، ۲۴). مطابق برخی روایات، تعداد رسولان ۳۱۳ نفر تعیین گردیده است. در تورات به شخصی از سلسلۀ اولیاء و انبیاء رسول گفته می شود که در سلطنت های عبرانی فلسطین از قرن ۸پ م تا ۵۸۶پ م، که استقلال یهود از بین رفت، و احتمالاً بعد از آن، به دعوت و رسالت اشتغال داشت. پیامبران اسوه های تمام و انسان های کاملی شمرده می شوند که انسان را در جهت زیستن مطابق با ارادۀ الهی هدایت می کنند. آنان از هر خطا و انحرافی مصون و دارای ملکۀ عصمت اند (← عصمت). از آن جا که دعوت و رسالت انبیاء با مقاومت و مخالفت شدید، در آغاز نبوت ایشان مواجه می شود، خداوند به آنان قدرت معجزه (← معجزه) عطا می کند تا بی باوران، به نیروی آسمانی آن ها ایمان بیاورند. ید بیضا و عصای موسی (ع) از معجزات این پیغمبر و زنده گردانیدن مردگان و شفادادن بیماران از معجزه های عیسی (ع) است. معجزۀ ختمیۀ پیامبر اسلام (ص) که مهم ترین معجزۀ او نیز هست، قرآن است. انبیا در راه ابلاغ پیام الهی و تربیت مردم رنج ها و سختی های بسیاری کشیده و بعضاً به شهادت رسیده اند.

پیامبر (کتاب). پیامبر (کتاب)(The Prophet)
رمانی از جبران خلیل جبران، به زبان انگلیسی، منتشرشده در ۱۹۲۳. دو تحریر نخستین این رمان به زبان عربی بود و مؤلف را به هیچ وجه راضی نکرد تا این که سرانجام، هنگامی که در پاریس به سر می برد، داستان را از نو به انگلیسی نوشت و پس از پنج بار ویرایش به ناشر سپرد. کشتی ای که بناست پیامبر را پس از دوازده سال به موطن خود بازگرداند، در لنگرگاه شهر محل اقامت او، اورفالیس، لنگر می اندازد. مردم اورفالیس از پیامبر می خواهند که برای آن ها سخن بگوید. گفتار پیامبر دربارۀ موضوعاتی چون عشق، زناشویی، فرزندان، کار، نماز، خیر و شر، و موضوعات دیگر، هستۀ اصلی کتاب را تشکیل می دهد. سبک کتاب از کتاب های مقدس متأثر است و به ویژه اندیشه های انجیلی در آن به وضوح دیده می شود. در فرازهایی از کتاب، رگه هایی از اندیشۀ نیچه و حکمت هندی به چشم می خورد. این کتاب، ابتدا در امریکا و سپس در سراسر جهان، خوانندگان فراوان یافت و شهرتی جهانی برای جبران به همراه آورد.