کنسرتو

کُنسِرتو (به ایتالیایی: concerto) (اصل تلفظ ایتالیایی: کُنچـِرتو) قطعه ای موسیقی است برای ارکستر و معمولاً یک ساز اصلیِ تک نواز (معمولاً پیانو، ویولن، ویولنسل یا فلوت)، که عموما ً در سه موومان تصنیف شده است. نقش ارکستر، در مجموع، همراهی تک نواز است، و به همین ترتیب، تک نواز نقش کلیدی را در طول تمام قطعه ایفا می کند.
کنسرتوهای ویوالدی برای ۲، ۳ یا ۴ ویولن، برای ۲ ویولنسل، برای ۲ ماندولین، برای ۲ ترومپت، برای ۲ فلوت، برای ابوا و فاگوت، برای ویولنسل و فاگوت.
کنسرتوهای ویوالدی برای چندین ساز، از جمله RV555 برای ۳ ویولن، یک ابوا، ۲ ریکوردر، ۲ ویولون آلینلس، ۲ ویولون، ۲ هارپسیکورد و ۲ ترومپت.
کنسرتوهای باخ برای ۲ ویولن، برای ۲، ۳، یا ۴ هارپسیکورد و کنسرتوهای براندنبورگ.
بسیاری از آهنگسازان کنسرتو برای دو یا چند سولیست ساخته اند.

کُنْسِرتو (concerto)
ساخته ای موسیقایی ، معمولاً در سه موومان ، برای تک نوازی ساز (یا سازها) و ارکستر. این فرم در خلال قرن ۱۸ از فرم ارکستریِ کنچرتو گروسّو تکامل یافت ، که در آن گروهی از سازهای تک نواز (کنسرتو) در تقابل با یک ارکستر کامل (ریپیِنو) قرار می گیرند. کورِلّی و تورِلّی از نخستین آهنگ سازان کنسرتو بودند، و سپس ویوالدی، هَندل، و باخ (کنسرتوهای براندنبورگ) این کار را دنبال کردند. موتسارت حدود ۴۰ کنسرتو ساخت (۲۷ کنسرتو برای پیانو). بتهوون پنج کنسرتو برای پیانو ساخت، در حالی که یک کنسرتو برای ویولن و یک کنسرتو هم برای ویولن، ویولن سل و پیانو ساخته است. بلا بارتوک در ۱۹۴۴ با کنسرتو برای ارکستر خود مفهوم تازه ای از این فرم را ارائه داد، که در آن هیچ تک نواز خاصی وجود ندارد، بلکه بیشتر جولانگاه نمایش مهارت کلّ ارکستر در نوازندگی ، به صورت هم نوازی و با تک نوازی های کوتاه فردی ، برشمرده می شد. این فرم را ویتولد لوتُسلافسکی (۱۹۵۴)، اِلیوت کارتِر (۱۹۲۹)، و راجِر سِشنز (۱۹۷۱) نیز به کار بردند.