انجیل متی

انجیل مَتّی یکی از چهار انجیل به تصویب رسیده در عهد جدید و همچنین یکی از سه انجیل همنوا است. این انجیل شرحی از زندگی و دعوت عیسای ناصری را بیان می کند. این انجیل تبارنامه، زایش و دوران کودکی عیسی، دعوت و پندها و سخنان او، سفرش به اورشلیم و رویدادی که در نیایشگاه رخ داد را تشریح کرده و سرانجام به بیان مصلوب شدن و «رستاخیز» مسیح می پردازد. عیسای رستاخیز کرده به پیروانش مأموریت می دهد که به تبلیغ در میان تمامی مردمان بپردازند.
شرح زندگانی عیسی مسیح از تولد، زندگی، مژده ملکوت، مصلوب شدن، مرگ و برخاستن دوباره او از مردگان
تعالیم و معجزات عیسی مسیح
چگونگی انتخاب و گزینش دوازده رسول
بر پایه روایت سنتی مسیحیت این کتاب توسط مَتّی یکی از دوازده حواری عیسی نگاشته شده است. برخی بر این باورند که این دیدگاه سنتی از میانه های سده دوم میلادی به بعد رایج بوده است. از سده ۱۸ میلادی به بعد، پژوهشگران به صورت فزاینده ای درستی دیدگاه سنتی را زیر سؤال برده اند و امروز بیشتر بر این باورند که متی انجیلی که نامش را بر روی آن گذشته اند را ننوشته است. بیشتر پژوهندگان امروزی بر این باورند که انجیل توسط یک نویسنده مستقل مسیحی در اواخر سده یکن میلادی نوشته شده است. اجماع نظر کارشناسان عهد جدید این است که نویسنده آغازین انجیل آن را به زبان یونانی تألیف کرده است. بجز شمار اندکی از پژوهندگان، بقیه همداستانند که متی و لوقا از روایت انجیل مرقس، به علاوه نوشته فرضی Q (که شامل سخنان عیسی می شود)، به صورت منبع بهره برده اند. گروه اقلیت بر این نظر است که نخست متی انجیلش را نوشته و سپس مرقس انجیلش را نوشته، و سرانجام لوقا آن دو را ترکیب نموده است.
از میان چهار انجیل تصویب شده، متی به یهودیت سده اول نزدیکتر است. متی به صورت مکرر تأکید می کند که عیسی پیشگویی های عهد عتیق را برآورده کرده است. اکثر صاحب نظران بر این باورند که نویسنده انجیل متی یک مسیحی از قوم یهود بوده است. نویسنده، آموزه های عیسی را به پنج گفتار تقسیم کرده است: ۱ - موعظه بر فراز کوه (فصلهای ۵–۷) ۲- آموزه هایی پیرامون دوازده شاگرد و مأموریت آنها (فصل ۱۰) ۳ - مَثَلهایی دربارهٔ پادشاهی آسمان (فصل ۱۳) ۴ - آموزه پیرامون معنی شاگردی (فصل ۱۸) ۵ - آموزه پیرامون پایان عصر حاضر و آمدن پادشاهی آسمان (فصلهای ۲۴–۲۵- و احتمالاً وای های عیسی علیه فریسی ها و کاتبان یهودی از فصل ۲۳). برخی از محققان پیشنهاد داده اند که نویسنده تلاش داشته تا عیسی را به عنوان یک موسی بزرگ تر معرفی کند، و اینکه به صورت ساختاری نویسنده پنج کتاب تورات را تقلید کرده است. بقیه پژوهندگان اهمیت عدد پنج را با استدلال به این که خیلی از نوشته های یونانی یا یهودی پنج بخش یا فصل دارند، زیاد در نظر نمی گیرند.
در متی، عیسی به پطرس مسئولیت تصدی امور را می دهد و این متن بسیار تأثیرگذار بوده است. متی تنها انجیلی است که صحبت از کلیسا می کند. عیسی با اشاره به اختیاراتش از پیروانش می خواهد که بخشیدن دیگران را پیشه خویش سازند. با آمیخته بودن انجیل مرقس و تأکید آن بر کلیسا، متی مورد علاقه ترین انجیل هنگامی که انجیل ها به صورت مستقل پخش می شدند بود. انجیل متی متن آهنگین و اغلب شاعرانه ای دارد و برای خوانش همگانی مناسب تر از بقیه انجیل های همنوا است. متی آموزه های عیسی را به صورت کامل و مرتّبی بیان می کند؛ موعظه بالای کوهاش به صورت گسترده ای، حتّی میان غیر مسیحی ها، مورد احترام بوده است؛ ولی به نظر پژوهشگر، گراهام استنتن، شیوه استفاده نامناسب این انجیل از عهد عتیق به عنوان یک مجموعه «متن اثباتی»، و بیان های ضدیهودی اش و نگاه تندش در زمینه «سزا دادن» برای خواننده دنیای امروز گیج کننده بوده است.

[ویکی اهل البیت] کلمه متی به معنی بخشش خدا است. وی یکی از دوازده رسول مسیح بوده که نامش در مرقس، لوقا و اعمال آمده است.
قدیمی ترین انجیل ها است و به طوری که بعضی از مسیحیان گفته اند، تصنیف این کتاب و انتشارش در سال 38 میلادی بوده، بعضی دیگر آن را بین 50 تا 60 دانسته اند، پس این انجیل (که از بقیه انجیل ها قدیمی تر است) به اعتراف خود مسیحیان بعد از مسیح نوشته شده، مدرک ما در این مدعا کتاب "قاموس الکتاب المقدس" ماده "متی" تالیف مستر هاکس است. انجیل متی از همه اناجیل مفصل تر بوده و زندگی حضرت عیسی علیه السلام را با جزئیات بیشتری بیان کرده است. این کتاب در 27 باب به اتمام می رسد.
و محققین از قدما و متاخرین ایشان برآنند که این کتاب در اصل به زبان عبرانی نوشته شد و سپس به زبان یونانی و سایر زبان ها ترجمه شده است و تازه نسخه اصلی و عبرانی آن هم مفقود شده، پس آنچه ترجمه از آن به جای مانده مجهول الحال است و معلوم نیست مترجم آن کیست، مدرک ما در این ادعا کتاب "میزان الحق" است، البته صاحب "قاموس الکتاب المقدس" هم با تردید به آن اعتراف نموده است.
در مورد زمان و مکان نگارش این کتاب نیز نظرات مختلف وجود دارد؛ به طوری که مستر هاکس آورده است: «زمان تصنیف آن انجیل معلوم نیست؛ ولی به هر صورت این مسلّم است که پیش از اناجیل دیگر انتشار یافته است. برخی برآنند که در سال 38 و بعضی هم مابین سال 50 و 60، نوشته شده است». برخی هم می گویند این انجیل را دیرتر؛ یعنی پس از این که انجیل مرقس مدت زیادی در دسترس مردم بوده است، تاریخ گذاری کرده اند.
این عده، زمان نگارش آن را در دهه 70 یا حتی دیرتر قرار می دهند. در محل نوشتن این کتاب برخی می گویند برای اهالی فلسطین نگاشته شده است؛ ولی بیش تر مکان نوشتن این انجیل را انطاکیه و برای اهالی آن دیار می دانند».
انجیل متی با برشماری اجداد عیسی مسیح علیه السلام آغاز و بیان تولد آن حضرت ادامه می یابد. «اما ولادت عیسی مسیح چنین بود که چون مادرش مریم به یوسف نامزد شده بود، قبل از آنکه با هم آیند، او را از روح القدس حامله یافتند و شوهرش یوسف چونکه مرد صالح بود و نخواست او را عبرت نماید، پس اراده نمود او را به پنهانی رها کند». بعد از آن جریان فرار عیسی و خانواده اش به مصر را می آورد. تا این که یحیای تعمیددهنده راه را برای عیسی آماده می کند و خبر از نزدیکی ملکوت آسمان که آن را اشعیای نبی خبر داده بود، می دهد. بعد از آن یحیای معمدان او را تعمید می دهد.
در باب چهارم عیسی علیه السلام در بیابان امتحان می شود، تا در شهر جلیل با موعظه و پند، خدمات خود را آغاز نماید. بعد از آن، موعظه معروف بالای کوه را بیان می دارد که در آن درباره تورات هم سخن به میان آمده است: «گمان مبرید که من آمده ام تا تورات یا صحف انبیاء را باطل سازم؛ نیامده ام تا باطل کنم بلکه تا تمام کنم».
در باب های هشتم تا نهم، مجموعه ای از معجزات حضرت عیسی علیه السلام را آورده و سپس مأموریت دوازده حواری را می گوید. در باب 16، عیسی علیه السلام نخستین بار پیشگویی مرگ خود را می کند. در باب بعدی دوباره این امر تکرار می شود: «و او را خواهد کشت و در روز سوم خواهد برخاست». عیسی علیه السلام در ادامه خدمات خودش در شهر اریحا، دو کور را شفا داد.