فن بدیع

[ویکی فقه] بدیع، علم ، از فنون بیان و بلاغت.
واژه بدیع صفتی است بر وزن فعیل (مشبّهه) دارای دو معنی فاعلی «پدیدآورنده» و مفعولی «نوپدید و شگفت»؛ و از همین معناست که در آغاز برای نامگذاری نوآوری های شاعران عباسی در صناعات ادبی و سپس به صورت عنوانی کلی برای انواع مجاز لغوی به کار رفت و سپس عنوانِ علمی خاص شد.

معنای اصطلاحی
علم بدیع در اصطلاح ادیبان، سومین فن (بعد از معانی و بیان) از فنون بلاغت، و موضوع آن آرایش های سخن فصیح و بلیغ در نظم و نثر است.

انواع بدیع
به این آرایش ها «محسّنات» و «صنایع بدیع» نیز می گویند و آن ها را به «لفظی» و «معنوی» بخش می کنند.
دسته نخست، خاص زیبایی های لفظی و عمدتاً شامل تسجیع ، ترصیع ، تجنیس و نظایر و فروع آن هاست و دسته دوم که بیش تر برای زیباسازی معنوی کلام است، اما به تبع الفاظ و نه به استقلال، شامل تشبیه ، استعاره ، مجاز ، کنایه ، حسن تعلیل و فروع آن ها می شود.

سیر تحولات علم بدیع
...