صرافی

صرافی( به انگلیسی بریتانیایی bureau de change و به انگلیسی آمریکایی currency exchange) در لغت به معنای داد و ستد انواع پول است. پیدایش آن به عنوان یک حرفه را می توان ناشی از نیاز مردم به تعیین و صحت وزن و عیار مسکوکات گوناگونی دانست که در قرون پیشین رواج داشتند و ناآگاهی از وزن و عیار صحیح آن ها می توانست زیان بار باشد. صرافی ریشه بانکداری مدرن امروزی است.
با استفاده از پول کاغذی در قرن ۱۷ و ایجاد بانکداری مدرن و نرخ تبدیل شناور بین پول های مختلف بازارهایی مانند فورکس شکل گرفت.
تاریخ صرافی به زمان های قدیم بازمی گردد. در کتاب مقدس به صرافی اشاره شده است. در زمان معبد دوم اورشلیم در حیاط معبد تعداد زیادی افراد به شغل صرافی اشتغال داشتند. این افراد پول های رومی و یونانی که دارای عکس خدایان آن ها بود با پول یهودی که تنها پول قابل استفاده در معبد بود تعویض می کردند. عیسی مسیح در اناجیل جهارگانه با این صرافان به شدت برخورد می کند و آنان را کسانی می داند که خانه خدا را تبدیل به لانه دزدان کرده اند.
در زمان های قرون وسطی در اروپا بیشتر شهرها دارای واحد پولی خود بودند که دارای نقش حاکم آن شهر بود. وقتی یک غریبه وارد شهر می شد مجبور بود پول همراه خود را با پول آن شهر تعویض کند. صرافان در این زمان این پول خارجی را محک می زدند و آن را با پول محلی عوض می کردند.بیشتر انتقالهای وجه بزرگ با سکه انجام نمی شد و تنها به وسیله صراف از حساب یک نفر به حساب فرد دیگر منتقل می شد.

صَرّافی
به شغل خرید و فروش طلا اطلاق می شود. حدود ۱۰۰ سال قبل صرافی ها بیشتر عملیات بانکی ـ خرید و فروش سکه و اعطای وام ـ را در ایران انجام می دادند. با توسعۀ روابط تجاری بین شرق و غرب و تکامل امنیت صرافی، شاغلین این حرفه افزایش یافتند تا جایی که در اغلب شهرهای ایران نمایندگان آن ها فعالیت می کردند و حتی از میان نمایندگان آن هایی که قدرت مالی و معروفیت بیشتری داشتند با گشایش حساب در بانک های خارجی و یا فرستادن نماینده به مراکز عمدۀ تجارت، دایرۀ عملیات خود را در بازارهای بین المللی گسترش دادند. شغل صرافی بیشتر در شهرهای تبریز، مشهد، تهران، اصفهان، شیراز و بوشهر دایر بود. برخی صرافی های عمده در ایران عبارت بودند از صرافی هاراطون تومانیانس که در ۱۲۱۹ش در تبریز به وجود آمد؛ صرافی ارباب جمشید که در ۱۲۷۳ تجارتخانۀ جمشیدیان را تأسیس کرد؛ و صرافی جهانیان که در ۱۲۷۹ در شیراز تأسیس شد. عمده ترین عملیات صرافی عبارت بود از تسعیر پول ها و رواج بیجک ـ سندی که صرافان ضمن صدور آن وصول مبلغی را اعلام و زمان پرداخت آن وجه را در کوتاه مدت یا عندالمطالبه تعهد می کردند. در ایران به سبب توسعه و رونق بازرگانی و عدم نشر اسکناس، تا ۱۲۶۶ بیجک رواج داشت. در آن هنگام که فقط مسکوکات فلزی وسیلۀ مبادله بود، بیجک سود سرشاری را عاید صرافان می کرد و وسیله ای برای رفع مضیقۀ پولی بازار بود. شورای پول و اعتبار در ۱۳۸۲ تأسیس صرافی در بانک ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را تصویب کرد. براساس دستورالعمل اجرایی، بانک های دولتی و غیردولتی با مجوز بانک مرکزی می توانند به شکل شرکت سهامی صرافی تأسیس کنند. با توجه به این دستورالعمل، صرافی ها تنها باید به خرید و فروش انواع پول های خارجی، مسکوک، طلا و نقره اشتغال داشته باشند؛ و کلیۀ عملیات خود را در دفاتر قانونی برای ارائه به بازرسان بانک مرکزی ثبت کنند. همچنین آن ها می توانند به جز چند ارز ممنوع، به خرید و فروش ارز مبادرت ورزند. صرافی ها باید کلیۀ وجوه خود را در بانک های اعتباری مجازِ داخلی نگهداری و مشخصات حساب های خود را به بانک مرکزی اعلام کنند.