مترادف ارز : پول، پول بیگانه، سعر، ارج، ارزش، بها، قیمت، رتبه، قدر، مرتبه، مقام، ارژن، بخورک
متضاد ارز : بی ارز
برابر پارسی : رساندن، پیشکش، بخشش
ارز
مترادف ارز : پول، پول بیگانه، سعر، ارج، ارزش، بها، قیمت، رتبه، قدر، مرتبه، مقام، ارژن، بخورک
متضاد ارز : بی ارز
برابر پارسی : رساندن، پیشکش، بخشش
فارسی به انگلیسی
foreign exchange
foreign exchange (or currency)
ceder
عربی به فارسی
سدر , سرو , سروازاد , چوب سرو , رنگ قرمز مايل به زرد
مترادف و متضاد
پول، پولبیگانه، سعر ≠ بیارز
ارج، ارزش، بها، قیمت
رتبه، قدر، مرتبه، مقام
ارژن، بخورک
۱. پول، پولبیگانه، سعر
۲. ارج، ارزش، بها، قیمت
۳. رتبه، قدر، مرتبه، مقام
۴. ارژن، بخورک ≠ بیارز
فرهنگ فارسی
( آرز ) برنج مجتمع ثابت
( اسم ) درختچه ای از دست. بادامیها از تیر. گل سرخیان که دارای گونه های مختلف است و در نقاط خشک و کوهستانی اطراف تهران و کرج و ارتفاعات ۱۳٠٠ متری و جنگلهای طالش میروید . گونه ای از آن در فارس خصوصا در دشت ارژن و کوه های بختیاری روییده میشود بخوراک .
ولایتی در ایطالیا
( اسم ) درختچه ای از دست. بادامیها از تیر. گل سرخیان که دارای گونه های مختلف است و در نقاط خشک و کوهستانی اطراف تهران و کرج و ارتفاعات ۱۳٠٠ متری و جنگلهای طالش میروید . گونه ای از آن در فارس خصوصا در دشت ارژن و کوه های بختیاری روییده میشود بخوراک .
ولایتی در ایطالیا
فرهنگ معین
( اَ ) [ په . ] (اِ. ) ۱ - بها، قیمت ، ارزش . ۲ - پول خارجی ، پول بیگانه . ، ~ تهاتری ارزی که در قراردادهای پایاپا مبنای محاسبه قرار می گیرد. ، ~ یوزانس ارزی که پس از دریافت کالا حواله می شود. ، ~ دولتی ارزی که دولت از طریق بانک های مجاز و به نر
( اَ ) [ په . ] (اِ.) 1 - بها، قیمت ، ارزش . 2 - پول خارجی ، پول بیگانه . ؛ ~ تهاتری ارزی که در قراردادهای پایاپا مبنای محاسبه قرار می گیرد. ؛ ~ یوزانس ارزی که پس از دریافت کالا حواله می شود. ؛ ~ دولتی ارزی که دولت از طریق بانک های مجاز و به نرخ دولتی می فروشد. ؛ ~ دانشجویی ارزی که دولت به دانشجویان خارج از کشور برای ادامة تحصیل می دهد. ؛ ~ شناور ارزی که بهای آن ثابت نیست و براساس عرضه و تقاضا تعیین می شود. ؛ ~ رقابتی ارزی که از سوی دولت در رقابت با بازار آزاد عرضه می شود. ؛ ~ صادراتی ارزی که از طریق فروش کالای صادراتی تأمین می شود.
لغت نامه دهخدا
( آرز ) آرز.[ رُ ] ( ع اِ ) اَرُزّ. رُزّ. برنج ( یکی از حبوب ).
آرز. [ رِ ] ( ع ص ) منقبض. مُتجمع. ثابت.
ارز. [ اَ ] ( اِ ) ( از پهلوی ارژ ) بها. ( برهان ). قیمت. ( ربنجنی ) ( مهذب الاسماء ) ( جهانگیری ) ( غیاث اللغات ). ارزش. ( برهان ). ارج . اخش. نرخ. ثمن :
چرا مرغ کارزش نبد یک درم
به افزون خریدی و کردی ستم.
پرستنده و اسب آراسته.
که ارز نگینش ندانست کس.
کسی گوهرش را ندانست ارز.
که در بیشه کوفه بُد مرزشان.
همه خواسته پیش او ارز کرد.
که بردارد از روز شادیش بهر
که از کشور شورسان بود مرز
کسی خاک او را ندانست ارز.
یاقوت را به ارز کم از کهربا کنم.
مگر بروی زمین زر دمد بجای گیاه.
که جز سخات کس او را نداند ارز و بهاش.
ارز درم و قیمت دینار شکسته.
ارز او داند که آرزو دارد.
ارز گفتار خام او زیبد.
نخواهیم ما باژ از این مرز تو
چو پیدا شود مردی و ارز تو.
بدانش بود چون بدانی بورز.
بداند مگر مایه و ارز خویش.
سواران هشیار و خنجرگذار
فرستاد خسرو [ پرویز ] سوی مرز روم
نگهبان آن فرخ آباد بوم...
مگر هر کسی بس کند مرز خویش
آرز. [ رِ ] ( ع ص ) منقبض. مُتجمع. ثابت.
ارز. [ اَ ] ( اِ ) ( از پهلوی ارژ ) بها. ( برهان ). قیمت. ( ربنجنی ) ( مهذب الاسماء ) ( جهانگیری ) ( غیاث اللغات ). ارزش. ( برهان ). ارج . اخش. نرخ. ثمن :
چرا مرغ کارزش نبد یک درم
به افزون خریدی و کردی ستم.
فردوسی.
نداند کسی ارز آن خواسته پرستنده و اسب آراسته.
فردوسی.
ابا او یک انگشتری بود و بس که ارز نگینش ندانست کس.
فردوسی.
یکی تاج بد کاندر آن شهر و مرزکسی گوهرش را ندانست ارز.
فردوسی.
بها داد منذر چو بود ارزشان که در بیشه کوفه بُد مرزشان.
فردوسی.
بدان مرد داننده اندرز کردهمه خواسته پیش او ارز کرد.
فردوسی.
وزآن جایگه شد به اندیو شهرکه بردارد از روز شادیش بهر
که از کشور شورسان بود مرز
کسی خاک او را ندانست ارز.
فردوسی.
چون من به رشته کردم یاقوت مدح شاه یاقوت را به ارز کم از کهربا کنم.
مسعودسعد.
مروت تو مرا گر به ارز من بخردمگر بروی زمین زر دمد بجای گیاه.
مختاری.
مها بنزد تو این بنده گوهری آوردکه جز سخات کس او را نداند ارز و بهاش.
سنائی.
دارد بس احسان و مروت کف کافیت ارز درم و قیمت دینار شکسته.
سوزنی.
از تشنه بپرس ارز آب ایراارز او داند که آرزو دارد.
خاقانی.
آنچه نخاس ارز یوسف کردارز گفتار خام او زیبد.
خاقانی.
|| قدر. ( برهان ) ( جهانگیری ) ( مؤید الفضلاء ).رتبه. مرتبه. ( جهانگیری ) ( برهان ). درجه. جاه. مقام.مکانت. محل. حد. آمرغ : نخواهیم ما باژ از این مرز تو
چو پیدا شود مردی و ارز تو.
فردوسی.
بیارای دل را بدانش که ارزبدانش بود چون بدانی بورز.
فردوسی.
بسنده کند زین جهان مرز خویش بداند مگر مایه و ارز خویش.
فردوسی.
از آن نامداران ده ودو هزارسواران هشیار و خنجرگذار
فرستاد خسرو [ پرویز ] سوی مرز روم
نگهبان آن فرخ آباد بوم...
مگر هر کسی بس کند مرز خویش
ارز. [ اِ رِ ] (اِخ ) شهری در ارمنستان که بقول اگاثانگلس مورخ ارمنی (مائه ٔ چهارم میلادی ) در آنجا مانند معبد خوزستان ، مجسمه ٔ زرین ناهید برقرار بوده است . (یشتها تألیف پورداود ج 1 ص 175).
ارز. [ اَ ] (اِخ ) شهرکی است در ابتدای جبال طبرستان از ناحیه ٔ دیلم و بدانجا قلعه ای است حصین . ابوسعد منصوربن حسین آبی در تاریخ خود گوید: ارز قلعه ایست به طبرستان که حصاری شبیه یا قریب بدان از جهت استواری و بلندی و وسعت در روی زمین نیست و در آن بستان ها و آسیاهای دایره است و آب آن زائد بر حاجت است و فاضل آن به اودیه میریزد. (معجم البلدان ). رج-وع بسفرنامه ٔ مازندران و استرآباد رابینو ص 129 شود.
ارز. [ اَ ] (ع مص ) خود را درهم کشیدن . || منقبض گردیدن ، چنانکه بخیلی آنگاه که از وی عطائی خواهند. گرفته شدن ببخل : اِن ّ فلاناً اذا سئل ، اَرَزَ و اذا دعی اهتزّ؛ یعنی فلان وقتی که چیزی از او بخواهند منقبض شود و وقتی که برای طعام خوانند او راخوش گردد. || مجتمع شدن . (منتهی الأرب ). با هم آمدن . (تاج المصادر بیهقی ). فراهم آمدن . || ثابت شدن . استوار شدن . (تاج المصادر بیهقی ).ثابت گردیدن . (منتهی الأرب ). || پناه بردن . پناه گرفتن در جائی ، چنانکه مار در سوراخ خویش آنگاه که قصد او کنند: ارزت الحیة؛ پناه گرفت مار بسوراخ خود و برگردید بسوی آن و ثابت ماند در آن . (منتهی الأرب ). و منه : ان الاسلام لیأرِزُ الی المدینة کما تأرزُ الحیة الی جُحرها. (منتهی الأرب ). || سرد شدن هوا. سرد شدن شب . || ارزالکلام ؛ پیوستگی و درستی کلام بحصر و جمعیت . (منتهی الأرب ).
ارز. [ اَ / اُ ] (ع اِ) صنوبر. (قاموس ) (برهان ) (مؤید الفضلاء). ارز، درخت صنوبر بی بار است و زفت رطب از آن حاصل میشود. (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). || یا صنوبر نر. (منتهی الأرب ). صنوبر نر که ثمر ندهد. شربین . فوقا . || صنوبر صغار. رجوع به صنوبر صغیر شود. || یا درخت عرعر . (منتهی الأرب ) (برهان ). || درخت سرو. (برهان ) (مؤید الفضلاء). || درخت انار. (برهان ) (مؤید الفضلاء).
ارز. [ اَ رَ ] (ع اِ) ارزن . درخت ارژن . رجوع به ارژن شود.
ارز. [ اَ رُ / اَ رُزز / اُ / اُ رُ / اُ رُزز ] (ع اِ) آرز. رُزّ. آرُز. برنج . دانه ٔ معروف . (منتهی الأرب ). برنج . (مهذب الاسماء) (غیاث ) (نصاب ). کرنج . (مؤید الفضلاء). و فی شرح الفصیح للمرزوقی ، الأترج ، فارسی معرب ، قال و قیل ان الارز کذلک . (المزهر للسیوطی ). ظاهراً دراینکه این کلمه ریشه ٔ سامی ندارد و عربی نیست شکی نباشد. چه لفظ ری و ریز در بعضی شعب السنه ٔ دیگر آریائی آمده است لکن در فارسی بودن چنانکه مرزوقی میگوید دلیلی در دست نیست . فقط فرهنگ نویسان آبریس را به معنی آشاب و آبچلو ضبط کرده اند و شک نیست که کلمه مرکب از آب بمعنی متداول آن و ریس صورتی از ری و ریزو و رز و ارز است . و این کلمه از اُریزا لاطینیه مأخوذ است . حکیم مؤمن آرد: معرب اوریز یونانی است بفارسی برنج نامند در دوم خشک ودر حرارت و برودت معتدل و بالخاصیة در محرورالمزاج حرارت و در باردالمزاج برودت احداث میکند و ظاهراً بجهت این تأثیر قدما و اکثر متأخرین مرضی را مزوره از برنج نفرموده اند و مخصوص اصحاء دانسته اند چه در مرضی احداث کیفیت متضاده و در اصحّاء کیفیة متوافقه شرط است و حکمای هند متفق اند بر آنکه او باعث طول عمرو صحت بدن است و در حدیث نیز این معنی ورود یافته وبرنج هندی را لزوجت کمتر و آنرا چنپا نامند و برنج سرخ فارسی را قبض بیشتر و سفید در تغذیه قوی تر و اقسام او مسدّد و قابض و بتنهائی قلیل الغذاء و جهت زحیرو اسهال دموی و اختناق رحم و امراض گرده و مثانه مفید و با شیر و شکر کثیرالغذاء و مبهی و مسمّن بدن و مولد منی و با دوغ تازه و سماق مسکن حرارت و جهت اسهال صفراوی و تشنگی و غثیان نافع و با شیر بز جهت زحیر و با پیه گرده ٔ بز و روغن جهت مغص و اکثار او مصلح حال بدن و رنگ رخسار و مولد خلط صالح و مورث دیدن خوابهای خوب و مولد قولنج و سدّه و اعتقال طبع و مصلحش خیسانیدن آن در آب نخاله و خوردن او با شیرینی و چون در آب قرطم بجوشانند رفع سدّه ٔ او میکند و آشامیدن آب مطبوخ او مثل ماءالشعیر مسکن لذع اخلاط مراری معده و امعا و با شیر تازه بالمناصفه دو روز خوردن جهت تولید منی مجرب است و حقنه به آب مغسول او جهت سحج و قرحه ٔ امعا نافع و در جلا دادن جواهر بی عدیل و آب نخاله او درین قوی تر و طلای او با ترمس جهت کلف و آثارو ضماد او با پیه جهت گشودن دُمل و ذرورش جهت جراحات تازه و آشامیدن آرد برنج که بسیار پخته باشند با پیه گرده ٔ بز جهت افراط اسهال مرضی و اسهال دوائی و سحج بغایت مجرب است و آب شلتوک مسقط جنین و پوست شلتوک که بسیار نرم صلایه نکرده باشند از جمله ٔ سموم است و گویند یک مثقال او کشنده است و مؤلف تذکره منکر این اثر و مکرب و مصدع میداند و سعوط گرد برنج که در حین سفید کردن او بهم رسد جهت قطع رعاف مجرب و بدل برنج ، آرد جو مغسول است . (تحفه ٔ حکیم مؤمن ). بپارسی برنج گویند طبیعت آن سرد و خشک است در دویم . بهترین وی کرمانی بود بعد از آن خوارزمی بعد از آن گیلانی منفعت وی آنست که شکم ببندد بستنی به اعتدال اما برنج سرخ شکم را محکم ببندد اما برنج کوپالی چون بشویند وبا روغن بادام و یا دنبه یا روغن کنجد میریزند سودمند بود جهت گزیدگی معده و اگر به آب خسک دانه بپزند سُده تولید نکند و طبیعت را نرم دارد و اگر آبی که برنج سرخ در وی جوشانیده باشند با بعضی ادویه ٔ قابض حقنه کنند، جهت سحج روده نافع بود اما برنج سفید، لون روی را صافی کند و بدن را فربه کند اما مضر بود به اصحاب قولنج و مصلح آن شیر تازه است یا روغن . صاحب تقویم گوید مصلح آن عسل و شکر سرخ است و جالینوس گویدشکم ببندد و چون با شیر بپزند منی بیفزاید و دیسقوریدوس گوید برنج پارسی نافع بود جهت شکم و خون رفتن وعلت گرده و مثانه و اختناق رحم و تزحر را بغایت نافع بود. و جالینوس گوید بدل آن پوست جو است . (اختیارات بدیعی ). و رجوع به تذکره ٔ ضریر انطاکی ص 41 شود.
ارز. [ اَ ] (اِ) (از پهلوی ارژ) بها. (برهان ). قیمت . (ربنجنی ) (مهذب الاسماء) (جهانگیری ) (غیاث اللغات ). ارزش . (برهان ). ارج . اخش . نرخ . ثمن :
چرا مرغ کارزش نبد یک درم
به افزون خریدی و کردی ستم .
نداند کسی ارز آن خواسته
پرستنده و اسب آراسته .
ابا او یک انگشتری بود و بس
که ارز نگینش ندانست کس .
یکی تاج بد کاندر آن شهر و مرز
کسی گوهرش را ندانست ارز.
بها داد منذر چو بود ارزشان
که در بیشه ٔ کوفه بُد مرزشان .
بدان مرد داننده اندرز کرد
همه خواسته پیش او ارز کرد.
وزآن جایگه شد به اندیو شهر
که بردارد از روز شادیش بهر
که از کشور شورسان بود مرز
کسی خاک او را ندانست ارز.
چون من به رشته کردم یاقوت مدح شاه
یاقوت را به ارز کم از کهربا کنم .
مروت تو مرا گر به ارز من بخرد
مگر بروی زمین زر دمد بجای گیاه .
مها بنزد تو این بنده گوهری آورد
که جز سخات کس او را نداند ارز و بهاش .
دارد بس احسان و مروت کف کافیت
ارز درم و قیمت دینار شکسته .
از تشنه بپرس ارز آب ایرا
ارز او داند که آرزو دارد.
آنچه نخاس ارز یوسف کرد
ارز گفتار خام او زیبد.
|| قدر. (برهان ) (جهانگیری ) (مؤید الفضلاء).رتبه . مرتبه . (جهانگیری ) (برهان ). درجه . جاه . مقام .مکانت . محل . حد. آمرغ :
نخواهیم ما باژ از این مرز تو
چو پیدا شود مردی و ارز تو.
بیارای دل را بدانش که ارز
بدانش بود چون بدانی بورز.
بسنده کند زین جهان مرز خویش
بداند مگر مایه و ارز خویش .
از آن نامداران ده ودو هزار
سواران هشیار و خنجرگذار
فرستاد خسرو [ پرویز ] سوی مرز روم
نگهبان آن فرخ آباد بوم ...
مگر هر کسی بس کند مرز خویش
بداند سر مایه و ارز خویش .
پس او [ زنگه ] نبرده فرامرز بود
که بافر و بابرز و باارز بود.
مگر رام گردد بدین مرز ما
فزون گردد از فرّ او ارز ما.
دوانید لشکر سوی مرز خویش
ببیند به بیداردل ارز خویش .
مگر بشنود پند و اندرزتان
بداند سر مایه وارزتان .
مدارید بی دیدبان مرز خویش
پدید آورید اندرین ارز خویش .
جهاندار کسری کنون مرز ما
بپذرفت و پرمایه کرد ارز ما.
مقدار مرد و مرتبت مرد و جاه مرد
باشد چنانکه درخور او باشد و جدیر
ارز غنی بباشد اندرخور غنی
ارزفقیر باشد اندرخور فقیر.
فرزانه نصیرالدین کز دولت او نیست
قدر هنر و ارز هنرمند شکسته .
من ارز خویش بگفتم کنون تو میدانی
قلاده نیم گسل گشت و شیر خشم آلود.
بردباری کن و قناعت ورز
تا به دلها قبول یابی و ارز.
|| حرمت . احترام . عزت . آبرو :
دروغ ارز و آزرم کمتر کند.
از این پس برو بوم و مرز ترا
نیازارم از بهر ارز ترا.
مگر بشنوی پند و اندرز من
ز بهر پسر مایه ٔ ارز من .
اگر باژ بفرستی از مرز خویش
ببینی سرمایه و ارز خویش .
اگر نیستت چیز لختی بورز
که بی چیز کس را ندارند ارز.
چو روئین چنین گفت ، برزوی برز
بدو گفت کای مرد بی آب و ارز.
تو گفتیم باشی خداوند مرز
که این مرز را از تو دیدیم ارز.
هر آنجا که خوشتر بود مرز تست
که پیش شه هندوان ارز تست .
بدین ارز تو پیش من بیش گشت
دلم سوی اندیشه ٔ خویش گشت .
شهنشاه برگشت از راه مرز
بهمدان ، بباید بیفزود ارز.
|| بهره . فایده . سود :
چنین گفت کآمد سپهدار طوس
یکی لشکر آورد با بوق و کوس
نه دژ مانده ایدر نه اسب و نه مرز
نشستن ندارد بدین بوم ارز.
|| کام . آرزو :
فرستاد تا هر که آن دخمه کرد
همان کس کز آن کار تیمار خورد
بکشتند و تاراج کردند مرز
چنین بود ماهوی را کام و ارز.
|| سعر . سندهای تجاری که ارزش آنها بپولهای بیگانه معین شده باشد. (نف مرخم ) || ارزنده . ارجمند. پرقیمت . مقابل ناارز :
سخنهای من چون شنیدی بورز
مگر بازدانی ز ناارز، ارز.
جوان چیز بیند پذیرد فریب
بگاه درنگش نباشد شکیب
ندارد زن و زاده و کشت و ورز
بچیزی ندارد زناارز و ارز.
و رجوع به ناارز در همین ماده شود.
- باارز ؛ ارجمند. گرانبها.
- || گرامی . معزز. مکرم :
بر این مرز باارز آتش بریخت
همه خاک غم بر دلیران ببیخت .
که ای شاه بیدار با ارز و هش
مسوز این بر و بوم و کودک مکش
که فرجام روز تو هم بگذرد
خنک آنکه گیتی ببد نسپرد.
- به ارز داشتن ؛ قیمت نهادن : و گمان چنان بود که مکیان ایشان را به ارز دارند. (قصص الانبیاء ص 222).
- بی ارز ؛ بی قیمت . بی بها :
هر آن شارسانی کز آن مرز بود
وگر چند بیکار و بی ارزبود
بقیصر سپارم همه یک بیک
از این پس نوشته فرستیم وچک .
- || ناقابل . نامعتبر :
چو بی ارز را نام دادیم و ارز
کنارنگی و پیل و مردان و مرز...
- ناارز؛ مخفف ناارزنده . بی ارز :
سخنهای من چون شنیدی بورز
مگر بازدانی ز ناارز، ارز.
سواران پراکنده کردم بمرز
پدید آمد اکنون ز ناارز، ارز.
ز مهتر بخواهد هم از کشت ورز
پدید آید از چیز ناارز، ارز.
چرا مرغ کارزش نبد یک درم
به افزون خریدی و کردی ستم .
فردوسی .
نداند کسی ارز آن خواسته
پرستنده و اسب آراسته .
فردوسی .
ابا او یک انگشتری بود و بس
که ارز نگینش ندانست کس .
فردوسی .
یکی تاج بد کاندر آن شهر و مرز
کسی گوهرش را ندانست ارز.
فردوسی .
بها داد منذر چو بود ارزشان
که در بیشه ٔ کوفه بُد مرزشان .
فردوسی .
بدان مرد داننده اندرز کرد
همه خواسته پیش او ارز کرد.
فردوسی .
وزآن جایگه شد به اندیو شهر
که بردارد از روز شادیش بهر
که از کشور شورسان بود مرز
کسی خاک او را ندانست ارز.
فردوسی .
چون من به رشته کردم یاقوت مدح شاه
یاقوت را به ارز کم از کهربا کنم .
مسعودسعد.
مروت تو مرا گر به ارز من بخرد
مگر بروی زمین زر دمد بجای گیاه .
مختاری .
مها بنزد تو این بنده گوهری آورد
که جز سخات کس او را نداند ارز و بهاش .
سنائی .
دارد بس احسان و مروت کف کافیت
ارز درم و قیمت دینار شکسته .
سوزنی .
از تشنه بپرس ارز آب ایرا
ارز او داند که آرزو دارد.
خاقانی .
آنچه نخاس ارز یوسف کرد
ارز گفتار خام او زیبد.
خاقانی .
|| قدر. (برهان ) (جهانگیری ) (مؤید الفضلاء).رتبه . مرتبه . (جهانگیری ) (برهان ). درجه . جاه . مقام .مکانت . محل . حد. آمرغ :
نخواهیم ما باژ از این مرز تو
چو پیدا شود مردی و ارز تو.
فردوسی .
بیارای دل را بدانش که ارز
بدانش بود چون بدانی بورز.
فردوسی .
بسنده کند زین جهان مرز خویش
بداند مگر مایه و ارز خویش .
فردوسی .
از آن نامداران ده ودو هزار
سواران هشیار و خنجرگذار
فرستاد خسرو [ پرویز ] سوی مرز روم
نگهبان آن فرخ آباد بوم ...
مگر هر کسی بس کند مرز خویش
بداند سر مایه و ارز خویش .
فردوسی .
پس او [ زنگه ] نبرده فرامرز بود
که بافر و بابرز و باارز بود.
فردوسی .
مگر رام گردد بدین مرز ما
فزون گردد از فرّ او ارز ما.
فردوسی .
دوانید لشکر سوی مرز خویش
ببیند به بیداردل ارز خویش .
فردوسی .
مگر بشنود پند و اندرزتان
بداند سر مایه وارزتان .
فردوسی .
مدارید بی دیدبان مرز خویش
پدید آورید اندرین ارز خویش .
فردوسی .
جهاندار کسری کنون مرز ما
بپذرفت و پرمایه کرد ارز ما.
فردوسی .
مقدار مرد و مرتبت مرد و جاه مرد
باشد چنانکه درخور او باشد و جدیر
ارز غنی بباشد اندرخور غنی
ارزفقیر باشد اندرخور فقیر.
منوچهری .
فرزانه نصیرالدین کز دولت او نیست
قدر هنر و ارز هنرمند شکسته .
سوزنی .
من ارز خویش بگفتم کنون تو میدانی
قلاده نیم گسل گشت و شیر خشم آلود.
اثیر اخسیکتی .
بردباری کن و قناعت ورز
تا به دلها قبول یابی و ارز.
اوحدی .
|| حرمت . احترام . عزت . آبرو :
دروغ ارز و آزرم کمتر کند.
ابوشکور بلخی .
از این پس برو بوم و مرز ترا
نیازارم از بهر ارز ترا.
فردوسی .
مگر بشنوی پند و اندرز من
ز بهر پسر مایه ٔ ارز من .
فردوسی .
اگر باژ بفرستی از مرز خویش
ببینی سرمایه و ارز خویش .
فردوسی .
اگر نیستت چیز لختی بورز
که بی چیز کس را ندارند ارز.
فردوسی .
چو روئین چنین گفت ، برزوی برز
بدو گفت کای مرد بی آب و ارز.
فردوسی .
تو گفتیم باشی خداوند مرز
که این مرز را از تو دیدیم ارز.
فردوسی .
هر آنجا که خوشتر بود مرز تست
که پیش شه هندوان ارز تست .
فردوسی .
بدین ارز تو پیش من بیش گشت
دلم سوی اندیشه ٔ خویش گشت .
فردوسی .
شهنشاه برگشت از راه مرز
بهمدان ، بباید بیفزود ارز.
حکیم زجاجی .
|| بهره . فایده . سود :
چنین گفت کآمد سپهدار طوس
یکی لشکر آورد با بوق و کوس
نه دژ مانده ایدر نه اسب و نه مرز
نشستن ندارد بدین بوم ارز.
فردوسی .
|| کام . آرزو :
فرستاد تا هر که آن دخمه کرد
همان کس کز آن کار تیمار خورد
بکشتند و تاراج کردند مرز
چنین بود ماهوی را کام و ارز.
فردوسی .
|| سعر . سندهای تجاری که ارزش آنها بپولهای بیگانه معین شده باشد. (نف مرخم ) || ارزنده . ارجمند. پرقیمت . مقابل ناارز :
سخنهای من چون شنیدی بورز
مگر بازدانی ز ناارز، ارز.
فردوسی .
جوان چیز بیند پذیرد فریب
بگاه درنگش نباشد شکیب
ندارد زن و زاده و کشت و ورز
بچیزی ندارد زناارز و ارز.
فردوسی .
و رجوع به ناارز در همین ماده شود.
- باارز ؛ ارجمند. گرانبها.
- || گرامی . معزز. مکرم :
بر این مرز باارز آتش بریخت
همه خاک غم بر دلیران ببیخت .
فردوسی .
که ای شاه بیدار با ارز و هش
مسوز این بر و بوم و کودک مکش
که فرجام روز تو هم بگذرد
خنک آنکه گیتی ببد نسپرد.
فردوسی .
- به ارز داشتن ؛ قیمت نهادن : و گمان چنان بود که مکیان ایشان را به ارز دارند. (قصص الانبیاء ص 222).
- بی ارز ؛ بی قیمت . بی بها :
هر آن شارسانی کز آن مرز بود
وگر چند بیکار و بی ارزبود
بقیصر سپارم همه یک بیک
از این پس نوشته فرستیم وچک .
فردوسی .
- || ناقابل . نامعتبر :
چو بی ارز را نام دادیم و ارز
کنارنگی و پیل و مردان و مرز...
فردوسی .
- ناارز؛ مخفف ناارزنده . بی ارز :
سخنهای من چون شنیدی بورز
مگر بازدانی ز ناارز، ارز.
فردوسی .
سواران پراکنده کردم بمرز
پدید آمد اکنون ز ناارز، ارز.
فردوسی .
ز مهتر بخواهد هم از کشت ورز
پدید آید از چیز ناارز، ارز.
فردوسی .
فرهنگ عمید
= برنج۱: روی هم آگنده اند آن نازها / چون ارز در دکهٴ رزازها (ایرج میرزا: ۱۳۵ ).
نوعی صنوبر.
۱. (اقتصاد ) سند بانکی که ارزش آن به پول خارجی معیّن شده باشد.
۲. (اقتصاد ) پول خارجی که در داخل مملکت خریدوفروش شود.
۳. (بن مضارعِ ارزیدن ) = ارزیدن
۴. [قدیمی] قدر و قیمت: بسنده کند زاین جهان مرز خویش / بداند همه مایه و ارز خویش (فردوسی: ۲/۲۶۲ ).
۵. [قدیمی] بها، نرخ.
نوعی صنوبر.
۱. (اقتصاد ) سند بانکی که ارزش آن به پول خارجی معیّن شده باشد.
۲. (اقتصاد ) پول خارجی که در داخل مملکت خریدوفروش شود.
۳. (بن مضارعِ ارزیدن ) = ارزیدن
۴. [قدیمی] قدر و قیمت: بسنده کند زاین جهان مرز خویش / بداند همه مایه و ارز خویش (فردوسی: ۲/۲۶۲ ).
۵. [قدیمی] بها، نرخ.
۱. (اقتصاد) سند بانکی که ارزش آن به پول خارجی معیّن شده باشد.
۲. (اقتصاد) پول خارجی که در داخل مملکت خریدوفروش شود.
۳. (بن مضارعِ ارزیدن) = ارزیدن
۴. [قدیمی] قدر و قیمت: ◻︎ بسنده کند زاین جهان مرز خویش / بداند همه مایه و ارز خویش (فردوسی: ۲/۲۶۲).
۵. [قدیمی] بها؛ نرخ.
نوعی صنوبر.
= برنج۱: ◻︎ روی هم آگنده‌اند آن نازها / چون ارز در دکهٴ رزازها (ایرج‌میرزا: ۱۳۵).
دانشنامه آزاد فارسی
ارز (exchange)
نرخ پول یک کشور در ارتباط با پول کشور دیگر. اگر کشورها از طلا یا استاندارد توافق شدۀ دیگری استفاده کنند، نرخ ارز را «ثابت» گویند. ارزش پول هر کشوری به نسبت خاصی از آن فلز یا استاندارد بستگی دارد. حال اگر عرضه و تقاضا یا سوداگری تعیین کنندۀ نرخ ارز باشند به آن نرخ ارز «شناور» گویند. اگر میزان واردات کشوری زیاد باشد، تقاضا باعث افزایش نرخ ارز در آن کشور می شود و خریداران باید بهای بیشتری را برای کالاهای وارداتی بپردازند. هرچه کالاها گران تر شود، تقاضا کاهش می یابد و ارزش پول آن کشور در مقایسه با پول کشورهای دیگر کمتر می شود. بنابراین، خریداران در خارج از کشور می توانند کالاها را با قیمت ارزان تری خریداری کنند، پس تقاضا افزایش می یابد و صادرات کشور رشد می کند. در حال حاضر تجارت جهانی بر سیستم هماهنگ شدۀ نرخ ارز شناور بستگی دارد. دولت ها سعی می کنند با محدود کردن واردات و فعال کردن صادرات یا کاهش دادن ارزش پول خود، نرخ ارز را در کشورشان ثابت نگه دارند. نیز ← پول
نرخ پول یک کشور در ارتباط با پول کشور دیگر. اگر کشورها از طلا یا استاندارد توافق شدۀ دیگری استفاده کنند، نرخ ارز را «ثابت» گویند. ارزش پول هر کشوری به نسبت خاصی از آن فلز یا استاندارد بستگی دارد. حال اگر عرضه و تقاضا یا سوداگری تعیین کنندۀ نرخ ارز باشند به آن نرخ ارز «شناور» گویند. اگر میزان واردات کشوری زیاد باشد، تقاضا باعث افزایش نرخ ارز در آن کشور می شود و خریداران باید بهای بیشتری را برای کالاهای وارداتی بپردازند. هرچه کالاها گران تر شود، تقاضا کاهش می یابد و ارزش پول آن کشور در مقایسه با پول کشورهای دیگر کمتر می شود. بنابراین، خریداران در خارج از کشور می توانند کالاها را با قیمت ارزان تری خریداری کنند، پس تقاضا افزایش می یابد و صادرات کشور رشد می کند. در حال حاضر تجارت جهانی بر سیستم هماهنگ شدۀ نرخ ارز شناور بستگی دارد. دولت ها سعی می کنند با محدود کردن واردات و فعال کردن صادرات یا کاهش دادن ارزش پول خود، نرخ ارز را در کشورشان ثابت نگه دارند. نیز ← پول
wikijoo: ارز
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] ارز در اصطلاح، پول رایج هر کشور برای کشورهای دیگر را گویند. ارز، کلیه وسایل پرداخت خارجی اعم از پول تحریری، شبه پول، اسناد ملی و تجاری است که در پرداخت های بین المللی پذیرفته و به کار می رود.
واژه Exchange در لغت به معنای ارز است. و در اصطلاح، پول رایج هر کشور برای کشورهای دیگر ارز نامیده می شود. ارز، کلیه وسایل پرداخت خارجی اعم از پول تحریری، شبه پول، اسناد ملی و تجاری است که در پرداخت های بین المللی پذیرفته و به کار می رود؛ بنابراین منظور از ارز اسکناس، یعنی پول رسمی تمام کشورهای خارجی و ارز تحریری، پول های خارجی ناشی از چک های مبتنی بر سپرده های دیداری خارجی است. عملیات ارزی عبارت از فعالیتی است که به موجب آن در مکانی، وسیله پرداختی را در مکان دیگری که دارای ارزش است و کاربرد دارد، به دست می آورند. همچنین در مبادلات بین المللی میان کشورها برای پرداخت دیون و هزینه ها، باید پول واحدی در نظر گرفته شود.
انگیزه انجام عملیات ارزی
انگیزه های متعددی برای انجام عملیات ارزی وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:۱. انگیزه دادوستد؛ انجام این عملیات زمانی است که تبادل محصولات میان دو فرد در دو کشور صورت می گیرد. در این نوع دادوستدها باید زمان دریافت کالا و تسویه حساب ها مشخص باشد.۲. انگیزه پاداش؛ انجام برخی عملیات ارزی وابسته به تسویه حساب مالی با تغییرات اندازه بهره در مؤسسات مالی مختلف است. بخش مهمی از سرمایه های کوتاه مدت جهانی، به دنبال کسب بهترین پاداش یعنی بالاترین اندازه بهره است.۳. انگیزه سفته بازی؛ در اینجا افراد، بانک ها و مؤسسه های اقتصادی با توجه به پیش بینی های خود در زمینه تغییرات نرخ ارز، انجام عملیات صرف ارزی را بر عهده می گیرند.
عرضه و تقاضا
یکی از موضوعات مهم اقتصادی، عرضه و تقاضا برای ارز است. تقاضای ارز زمانی صورت می گیرد که کشوری بخواهد وارداتی انجام داده یا قصد سرمایه گذاری و اعطای وام داشته باشد. منحنی تقاضا برای ارز مانند منحنی تقاضا برای محصولات، شیب نزولی دارد. به عنوان مثال اگر دلار را با یورو مقایسه کنیم، زمانی که قیمت دلار نسبت به یورو در سطح پایینی قرار می گیرد، تقاضا برای دلار افزایش خواهد یافت. در بازار آزاد ارز، میزان تقاضا برای ارز با حجم بخش هایی از مبادلات که باید به خارجی ها پرداخت کنند مرتبط است مانند تقاضا برای تامین هزینه های ارزی سفر به خارج.تغییرات تقاضا برای ارز رابطه معکوسی با قیمت آن دارد. با افزایش قیمت محصولات در خارج، میزان تقاضا برای ارز کاهش پیدا می کند؛ زیرا افزایش نرخ ارز باعث می شود تا محصولات ساخت خارج در مقایسه با محصولات مشابه داخلی، برای ساکنان کشور گران تر شود و برای خرید یک واحد پول خارجی، میزان بیشتری نسبت به سابق، پول داخلی بپردازند. در این حالت امکان دارد تعدادی از ساکنان کشور مقداری از محصولات ساخت داخل را جانشین کالاهای خارجی کنند و تعدادی دیگر نیز به خاطر کمبود قدرت خرید، در مقایسه با گذشته کالاهای خارجی خریداری نکنند؛ در نتیجه از حجم واردات کاسته و تقاضا کم شود در حالی که در زمان تنزل نرخ ارز، واردات تشویق و تقاضا برای ارز بیشتر مطرح می شود. البته علاوه بر نرخ ارز عوامل دیگری مانند تغییرات درآمدها، هزینه ها، قیمت های داخلی و سلیقه های افراد نیز به طور مستقل در تعیین مقدار ارز تقاضاشده تاثیر دارند. عرضه ارز زمانی است که کالایی بخواهد صادر شده و یا وام و سرمایه خارجی دریافت شود. منحنی عرضه ارز نیز مانند منحنی عرضه محصولات شیب مثبت دارد. به طور مثال با افزیش قیمت یورو، یوروی بیشتری به بازار عرضه می شود. اگر ارزش دلار در برابر یورو کاهش پیدا کند، سقوط قیمت محصولات آمریکا، موجب افزایش صادرات آمریکا به اروپا شده، در نتیجه یوروی بیشتری به بازار عرضه می شود تا به این وسیله بتوان محصولات آمریکایی خریداری کرد.
نرخ ارز
...
واژه Exchange در لغت به معنای ارز است. و در اصطلاح، پول رایج هر کشور برای کشورهای دیگر ارز نامیده می شود. ارز، کلیه وسایل پرداخت خارجی اعم از پول تحریری، شبه پول، اسناد ملی و تجاری است که در پرداخت های بین المللی پذیرفته و به کار می رود؛ بنابراین منظور از ارز اسکناس، یعنی پول رسمی تمام کشورهای خارجی و ارز تحریری، پول های خارجی ناشی از چک های مبتنی بر سپرده های دیداری خارجی است. عملیات ارزی عبارت از فعالیتی است که به موجب آن در مکانی، وسیله پرداختی را در مکان دیگری که دارای ارزش است و کاربرد دارد، به دست می آورند. همچنین در مبادلات بین المللی میان کشورها برای پرداخت دیون و هزینه ها، باید پول واحدی در نظر گرفته شود.
انگیزه انجام عملیات ارزی
انگیزه های متعددی برای انجام عملیات ارزی وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:۱. انگیزه دادوستد؛ انجام این عملیات زمانی است که تبادل محصولات میان دو فرد در دو کشور صورت می گیرد. در این نوع دادوستدها باید زمان دریافت کالا و تسویه حساب ها مشخص باشد.۲. انگیزه پاداش؛ انجام برخی عملیات ارزی وابسته به تسویه حساب مالی با تغییرات اندازه بهره در مؤسسات مالی مختلف است. بخش مهمی از سرمایه های کوتاه مدت جهانی، به دنبال کسب بهترین پاداش یعنی بالاترین اندازه بهره است.۳. انگیزه سفته بازی؛ در اینجا افراد، بانک ها و مؤسسه های اقتصادی با توجه به پیش بینی های خود در زمینه تغییرات نرخ ارز، انجام عملیات صرف ارزی را بر عهده می گیرند.
عرضه و تقاضا
یکی از موضوعات مهم اقتصادی، عرضه و تقاضا برای ارز است. تقاضای ارز زمانی صورت می گیرد که کشوری بخواهد وارداتی انجام داده یا قصد سرمایه گذاری و اعطای وام داشته باشد. منحنی تقاضا برای ارز مانند منحنی تقاضا برای محصولات، شیب نزولی دارد. به عنوان مثال اگر دلار را با یورو مقایسه کنیم، زمانی که قیمت دلار نسبت به یورو در سطح پایینی قرار می گیرد، تقاضا برای دلار افزایش خواهد یافت. در بازار آزاد ارز، میزان تقاضا برای ارز با حجم بخش هایی از مبادلات که باید به خارجی ها پرداخت کنند مرتبط است مانند تقاضا برای تامین هزینه های ارزی سفر به خارج.تغییرات تقاضا برای ارز رابطه معکوسی با قیمت آن دارد. با افزایش قیمت محصولات در خارج، میزان تقاضا برای ارز کاهش پیدا می کند؛ زیرا افزایش نرخ ارز باعث می شود تا محصولات ساخت خارج در مقایسه با محصولات مشابه داخلی، برای ساکنان کشور گران تر شود و برای خرید یک واحد پول خارجی، میزان بیشتری نسبت به سابق، پول داخلی بپردازند. در این حالت امکان دارد تعدادی از ساکنان کشور مقداری از محصولات ساخت داخل را جانشین کالاهای خارجی کنند و تعدادی دیگر نیز به خاطر کمبود قدرت خرید، در مقایسه با گذشته کالاهای خارجی خریداری نکنند؛ در نتیجه از حجم واردات کاسته و تقاضا کم شود در حالی که در زمان تنزل نرخ ارز، واردات تشویق و تقاضا برای ارز بیشتر مطرح می شود. البته علاوه بر نرخ ارز عوامل دیگری مانند تغییرات درآمدها، هزینه ها، قیمت های داخلی و سلیقه های افراد نیز به طور مستقل در تعیین مقدار ارز تقاضاشده تاثیر دارند. عرضه ارز زمانی است که کالایی بخواهد صادر شده و یا وام و سرمایه خارجی دریافت شود. منحنی عرضه ارز نیز مانند منحنی عرضه محصولات شیب مثبت دارد. به طور مثال با افزیش قیمت یورو، یوروی بیشتری به بازار عرضه می شود. اگر ارزش دلار در برابر یورو کاهش پیدا کند، سقوط قیمت محصولات آمریکا، موجب افزایش صادرات آمریکا به اروپا شده، در نتیجه یوروی بیشتری به بازار عرضه می شود تا به این وسیله بتوان محصولات آمریکایی خریداری کرد.
نرخ ارز
...
wikifeqh: ارز
گویش مازنی
( آرز ) /aarez/ شاکی دادخواه
/arz/ برنج
/arz/ برنج
برنج
پیشنهاد کاربران
ارج
پول، پول بیگانه، سعر، ارزش، بها، قیمت، رتبه، قدر، مرتبه، مقام، ارژن، بخورک.
پول ، پول خارجی ، پول بیگانه ، ارج،
این واژه از ستم واژه ( ارج، ارجمند، ارزش، ارزان، ارزیدن ) بە همان معنی ( قیمت، ارزش، بها، نرخ، قدر ) در پروسه تغیر واج آوایی تاریخی و همگونسازی فونولوژیکی قرار گفتە، این واژه در اوستا بە شکل ( areĵa, areĵah, areĵaiti ) همواژە سنکسریت و هندیک این واژه ( �rhati , argh�, arh ) ، پارت ( rg'w ) ، سغد ( ry, yžndy ) ، پهلوی ( arz, arĵ, arĵītan, arĵān ) ، کُردیک ( arzišt, arzīš, arz, harzān, arzān, harz, arž, harž ) ، پشتو ( yarz ) ، فارس ( arz, arzēš, arzīdan, arzān ) ، تات ( �rzir�n, �rz, arzītan ) حال در زبانهای پروتوایرانیک این واژە ها با همگونسازی کم واجی اعم از واج ( ĵ ) و ( g ) با ( z ) و ( ž ) در پیکره زبانهای زنده ایرانیک، کوشا و باقدرت بە هەمان مفهوم و اصطلاح کنونی کاربرد داره.
کلمات دیگر: